Sau hơn 30 năm triển khai, chương trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước (DNNN) đã đạt được nhiều thành tựu tích cực. Điển hình, Đà Nẵng gần như không còn doanh nghiệp cần cổ phần hóa.
Trao đổi với Tạp chí Đầu tư Tài chính, TS Võ Duy Nghi, giảng viên Viện Quản trị và Công nghệ FSB - Đại học FPT, đánh giá chủ trương cổ phần hoá các DNNN là một chủ trương hoàn toàn đúng đắn, đem lại lợi ích cho nhà nước và doanh nghiệp. Trước khi có chủ trương này, nhiều DNNN làm ăn thua lỗ, kinh doanh không hiệu quả do bộ máy cồng kềnh, lãnh đạo nhiều DNNN năng lực quản lý yếu kém, thiếu trách nhiệm. Cổ phần hoá DNNN cũng đã cởi trói các doanh nghiệp khỏi các cơ chế cứng nhắc, giúp doanh nghiệp tồn tại, nâng cao năng lực cạnh tranh và đúng vững trên thị trường.
Bên cạnh đó, thông qua cổ phần hoá, ngân sách nhà nước có được nguồn thu rất lớn từ việc bán doanh nghiệp cũng như thu cổ tức từ phần vốn của nhà nước tại doanh nghiệp, từ đó giúp Chính phủ có nguồn lực để đầu tư vào cơ sở hạ tầng, giáo dục, y tế, năng lượng thúc đẩy nền kinh tế tăng trưởng và phát triển.
Theo vị chuyên gia này, khó khăn lớn nhất trong quá trình cổ phần hoá là vấn đề xác định giá trị doanh nghiệp, trong đó giá trị bất động sản là khâu tốn nhiều thời gian, kéo dài thời gian cổ phần hoá. Khó khăn thứ hai là sự chây ì từ lãnh đạo các doanh nghiệp và các cơ quan bộ ngành chủ quản.
“Tư duy sợ mất quyền lực, lợi ích cá nhân của một số cá nhân lãnh đạo đã làm cho quá trình cổ phần hoá phải kéo dài. Mặt khác, việc giải quyết lao động dôi dư sau cổ phần hoá cũng là vấn đề đau đầu của nhiều doanh nghiệp. Cổ phần hoá đồng nghĩa với tái cấu trúc doanh nghiệp với bộ máy tinh gọn, hiệu quả nên việc chấm dứt hợp đồng lao động với người lao động kèm theo các chế độ chính sách với người lao động nghỉ việc là một công việc tốn thời gian”, TS Võ Duy Nghi cho hay.
Lý giải về việc Đà Nẵng hầu như không còn DNNN cần cổ phần hóa, TS Võ Duy Nghi cho rằng nguyên nhân đầu tiên là do số lượng các DNNN ở Đà Nẵng không nhiều, đa phần là các doanh nghiệp vừa và nhỏ nên việc định giá tài sản, tái cấu trúc doanh nghiệp dễ hơn. Đây là một thuận lợi trong quá trình cổ phần hoá.
Bên cạnh đó, nhiều DNNN ở Đà Nẵng có thương hiệu tốt, có lợi thế về thị trường, đất đai nên hấp dẫn các nhà đầu tư.
Cùng với đó, Đà Nẵng là một trong những thành phố đi đầu về chính phủ điện tử, công khai minh bạch thông tin nên ít xảy ra nhũng nhiễu. Đây chính là yếu tố giúp quá trình cổ phần hoá doanh nghiệp diễn ra nhanh chóng, thuận lợi.
“Bài học ở đây là quyết tâm chính trị của lãnh đạo thành phố và chính lãnh đạo các doanh nghiệp. Phương án tái cấu trúc doanh nghiệp sau cổ phần hoá cũng là một yếu tố giúp nhà đầu tư tin tưởng vào doanh nghiệp. Có thể nói, sự thành công của Đà Nẵng có sự đóng góp hiệu quả của ban chỉ đạo cổ phần hoá doanh nghiệp và các cơ quan chức năng của thành phố trong việc xây dựng phương án tái cấu trúc doanh nghiệp sau cổ phần hoá nhằm thu hút nhà đầu tư”, vị chuyên gia nhận định.
