Mỹ đóng vai trò quan trọng trong việc dẫn dắt trật tự kinh tế toàn cầu hậu thế chiến thứ 2. Tuy nhiên, trước sự trỗi dậy của nhiều quốc gia khác, sức ảnh hưởng kinh tế của Mỹ đã không còn như trước. Điều này khiến nhiều chuyên gia kinh tế đặt ra câu hỏi rằng liệu kỷ nguyên “đồng tiền toàn cầu” của đồng USD sắp kết thúc?
Ở thời điểm hiện tại, đồng USD vẫn đang giữ vai trò trung tâm trong hoạt động của hệ thống tài chính quốc tế. Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS) ước tính rằng đồng USD tham gia vào gần 90% giao dịch ngoại hối và chiếm 85% giao dịch trên thị trường giao ngay, kỳ hạn và hoán đổi.
Bên cạnh đó, có tới một nửa phi vụ thương mại toàn cầu và ¾ thương mại châu Á – Thái Bình Dương sử dụng đồng USD làm đơn vị tiền tệ chính.
Tỷ lệ đồng USD dùng làm dự trữ ngoại hối đã giảm 61,5% trong năm 2012, xuống còn 58,4% vào năm 2022. Tuy nhiên, cũng trong cùng giai đoạn này, tỷ lệ của đồng euro cũng giảm từ 24,1% xuống còn 20,5% và tỷ lệ của đồng nhân dân tệ cũng vẫn ở dưới 3%.
Nợ ngoại hối tính bằng đồng USD vẫn giữ ở mức khoảng 70% kể từ năm 2010 trong khi chỉ số sử dụng ngoại tệ (IFCU) của Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) cũng không đổi ở mức khoảng 68%.
Khi Nhật Bản vùng lên như một thế lực kinh tế “bất khả chiến bại” vào cuối thập niên 1980, nhiều người khi đó cho rằng đồng yên sẽ sớm đảm nhận vai trò lớn hơn trong nền kinh tế - tài chính toàn cầu. Thế nhưng nhìn vào thực tế, đến tận ngày nay, đồng yên vẫn chỉ chiếm khoảng 5% dự trữ ngoại hối.
Người ta cũng từng kỳ vọng rằng đồng euro sẽ thay thế đồng USD nhưng ở bên ngoài lãnh thổ châu Âu, loại tiền tệ này cũng chịu chung một kịch bản tương tự với đồng yên của Nhật Bản.
Thế nhưng, sự bất mãn với vai trò thống trị của đồng USD ngày càng mạnh mẽ hơn trong những năm gần đây, đặc biệt là trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị.
Không phải ngẫu nhiên mà nhiều quốc gia, nhất là các đối thủ địa chính trị của Mỹ, lên tiếng về việc giảm thiểu sức ảnh hưởng của đồng USD trong hệ thống tài chính toàn cầu. Việc ngăn chặn Nga tiếp cận hệ thống thanh toán liên ngân hàng xuyên biên giới SWIFT trong bối cảnh căng thẳng Nga – Ukraine là một ví dụ điển hình cho thấy Mỹ đang xem đồng USD là một vũ khí đắc lực.
Không riêng các đối thủ của Mỹ, những quốc gia có quan hệ “êm dịu” với Mỹ như Malaysia hay Brazil cũng đang hối thúc đa dạng hóa tiền tệ. Quá trình “phi USD hóa” đang dần có những bước tiến mới trong thời gian gần đây.
Ấn Độ đang mua dầu của Nga bằng đồng dirham và đồng rúp của UAE. Trong khi đó, Trung Quốc đẩy mạnh sử dụng đồng nhân dân tệ để mua dầu, than, và kim loại từ phía Nga. Vào tháng 3 năm nay, công ty dầu khí Trung Quốc CNOOC và TotalEnergies của Pháp đã sử dụng đồng nhân dân tệ trong giao dịch LNG của cả hai.
