Hơn 66.000 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp phải hoãn nợ, giảm lãi và chuyển đổi

Theo báo cáo của SSI, trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ trong 6 tháng đầu năm 2023 là 57,3 nghìn tỷ đồng, giảm -67,8% so với cùng kỳ trong khi phát hành ra công chúng chỉ đạt 5,5 nghìn tỷ đồng, giảm -37,9% so với cùng kỳ.

Trong khi các tổ chức phát hành giảm nhu cầu phát hành ra công chúng do chi phí cao hơn và thời gian phát hành tương đối lâu, xu hướng phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ mới đã bắt đầu cải thiện từ đáy của quý IV/2022.

Điều đáng chú ý là trái phiếu của các doanh nghiệp bất động sản chiếm tỷ trọng cao nhất (57%) trên thị trường sơ cấp, nhưng chỉ tập trung vào một số tổ chức phát hành. Các ngân hàng đẩy mạnh phát hành từ quý II và chiếm 31% tổng lượng phát hành do đã giải quyết được các vướng mắc về báo cáo kiểm toán giải ngân nguồn vốn trái phiếu.

SSI cho biết, sau sự cố Vạn Thịnh Phát cuối năm 2022, hoạt động mua lại trái phiếu của các doanh nghiệp bất động sản diễn ra khá mạnh mẽ, nhưng đã chậm lại kể từ khi Nghị định 08 được ban hành. Cụ thể, hoạt động mua lại trái phiếu của doanh nghiệp bất động sản đã giảm xuống còn 24,7 nghìn tỷ đồng trong quý II/2023, từ mức cao nhất là 34,8 nghìn tỷ đồng trong quý IV/2022. Ngược lại, các doanh nghiệp bất động sản hiện đang có xu hướng lựa chọn phương án hoãn thanh toán trả lãi coupon hoặc trả nợ gốc.

Theo SSI, hoạt động mua lại trái phiếu ngân hàng tăng tốc trong quý II, chủ yếu liên quan đến cơ cấu kỳ hạn nhằm phục vụ mục đích cho việc tăng vốn cấp 2 (trái phiếu có kỳ hạn dưới 5 năm sẽ có tỷ trọng ít hơn trong công thức tính CAR).

Trên thực tế, Nghị định 08/2023 về trái phiếu phát hành riêng lẻ đã tạo ra hành lang pháp lý để tổ chức phát hành có thể hoãn trái phiếu hiện tại lên đến hai năm hoặc chuyển đổi trái phiếu thành tài sản khác. Tuy nhiên Nghị định này cũng tạo ra tâm lý trì hoãn việc thanh toán trái phiếu càng lâu càng tốt từ phía nhà phát hành.

Theo ước tính của SSI, số tiền gốc trái phiếu đã thành công thực hiện điều chỉnh hoãn nợ gốc/điều chỉnh lãi suất hoặc chuyển đổi trái phiếu lên tới 66 nghìn tỷ đồng. Một trong số các doanh nghiệp tích cực nhất trong việc đàm phán gia hạn nợ với nhà đầu tư trong nửa đầu năm 2023 đó là Tổng công ty cổ phần Thương mại Xây dựng Vietracimex.

Trước đó, Vietracimex đã có công bố thông tin bất thường về việc chậm thanh toán 01 ngày gốc, lãi 4 lô trái phiếu có mã lần lượt là WTOCH2126006, WTOCH2126007, WTOCH2126008, WTOCH2126009.

Theo đó, doanh nghiệp này đã trả lãi trái phiếu mã WTOCH2126006, WTOCH2126007, WTOCH2126008 và WTOCH2126009 vào ngày 29/3/2023, chậm một ngày so với ngày thanh toán kế hoạch là 28/3/2023. Vietracimex lý giải nguyên nhân là do tổ chức phát hành chưa thu xếp đủ nguồn vốn.

Đáng chú ý, Vietracimex vào ngày 15/5 tiếp tục công bố thông tin điều chỉnh lãi suất các trái phiếu VIETRACIMEX_BOND2018_01, VIETRACIMEX BOND2018_6, WTO_BOND2019_02, WTOCH2126001,  WTOCH2126002, WTOCH2125004 (đợt phát hành 1), WTOCH2125004 (đợt 2), WTOCH2126005, WTOCH2126006, WTOCH2126007, WTOCH2126008, WTOCH2126009, WTOCH2126010, WTOCH2126011 và sửa đổi một số điều kiện điều khoản trái phiếu tương ứng liên quan đến việc điều chỉnh lãi suất nêu trên.

Lãi suất áp dụng cho các kỳ tính lãi tiếp theo của các trái phiếu trên sẽ là biên độ từ 1,65% - 1,85% cộng với lãi suất tiền gửi tiết kiệm cá nhân (trả lãi sau) kỳ hạn 24 tháng bằng đồng Việt Nam của Ngân hàng TMCP Quân Đội chi nhánh Hoàng Kiếm. Mức lãi suất mới này sẽ được áp dụng cho đến hết ngày 30/9/2023.

Trước đó, lãi các trái phiếu được tính bằng 3,3% cộng với lãi suất tham chiếu tại MBB.