Theo TS Võ Duy Nghi, sau cổ phần hoá, nếu tái cấu trúc doanh nghiệp thành công, các doanh nghiệp sẽ có bộ máy tinh gọn gắn liền với chế độ trách nhiệm, đặc biệt là trách nhiệm của người đứng đầu rõ ràng hơn nên doanh nghiệp sẽ hoạt động có hiệu quả. Quá trình cổ phần hoá cũng sẽ giúp doanh nghiệp xử lý các tài sản không đóng góp vào hiệu quả chung để sử dụng các nguồn vốn đó phục vụ mục đích đầu tư phát triển doanh nghiệp.
Đặc biệt, sau khi cổ phần hoá, đại hội cổ đông, hội đồng quản trị sẽ là cơ quan cao nhất trong doanh nghiệp sẽ quyết định mọi vấn đề về chiến lược kinh doanh, đầu tư, nhân sự thay vì xin ý kiến của cơ quan chủ quản trước đây nên có thể rút ngắn được thời gian ra quyết định, giúp doanh nghiệp không bỏ lỡ cơ hội kinh doanh.
Ở góc nhìn rộng hơn, để đẩy mạnh việc cổ phần DNNN trong thời gian tới, TS Võ Duy Nghi cho rằng cần rà soát các quy định pháp lý có liên quan về định giá tài sản, chế độ chính sách cho lao động dôi dư theo hướng tăng quyền lợi cho người lao động ở doanh nghiệp cổ phần hoá, rút ngắn các quy trình định giá tài sản để doanh nghiệp có thể hoàn thành việc cổ phần hoá trong thời gian sớm nhất. Song song với đó, cần có chế tài nghiêm khắc đối với các lãnh đạo doanh nghiệp và lãnh đạo các cơ quan chủ quản nếu để quá trình cổ phần hoá kéo dài mà không có lý do chính đáng.
Sau cổ phần hóa, nhiều doanh nghiệp ở Đà Nẵng đã chủ động trong việc xây dựng kế hoạch, chiến lược sản xuất kinh doanh, thu hút nguồn vốn mới, gắn lợi ích của người lao động, các cấp quản lý với sự phát triển của doanh nghiệp. Công ty Cổ phần Cấp nước Đà Nẵng (Dawaco) là một ví dụ.
Cụ thể, năng lực sản xuất nước của Dawaco đã tăng rõ rệt sau cổ phần hóa. Trong giai đoạn 2018 - 2019, công ty đã triển khai hoàn thành dự án nâng công suất nhà máy nước Cầu Đỏ thêm 60.000m3/ngày (phân kỳ 1), đầu tư và đưa vào vận hành nhà máy nước Hồ Hòa Trung công suất 10.000m3/ngày, lắp đặt các tuyến ống Diuke qua sông Hàn và qua sông Cầu Đỏ, đáp ứng nhu cầu dùng nước cho các quận Sơn Trà, Ngũ Hành Sơn và một số khu vực phía tây bắc của thành phố. Năm 2020, Dawaco tiếp tục đầu tư nâng công suất nhà máy nước Cầu Đỏ thêm 60.000m3/ngày (phân kỳ 2).
“Do hoạt động theo hình thức công ty cổ phần nên Dawaco đã chủ động hơn rất nhiều trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh, rút ngắn được thời gian đầu tư xây dựng các hạng mục cấp nước; chủ động lựa chọn được những nhà thầu xây dựng có năng lực thực sự, lựa chọn công nghệ của những nước tiên tiến với giá cả cạnh tranh nhờ đó đã đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án”, lãnh đạo Dawaco nhấn mạnh.
Đặc biệt, sau cổ phần hóa, Dawaco đã giải quyết được bài toán khó về nhân sự. Công ty đã thực hiện sắp xếp lại lao động và tổ chức bộ máy quản lý chuyên môn hóa, từng bước hoàn thiện cơ cấu tổ chức, giảm tối đa các bất cập, chồng chéo trong xử lý công việc, tạo môi trường làm việc gắn kết, phát huy cao nhất năng suất và hiệu quả làm việc của từng vị trí công việc.
Ngoài Dawaco, tại Đà Nẵng còn nhiều doanh nghiệp sau cổ phần hóa đã phát triển mạnh mẽ, chẳng hạn như Công ty Cổ phần Cảng Đà Nẵng, Công ty Cổ phần Môi trường đô thị Đà Nẵng.