Năm 2023, Bolivia trở thành quốc gia thứ 3 của châu Mỹ Latinh, sau Argentina và Brazil, sử dụng đồng nhân dân tệ trong các thanh toán giao dịch quốc tế. Saudi Arabia cũng đang xem xét việc sử dụng nhân dân tệ cho các giao dịch mua bán dầu mỏ với Trung Quốc. Tỷ lệ nhân dân tệ trong các giao dịch ngoại hối phi tập trung toàn cầu đã tăng từ gần như không có gì trong 15 năm trước lên 7% ở thời điểm hiện tại, theo Ngân hàng Thanh toán Quốc tế.
Các lệnh trừng phạt của phương Tây cũng khiến Nga đang giao dịch nhiều hơn bằng đồng nhân dân tệ và các ngoại tệ khác. Cách đây một năm, Ấn Độ và Nga đã thiết lập cơ chế thanh toán bằng đồng rúp và đồng rupee.
Các thành viên của khối BRICS cũng đang tìm cách giảm phụ thuộc vào USD và tăng cường thanh toán bằng tiền tệ của họ hoặc sớm tung ra một loại tiền tệ chung để thách thức USD. Rõ ràng, các nguồn tài chính phi USD đang xâm nhập ngày càng sâu vào thương mại quốc tế.
Đây là nhận định của tờ Asia Times khi nói về khả năng thay thế USD của các đơn vị tiền tệ khác. Cho đến nay, nền kinh tế Mỹ không chỉ là nền kinh tế lớn nhất thế giới mà còn là nền kinh tế đa dạng, năng động và tương đối linh hoạt.
Đối với nhiều nhà đầu tư, USD vẫn là kênh đầu tư an toàn và lâu dài bởi “độ sâu, tính thanh khoản và sự an toàn của thị trường trái phiếu Kho bạc”, theo nhà kinh tế học Brad Setser.
Trái lại, hệ thống tài chính của Trung Quốc vẫn tương đối đóng và thị trường tài chính Trung Quốc ít có khả năng mở tự do trong thời gian ngắn. Việc chuyển từ tiền mặt thành trái phiếu chính phủ Trung Quốc vẫn còn nhiều khó khăn do những sự không chắc chắn về quy định.
Theo các chuyên gia, mặc dù chưa có loại tiền tệ nào có khả năng thay thế hoàn toàn đồng USD nhưng tương lai sử dụng USD trên toàn cầu chắc chắn sẽ giảm, nhất là trong một nền kinh tế đa cực.
Tags:
(VNF) - Công ty SpaceX của tỷ phú Elon Musk lần đầu tiên lọt vào danh sách 100 nhà sản xuất vũ khí hàng đầu thế giới của SIPRI. Doanh thu từ vũ khí của hãng tăng gấp đôi so với năm trước, đạt 1,8 tỷ USD, phản ánh tầm ảnh hưởng ngày càng tăng của công nghệ không gian và viễn thông trong lĩnh vực quốc phòng toàn cầu.
(VNF) - Do nhu cầu leo thang từ các cuộc xung đột ở Ukraine và Gaza cùng xu hướng gia tăng chi tiêu quốc phòng của nhiều quốc gia, doanh thu từ bán vũ khí và dịch vụ quân sự của các tập đoàn quốc phòng lớn trên thế giới đã tăng 5,9% trong năm ngoái, theo báo cáo công bố ngày 1/12 của Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI).
(VNF) - Công ty bảo hiểm Asahi Mutual Life Insurance của Nhật Bản sẽ mua lại toàn bộ cổ phần của MVI Life. Thương vụ dự kiến hoàn tất vào năm 2026.
(VNF) - Doanh nghiệp cuối cùng còn trụ vững trong ngành bất động sản đang lao đao của Trung Quốc có lẽ cũng sắp gục ngã.
(VNF) - Dưới lòng siêu núi lửa cổ đại, một trữ lượng lithium trị giá hàng nghìn tỷ USD được đánh giá như “kho báu” có thể thay đổi cán cân năng lượng và chuỗi cung ứng pin toàn cầu.
(VNF) - Nga chuẩn bị phát hành trái phiếu chính phủ bằng nhân dân tệ lần đầu tiên, tạo động lực quan trọng cho chiến lược quốc tế hóa đồng tiền Trung Quốc. Quyết định này không chỉ giúp Moscow tối ưu hóa nguồn vốn nội địa mà còn góp phần mở rộng tầm ảnh hưởng toàn cầu của nhân dân tệ.
