Hàng rào thương mại là gì? Thế nào là hàng rào kỹ thuật trong thương mại?

Hàng rào thương mại là gì?

Hàng rào thương mại (trade barriers) hay còn gọi là hạn chế nhập khẩu (import restrictions) là việc hạn chế lượng hàng nhập khẩu vào một nước bằng nhiều biện pháp khác nhau như thuế quan, hạn ngạch, thuế nhập khẩu tạm thu, hiệp định hạn chế xuất khẩu, kiểm soát hối đoái và các thủ tục hành chính. Mục đích của biện pháp han chế nhập khẩu là hỗ trợ cho việc loại trừ thâm hụt cán cân thanh toán và bảo hộ các ngành sản xuất trong nước, chống lại sự cạnh tranh của nước ngoài. Nhìn chung biện pháp này mâu thuẫn với các quy tắc của Hiệp định chung về Mậu dịch và Thuế quan (GATT) và Tổ chức thương mại thế giới (WTO). Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, cơ quan nếu trên bất lực trong việc loại trừ chúng.

(Tài liệu tham khảo: Nguyễn Văn Ngọc, Từ điển Kinh tế học, Đại học Kinh tế Quốc dân)

Hàng rào kỹ thuật trong thương mại là gì?

Bên cạnh hàng rào thương mại thông thường còn có một thuật ngữ khác là Hàng rào kỹ thuật trong thương mại.

Hàng rào kỹ thuật trong thương mại (technical trade barriers) là các biện pháp áp dụng đối với hàng hóa khi lưu thông trong nước và qua biên giới (nhập khẩu hoặc xuất khẩu), như: quy chuẩn kỹ thuật, tiêu chuẩn; yêu cầu về an toàn, chất lượng; yêu cầu về ghi nhãn, thông tin tiêu dùng; các thủ tục đăng ký nhập khẩu; các thủ tục kiểm tra, chứng nhận phù hợp với quy chuẩn, tiêu chuẩn;…

Bản chất của hàng rào kỹ thuật là các biện pháp áp dụng đối với hàng hóa khi lưu thông trong nước và qua biên giới (nhập khẩu hoặc xuất khẩu) như quy chuẩn kỹ thuật, tiêu chuẩn; yêu cầu về an toàn, chất lượng; yêu cầu về ghi nhãn, thông tin tiêu dùng; các thủ tục đăng ký nhập khẩu; các thủ tục kiểm tra, chứng nhận phù hợp với quy chuẩn, tiêu chuẩn; các thủ tục kiểm dịch, vệ sinh, khử trùng, bảo quản, vận chuyển; yêu cầu về hệ thống chất lượng, hệ thống môi trường; yêu cầu về nhà xưởng, công nghệ thiết bị sản xuất, chế biến sản phẩm; yêu cầu về truy nguyên nguồn gốc, chỉ dẫn địa lý, tính hợp pháp của khu vực khai thác; yêu cầu về trách nhiệm xã hội, bảo vệ môi trường, tiết kiệm/bảo tồn năng lượng...

Để hạn chế tác động tiêu cực của hàng rào kỹ thuật đối với thương mại quốc tế, WTO thực thi Hiệp định Hàng rào kỹ thuật trong thương mại (Hiệp định TBT) và Hiệp định áp dụng các biện pháp vệ sinh động vật và thực vật (Hiệp định SPS, một dạng hiệp định TBT trong lĩnh vực nông sản, thực phẩm). Ngoài ra ở phạm vi khu vực, nhiều FTA cũng điều chỉnh các điều khoản liên quan đến TBT và SPS nhằm thuận lợi hóa thương mại như đã đề cập.