Theo lãnh đạo Công ty Môi trường Đô thị Đà Nẵng, doanh thu và lợi nhuận tất cả các năm sau cổ phần hóa đều tăng mạnh. Chẳng hạn doanh thu sau 5 năm cổ phần hóa đã tăng gần 42%, lợi nhuận tăng 3,7 lần.
Ngay sau cổ phần hóa, công ty đã đầu tư mua sắm mới phương tiện xe cơ giới chuyên dùng và các công cụ dụng cụ để thu gom, vận chuyển rác thải. Các hoạt động phân tích, đánh giá nhu cầu đầu tư được thực hiện một cách nghiêm túc, bài bản. Các mô hình, giải pháp thu gom rác thải thường xuyên được cải tiến, điều chỉnh. Nhờ đó, trong bối cảnh đô thị mở rộng, khối lượng rác thải sinh hoạt ngày càng gia tăng (từ 695tấn/ngày lên 1.044tấn/ngày), công ty vẫn đảm bảo năng lực xử lý theo yêu cầu.
Tags:
(VNF) - TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, hiện còn quá nhiều đầu mối doanh nghiệp nhà nước (DNNN), vai trò chưa tương xứng, nói là chủ đạo nhưng chưa cho nhóm này phát triển. Do đó, ông Cung kiến nghị tái cơ cấu, chỉ cần dưới 100 nhưng quy mô tăng gấp 10 – 15 lần.
(VNF) - Việt Nam đang hoàn thiện thể chế để thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ, coi tri thức và công nghệ là động lực tăng trưởng mới và bền vững. Để làm điều đó, việc tạo hành lang pháp lý rõ ràng sẽ mở 'đường băng' đưa kết quả nghiên cứu và sáng tạo từ phòng thí nghiệm ra thị trường, thúc đẩy nền kinh tế tri thức.
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng, trí tuệ nhân tạo (AI) phải đi trong một “hành lang hẹp” giữa hỗn loạn và kiểm soát, giữa tự do và nỗi sợ hãi. Nhiệm vụ của chúng ta là định hướng bằng sự khôn ngoan và trách nhiệm. Một nhà nước mạnh phải bảo vệ những giá trị nhân văn, trong khi một xã hội cởi mở phải khuyến khích sáng tạo và đối thoại.
(VNF) - TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương (CIEM) cho rằng, nếu không có đột phá mạnh mẽ về thể chế và nâng cao năng suất, chất lượng, nền kinh tế Việt Nam sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn tăng trưởng theo chiều rộng.
(VNF) - Bà Đào Thị Thu Thủy, Giám đốc chương trình MBA, Chánh văn phòng Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) khẳng định, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò trung tâm trong hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam hướng tới trong những thập niên tới, nhờ vàosức mạnh của động lực nội sinh, tính linh hoạt cao, khả năng tạo việc làm lớn và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng.
(VNF) - TS. Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng, bởi mô hình dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực đã bộc lộ hạn chế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, nền kinh tế cần chuyển dịch sang hướng chú trọng hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
(VNF) - Ngô Bình An, sinh năm 2009 tại Cà Mau, hiện là một trong những gương mặt trẻ được quan tâm trong lĩnh vực an ninh mạng tại Việt Nam.
(VNF) - Từ câu chuyện của VEAM, có thể thấy Nhà nước cần đứng ra tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp tư nhân phát triển ngành ô tô - xe máy Việt Nam.
(VNF) - Theo ông Hồ Đức Thắng - Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia, việc đưa AI vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học là bước đi táo bạo, song để “đi nhanh mà chắc”, cần một lộ trình thận trọng, khả thi và đặt an toàn cũng như chất lượng giáo dục lên hàng đầu.
(VNF) - Bà Natalie Nguyễn – Chuyên gia hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành bán dẫn quốc tế cho rằng Việt Nam đang đứng trước một “cửa sổ cơ hội” hiếm hoi để chen chân vào bản đồ bán dẫn thế giới, nếu có chiến lược đúng và hành động kịp thời.
(VNF) - Ông Chu Thúc Đạt - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo nhận định: "Đổi mới sáng tạo không thể chỉ dừng lại ở nghiên cứu hàn lâm mà phải được thương mại hóa, tạo ra giá trị thực tiễn. Chuyển giao công nghệ trở thành chiếc cầu nối giúp đưa ý tưởng và kết quả nghiên cứu ra thị trường, giải quyết các bài toán của quốc gia, ngành và địa phương, đồng thời mở ra dòng chảy giá trị mới cho doanh nghiệp".