(VNF) - Tổng thống Donald Trump cho biết ông sẽ chỉ định Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang (Fed) vào cuối năm nay, trong bối cảnh Nhà Trắng thúc đẩy chiến lược hạ lãi suất để củng cố tăng trưởng. Quyết định này đang được giới đầu tư theo sát, bởi nó có thể định hình đường hướng chính sách tiền tệ của Mỹ trong nhiệm kỳ mới và tác động trực tiếp tới thị trường tài chính toàn cầu.
(VNF) - Trong nhiệm kỳ thứ hai, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã thực hiện một loạt lệnh ân xá và giảm án mang tính chất phi truyền thống, mở rộng từ những chính khách đến các doanh nhân và tỷ phú có tầm ảnh hưởng trong các lĩnh vực kinh tế mới như tiền điện tử. Gây chú ý cả về khía cạnh pháp lý lẫn tác động tài chính.
(VNF) - Ngày 30/11, cử tri Thụy Sĩ đã bác bỏ sáng kiến thu thuế thừa kế 50% đối với giới tỷ phú. Kết quả này có tác động trực tiếp tới niềm tin nhà đầu tư và môi trường kinh tế Thụy Sĩ.
(VNF) - Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBOC) khẳng định lập trường nghiêm ngặt với tiền điện tử, nhấn mạnh kinh doanh tài sản kỹ thuật số là bất hợp pháp trong phạm vi lãnh thổ nước này. Cơ quan này cũng cảnh báo nguy cơ các stablecoin tiềm ẩn rủi ro tài chính và khả năng bị lợi dụng cho các hoạt động phi pháp như rửa tiền, huy động vốn gian lận và chuyển vốn xuyên biên giới bất hợp pháp.
(VNF) - Hoạt động sản xuất của Trung Quốc cải thiện nhưng vẫn thu hẹp trong tháng 11, kéo dài chuỗi suy giảm lên mức kỷ lục khi nền kinh tế tiếp tục đối mặt với đà giảm tốc.
(VNF) - 25 năm sau bong bóng Dot-Com, thị trường AI 2025 đứng trước nguy cơ bong bóng 10 nghìn tỷ USD. Liệu lịch sử có lặp lại?
(VNF) - Chính phủ Indonesia triển khai chiến dịch quy mô lớn nhằm đóng cửa khoảng 1.400 mỏ vàng trái phép tại Vườn quốc gia Halimun Salak. Đánh dấu một trong những chiến dịch mạnh tay nhất của quốc đảo trong nhiều năm với lĩnh vực tài nguyên khoáng sản.
(VNF) - Khi mới 16 tuổi, Zames Chew bỏ ra 23 USD (khoảng 600.000 đồng) mua một tên miền trên Internet - quyết định ngẫu hứng mà chính anh không ngờ sẽ trở thành nền tảng cho sự nghiệp sau này. 9 năm trôi qua, khoản đầu tư nhỏ ấy đã dẫn đường để chàng trai 26 tuổi xây dựng Repair.sg, doanh nghiệp sửa chữa - dọn dẹp quy mô với doanh thu khoảng 1,3 triệu USD (33 tỷ đồng) mỗi năm.
(VNF) - Thị trường toàn cầu ghi nhận nhiều biến động trước kỳ vọng Fed hạ lãi suất. Trên thị trường tiền điện tử, Bitcoin phục hồi nhẹ nhưng vẫn tiềm ẩn rủi ro, gây thiệt hại hàng tỷ USD cho TT Trump. Thế giới cũng rung chuyển sau vụ cháy chung cư nghiêm trọng ở Hong Kong, phơi bày cuộc khủng hoảng nhà ở và BĐS trầm trọng ở Trung Quốc.
(VNF) - Các hãng hàng không Trung Quốc ra thông báo sẽ hủy hơn 900 chuyến bay tới Nhật Bản trong tháng 12, do căng thẳng ngoại giao giữa hai nước. Sự kiện này gây áp lực lớn lên các sân bay tại Nhật Bản, đồng thời tác động mạnh tới du lịch và kinh tế Tokyo với thiệt hại ước tính 1,2 tỷ USD.
