Hiệu ứng bánh cóc hay hiệu ứng chốt hãm ngược (ratchet effect) là tác động tương tự như nhưng bánh xe răng cóc của máy cơ học, trong đó khi máy đã chuyển sang một răng mới nó sẽ không quay trở lại
Hiệu ứng bánh cóc tồn tại trong nhiều lĩnh vực của kinh tế học, đáng chú ý nhất là trong tiêu dùng, lạm phát và tiền lương.
(Tài liệu tham khảo: Nguyễn Văn Ngọc, Từ điển Kinh tế học, Đại học Kinh tế Quốc dân)
Hiệu ứng bánh cóc đề cập đến sự leo thang trong sản xuất hoặc giá có xu hướng tự duy trì. Một khi năng lực sản xuất đã được thêm vào hoặc giá đã được nâng lên, rất khó để đảo ngược những thay đổi này bởi vì mọi người bị ảnh hưởng bởi mức sản xuất tốt nhất hoặc cao nhất trước đó.
Một số xu hướng kinh tế có xu hướng tự duy trì, đặc biệt là trong sản xuất. Ví dụ: nếu một cửa hàng có doanh số trì trệ trong một thời gian, thông qua một số thay đổi của công ty như chiến lược quản lý mới, sửa chữa nhân viên hoặc các chương trình khuyến khích tốt hơn và cửa hàng kiếm được doanh thu lớn hơn trước đây, cửa hàng sẽ gặp khó khăn biện minh cho việc sản xuất ít hơn. Vì các công ty luôn tìm kiếm sự tăng trưởng và lợi nhuận cao hơn nên khó có thể mở rộng sản xuất trở lại.
Hiệu ứng bánh cóc cũng có thể tác động đến đầu tư vốn của các công ty quy mô lớn. Ví dụ, trong ngành công nghiệp ô tô, cạnh tranh khiến các công ty liên tục tạo ra các tính năng mới cho xe của họ. Điều này đòi hỏi đầu tư thêm vào máy móc mới hoặc công nhân lành nghề, làm tăng chi phí lao động. Một khi một công ty ô tô đã thực hiện các khoản đầu tư này và thêm các tính năng này, sẽ trở nên khó khăn trong việc tăng quy mô sản xuất. Công ty không thể lãng phí đầu tư của họ vào vốn cần thiết cho việc nâng cấp hoặc vốn nhân lực dưới hình thức công nhân mới.
Các nguyên tắc tương tự áp dụng cho hiệu ứng bánh cóc từ quan điểm của người tiêu dùng vì những kỳ vọng tăng lên làm tăng quá trình tiêu thụ. Nếu một công ty đã sản xuất 20 oz. soda trong mười năm và sau đó giảm kích thước soda của họ xuống 16 oz., người tiêu dùng có thể cảm thấy bị lừa, thậm chí với mức giảm giá tương xứng.
Hiệu ứng bánh cóc cũng áp dụng cho tiền lương. Người lao động sẽ hiếm khi (nếu bao giờ) chấp nhận giảm lương, nhưng họ cũng có thể không hài lòng với việc tăng lương nếu họ coi là không đủ. Nếu một người quản lý nhận được mức tăng lương 10% một năm và tăng 5% trong năm tới, anh ta có thể cảm thấy rằng mức tăng mới là không đủ mặc dù anh ta vẫn nhận được một khoản tăng lương.
Ví dụ này nhấn mạnh sự nguy hiểm của hiệu ứng bánh cóc - trong trường hợp của người quản lý, có thể không có đủ doanh nghiệp mới để cho phép tăng thêm, nhưng người quản lý vẫn có thể cảm thấy hơi nhỏ.
Vấn đề chính với hiệu ứng bánh cóc là trong những tình huống nhất định, mọi người trở nên quen với sự tăng trưởng liên tục ngay cả ở những thị trường có thể bão hòa. Do đó, thị trường có thể không còn đáp ứng mong muốn và nhu cầu của người tiêu dùng, đánh bại mục đích bao quát của kinh tế học.
Tags:
Giai đoạn 2016 – 2018, thị trường Việt Nam đã chứng kiến hàng loạt thương vụ M&A đình đám như Kido thâu tóm 65% dầu thực vật Tường An, Holcim Việt Nam về tay SCCC và Grab mua lại Uber tại thị trường Đông Nam Á. Vậy M&A là gì?
(VNF) - Trong dòng chảy đầu tư ra nước ngoài của cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam, câu chuyện đầu tư của tập đoàn TH trên đất Nga là một điển hình cho khát vọng vươn mình, nắm lấy những cơ hội lớn của thị trường toàn cầu.
(VNF) - Song song với việc phát triển thị trường nội địa, công ty sữa hàng đầu Việt Nam tích cực tìm kiếm cơ hội đầu tư ra nước ngoài thông qua các chi nhánh nước ngoài và xuất khẩu.
(VNF) - Đánh giá năm 2023 sẽ là năm bản lề để tạo ra những thay đổi lớn trong giai đoạn tiếp theo, Chủ tịch FPT Trương Gia Bình ví von rằng: “Bình minh chuyển đổi số thế hệ mới đang đến gần”.
