Ích lợi thứ tự là gì?

Ích lợi thứ tự (ordinal utility) là ích lợi được xác định bằng cách sắp xếp sở thích của người tiêu dùng theo một thứ tự nào đó. Người tiêu dùng xếp hạng một giỏ hàng hóa hay dịch vụ theo sở thích của mình. Mức sở thích cao nhất được coi là đem lại ích lợi lớn nhất, mức sở thích thứ hai được coi là đem lại mức ích lợi lớn thứ hai...

Trong thang thứ tự, khoảng cách giữa các hạng không đồng nhất. Điều này hàm ý mức ích lợi thu được hoặc bị mất đi giữa giỏ hàng hóa được xếp hạng 1 và hạng 2 không nhất thiết phải bằng giỏ hàng hóa có hạng 2 và hạng 3 , và vân vân. Trong thứ tự số học, chúng ta biết sự khác nhau giữa 1 mét và 2 mét là 1 mét, giữa 2 mét và 3 mét là 1 mét. Nhưng trong ích lợi thứ tự, các thang ích lợi có thể chấp nhận những khoảng cách rất khác nhau và không thể gán cho các con số cụ thể.

Trong một giỏ hàng hóa cụ thể, người tiêu dùng bàng quan (dửng dưng, lãnh đạm, không quan tâm) giữa các kết hợp hàng hóa khác nhau, vì chúng đem cùng một mức ích lợi (biểu thị bằng đường bàng quan). Vấn đề cần chú ý là phải giả định người tiêu dùng hành động hợp lý, tức người tiêu dùng luôn luôn chọn hàng hóa đem lại ích lợi lớn hơn. Nói cách khác, giỏ hàng hóa đem lại mức ích lợi lớn hơn được người tiêu dùng ưa thích hơn giỏ hàng hóa đem lại mức ích lợi thấp hơn.

Khái niệm ích lợi thứ tự là cơ sở để vẽ lược đồ bàng quan, một công cụ được dùng để thiết lập đường cầu.

(Tài liệu tham khảo: Nguyễn Văn Ngọc, Từ điển Kinh tế học, Đại học Kinh tế Quốc dân)