(VNF) - Nhà sản xuất dầu lớn nhất của Nga Rosneft ngày 28/11 cho biết lợi nhuận ròng từ tháng 1 đến tháng 9 đã giảm 70% so với cùng kỳ năm trước, xuống còn 277 tỷ rúp (tương đương 3,57 tỷ USD), trong bối cảnh lãi suất cao, giá dầu giảm và đồng rúp mạnh hơn.
(VNF) - Giá bạc vượt mốc lịch sử khi chạm ngưỡng 55 USD/ounce, đánh dấu một giai đoạn tăng nóng hiếm thấy trên thị trường kim loại quý. Diễn biến này vừa phản ánh tình trạng thiếu hụt nguồn cung kéo dài, vừa cho thấy dòng vốn lớn tiếp tục đổ vào thị trường, củng cố kỳ vọng bạc sẽ bước vào chu kỳ tăng giá mạnh mẽ và bền vững trong nhiều năm tới.
(VNF) - Một gia đình Canada đã mất 1,6 triệu USD Bitcoin sau khi bị một nhóm nghi phạm đột nhập, trói giữ và cưỡng ép suốt nhiều giờ. Vụ việc không chỉ thu hút sự chú ý về mức độ bạo lực mà còn phản ánh xu hướng gia tăng các tấn công nhắm vào chủ sở hữu crypto, cảnh báo rủi ro với tài sản kỹ thuật số.
(VNF) - Thụy Sĩ từ lâu đã được xem là thiên đường của giới siêu giàu, nơi 300 cư dân giàu nhất sở hữu tổng tài sản lên tới 850 tỷ franc Thụy Sĩ (tương đương hơn 1.000 tỷ USD), theo tạp chí kinh doanh Bilanz. Tuy nhiên, vào ngày 30/11 tới, cử tri nước này sẽ bỏ phiếu về một loại thuế thừa kế mới đang gây chấn động trong cộng đồng tài phiệt.
(VNF) - CEO OpenAI Sam Altman muốn dùng AI để chữa ung thư, tỷ phú Elon Musk nói robot AI sẽ xóa đói giảm nghèo, còn Trung Quốc lại đặt mục tiêu thực tế hơn: vận hành các nhà máy tốt hơn bằng AI.
(VNF) - Airbus thông báo triệu hồi khẩn cấp trên toàn cầu 6.000 máy bay dòng A320 nguy cơ lỗi phần mềm do liên quan đến bão từ khiến dữ liệu điều khiển bay bị sai lệch.
(VNF) - Indonesia được cho là đang phản đối nỗ lực của Mỹ nhằm đưa cái gọi là điều khoản “thuốc độc” vào một thỏa thuận thương mại thuế quan đang được hai bên đàm phán, hãng tin Financial Times dẫn nguồn tin am hiểu quá trình thảo luận cho hay.
(VNF) - Gần 1/4 doanh nghiệp niêm yết tại Trung Quốc báo cáo lỗ ròng trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 9, ghi nhận tỷ lệ cao nhất kể từ năm 2002, trong bối cảnh công suất dư thừa và nhu cầu nội địa tiếp tục yếu ớt.
(VNF) - Cổ phiếu China Taiping Insurance Holdings từng lao dốc 8% trong phiên 27/11, khi lo ngại về khoản bảo hiểm hơn 200 triệu USD cho khu chung cư Hồng Kông – nơi xảy ra vụ hỏa hoạn khiến ít nhất 94 người thiệt mạng và gần 300 người mất tích.
(VNF) - Công ty SpaceX của tỷ phú Elon Musk lần đầu tiên lọt vào danh sách 100 nhà sản xuất vũ khí hàng đầu thế giới của SIPRI. Doanh thu từ vũ khí của hãng tăng gấp đôi so với năm trước, đạt 1,8 tỷ USD, phản ánh tầm ảnh hưởng ngày càng tăng của công nghệ không gian và viễn thông trong lĩnh vực quốc phòng toàn cầu.
(VNF) - Gần 3ha đất nông nghiệp của Tân Á Đại Thành ở quận Hoàng Mai cũ (Hà Nội) được chuyển đổi mục đích sử dụng để thực hiện tổ hợp nhà ở, văn phòng.