(VNF) - “Chúng tôi đang cụ thể hóa định hướng phát triển Măng Đen trở thành vùng du lịch sinh thái mang tầm cỡ quốc gia, gắn việc phát triển du lịch và các ngành kinh tế khác với việc phát triển cộng đồng dân cư, bảo vệ môi trường sinh thái bền vững và giữ gìn văn hóa đặc thù của địa phương. Quy hoạch đợt đầu đến năm 2020 và định hướng đến năm 2030”, ông Lê Ngọc Tuấn, Chủ tịch UBND tỉnh Kon Tum thông tin.
(VNF) - Quy hoạch tỉnh Khánh Hòa thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 và các quy hoạch chung khác được phê duyệt là căn cứ quan trọng để địa phương kịp thời vận dụng và triển khai hiệu quả Nghị quyết số 55/2022/QH15 Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Khánh Hòa. Hoạt động trao quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư, đồng thời ký biên bản ghi nhớ hợp tác với nhiều tập đoàn lớn sắp tới một lần nữa khẳng định Khánh Hòa có sức hút thật sự đối với các nhà đầu
(VNF) - Không nên nhầm lẫn về nguyên tắc, mục tiêu và việc “làm giá” giữa “đấu giá” với “đấu thầu”, giữa “đấu giá quyền sử dụng đất” với “đấu giá quyền sử dụng đất để lựa chọn nhà đầu tư”.
(VNF) - Ông Hoang D.Quan, Thành viên HĐQT Công ty Cổ phần quản lý quỹ Amber (AFM), cho biết với việc thành lập quỹ đầu tư xanh, AFM mong muốn sẽ trở thành đơn vị đi đầu tại Việt Nam trong việc thúc đẩy kinh tế xanh.
(VNF) - Sau 7 năm gắn liền với thương hiệu siêu xe Rolls-Royce, doanh nhân Đoàn Hiếu Minh bất ngờ tuyên bố chia tay với hãng xe này và thành lập Công ty cổ phần Y dược Ngũ Phúc Đường. Trong cuộc trò chuyện với phóng viên Tạp chí Đầu tư Tài chính – VietnamFinance, Đoàn Hiếu Minh liên tục nhấn mạnh tới sứ mệnh tạo ra giá trị cho xã hội bằng cách giúp người khác chăm sóc tốt hơn cho sức khỏe bản thân và gia đình.
(VNF) - Mobile Money không chỉ dễ dàng giúp thay thế tiền mặt trong các giao dịch nhỏ lẻ hàng ngày, mà còn là phương tiện phù hợp để Chính phủ giải ngân trực tiếp các khoản trợ cấp, hỗ trợ an sinh xã hội đến từng người dân.
(VNF) - Trong hàng loạt kế hoạch hợp tác đầu tư, kinh doanh được ký kết nhân chuyến thăm châu Âu của Thủ tướng Phạm Minh Chính, gây bất ngờ nhất có lẽ là thương vụ tài trợ 155 triệu bảng Anh vào trường Linacre thuộc Viện Đại học Oxford của tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo.
(VNF) - Tài sản bảo đảm của trái phiếu bao gồm toàn bộ bất động sản thuộc dự án bất động sản tại thành phố Biên Hòa, cùng với đó là toàn bộ cổ phần có giá trị 400 tỷ đồng của Gotec Land, tính theo mệnh giá.
(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu thao túng tiền tệ là gì? Các tiêu chí định lượng để xác định một quốc gia thao túng tiền tệ.
(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Phương trình Slutzky (Slutsky equation) là gì?
(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Phương trình sai phân (difference equation) là gì? Hướng nghiên cứu của phương trình sai phân
(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Phân tích liên ngành (interindustrial analysis or inputs – outputs analysis) là gì?
(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Quỹ hưu trí (pension fund) là gì? Phân loại các chương trình hưu trí.
(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Quỹ Phát triển châu Phi (Africa Development Fund) là gì?
(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Quỹ Tiền tệ A rập (Arab Monetary Fund) là gì?
(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Quỹ Phát triển Kinh tế và Xã hội A rập (Arab Fund for Economic and Social Development) là gì?
(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Quỹ ổn định hối đoái (Exchange Stabilization Fund) là gì?
(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Hệ số xác định điều chỉnh (adjusted) là gì?
(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Lược đồ cấu trúc ứng xử - hiệu quả thị trường (market structure/conduct – performance schema) là gì?
(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Chính sách chống độc quyền không tùy nghi (nondiscretionary or rule – based monoply policy ) là gì? Ứng xử thị trường là gì?
(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Phương trình tuyến tính (linear equation) là gì? Trường hợp đặc biệt của phương trình tuyến tính
Giai đoạn 2016 – 2018, thị trường Việt Nam đã chứng kiến hàng loạt thương vụ M&A đình đám như Kido thâu tóm 65% dầu thực vật Tường An, Holcim Việt Nam về tay SCCC và Grab mua lại Uber tại thị trường Đông Nam Á. Vậy M&A là gì?
(VNF) - Gần 3ha đất nông nghiệp của Tân Á Đại Thành ở quận Hoàng Mai cũ (Hà Nội) được chuyển đổi mục đích sử dụng để thực hiện tổ hợp nhà ở, văn phòng.