(VNF) - Theo TS. Lương Minh Huân - Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp VCCI, để xây dựng nền công nghiệp tự chủ và hùng cường, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao năng lực, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và các tổ chức hỗ trợ trong việc mở rộng khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng nội địa và toàn cầu.
(VNF) - AI và công nghệ được xem là “ánh sáng” của thời đại mới, mở ra cơ hội giúp Việt Nam bứt phá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, song hành với khát vọng đi nhanh, đất nước phải bảo đảm an sinh xã hội, đầu tư cho con người và thu hẹp khoảng cách công nghệ, nếu không sẽ tạo ra những bất bình đẳng mới.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Mạnh Hùng, chiến lược phát triển AI của Việt Nam là “vừa nhanh, vừa an toàn, vừa nhân văn”. AI phải phục vụ con người, là trợ lý cho con người, không thay thế tư duy, giá trị và trách nhiệm của con người với tầm nhìn tầm nhìn AI sẽ trở thành “hạ tầng trí tuệ” của quốc gia.
(VNF) - Đại tướng Lương Tam Quang - Bộ trưởng Bộ Công an cảnh báo: Trí tuệ nhân tạo có thể bị lợi dụng vào các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, gây bất ổn xã hội, hoặc dẫn tới các dạng chiến tranh phi truyền thống trong không gian mạng, thông tin và dư luận
(VNF) - Theo ông Nguyễn Văn Hậu - CEO NetVietTV, Chủ tịch VSBC, AI đang bùng nổ toàn cầu, nhưng tại Việt Nam, tỷ lệ người dùng AI đúng cách chưa tới 5%. Nguyên nhân không nằm ở “prompt chưa hay” mà ở chỗ chưa có tư duy hệ thống, thiếu chiến lược dữ liệu và dễ sa vào trào lưu FOMO.
(VNF) - Các chaebol Hàn Quốc sử dụng đòn bẩy tài chính rất cao trong thời kỳ phát triển công nghiệp và cao hơn đáng kể Vingroup của Việt Nam hiện nay - vốn cũng đang dồn lực phát triển mảng công nghiệp.
(VNF) - Theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, việc đánh giá khu vực kinh tế tư nhân hiện nay còn nhiều bất cập khi “gộp chung” doanh nghiệp lớn, nhỏ và hộ kinh doanh để tính toán, từ đó đưa ra kết luận năng suất và hiệu quả thấp.
(VNF) - GS.TS Lê Anh Tuấn – Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Bách khoa Hà Nội nhấn mạnh, để phát triển công nghệ chiến lược và thương mại hóa kết quả nghiên cứu, Việt Nam cần một mô hình hợp tác chặt chẽ giữa nhà nước, viện – trường và doanh nghiệp, trong đó đào tạo nhân lực chất lượng cao là nền tảng then chốt, tạo ra đội ngũ đủ năng lực triển khai chính sách, vận hành công nghệ, và đưa sản phẩm nghiên cứu ra thị trường.
(VNF) - Theo các chuyên gia, Việt Nam cần xây dựng một “sandbox” đủ lớn và thể chế tài chính chuẩn quốc tế để thu hút nhà đầu tư chiến lược, củng cố năng lực pháp lý và thúc đẩy hội nhập tài chính toàn cầu.
(VNF) - 80 năm qua, nông nghiệp Việt Nam đã chứng minh chân lý “phi nông bất ổn” khi vừa là trụ đỡ kinh tế, vừa tạo nên những bước ngoặt đưa kinh tế Việt Nam vươn ra thế giới.
(VNF) - TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, hiện còn quá nhiều đầu mối doanh nghiệp nhà nước (DNNN), vai trò chưa tương xứng, nói là chủ đạo nhưng chưa cho nhóm này phát triển. Do đó, ông Cung kiến nghị tái cơ cấu, chỉ cần dưới 100 nhưng quy mô tăng gấp 10 – 15 lần.
(VNF) - Dự án Khu phức hợp công nghiệp – đô thị – dịch vụ Tiên Tiến (Mường Central) do Công ty cổ phần Thương mại Dạ Hợp thực hiện, với quy mô diện tích lên tới 82ha.
