Điểm chung của nhiều doanh nghiệp nhà nước sau cổ phần hóa là "lạc lối", hoạt động èo uột.
Cảng Hà Nội hoang phế
Sau gần 8 năm cổ phần hóa (CPH), cảng Hà Nội - thuộc Tổng công ty vận tải thủy (VIVASO) đang bị bỏ hoang phần lớn diện tích, cây cối mọc um tùm, nhiều dãy nhà đổ nát hoặc bị "xẻ thịt" cho thuê.
Chúng tôi có mặt ở cảng Hà Nội những ngày giữa tháng 11, trái ngược với cảnh tấp nập xe tải, xe chở hàng ra vào các kho bãi thuê trong cảng là những cầu tàu hoen gỉ nằm phơi sương phơi gió. Anh T., nhân viên bảo vệ tại đây, cho biết mỗi ngày chỉ có một vài chuyến tàu thủy về "ăn hàng". Thời điểm chúng tôi có mặt, chỉ có 2 con tàu đang nằm chờ bốc dỡ hàng hóa, chủ yếu là xi măng.
Bên trong cảng Hà Nội đã biến thành điểm cho thuê kho bãi chở hàng của các nhà xe. Ảnh:M.Hà
Để tìm được đường xuống cảng rất khó khăn, lối vào rất nhỏ vì bị chen lấp giữa những kho hàng cho thuê vây kín xung quanh con đường ven sông Hồng. Một số cầu tàu thậm chí không có cần cẩu bốc xếp hàng, nằm gỉ sét ngập trong rác. Trong khi đó, dọc từ đầu lối vào cảng Hà Nội trên đường Bạch Đằng hơn 1 km đếm sơ sơ có cả trăm kho hàng lớn, nhỏ của các nhà xe chạy các tỉnh cả nước từ Cao Bằng, Bắc Kạn đến Nghệ An, Thanh Hóa. Xe tải cỡ nhỏ, cỡ lớn, xe ôm chở hàng ra vào liên tục. Có những nhà kho chỉ vài trăm mét vuông nhưng là nơi nhận đồ của vài chục nhà xe các tuyến.
Tấm biển "Cảng Hà Nội - Khu vực sản xuất - Cấm người và phương tiện không có nhiệm vụ ra vào cảng" gỉ sét nằm lọt trong một góc không ai chú ý. Bên trong khu vực cắm biển vốn là khu hoạt động chính của cảng hiện chỉ có hoạt động của các đơn vị thuê kho bãi.
Thời điểm VIVASO CPH, giá trị hàng hóa của công ty ước tính khoảng 327 tỷ đồng. Mức giá này từng được nhận xét chỉ "tương đương một căn nhà ở phố cổ", nhưng lại bao gồm toàn bộ hệ thống tài sản của một trong những doanh nghiệp (DN) đầu tàu về vận tải đường thủy. Trong đó nhiều cảng thủy, nhiều cầu tàu mới xây dựng giá trị rất lớn, nhiều cầu tàu có giá trị lịch sử tồn tại từ thời Pháp.
Theo phương án CPH được phê duyệt, tháng 1/2014, công ty mẹ - VIVASO đã phát hành 32,7 triệu cổ phần, nhà nước chiếm 49% vốn điều lệ. Sau 2 lần thoái vốn sau đó, từ tháng 4.2016, VIVASO không còn vốn nhà nước. "Ông chủ" mới của VIVASO là Công ty liên hợp xây dựng Vạn Cường của ông Nguyễn Thủy Nguyên. Đây cũng là ông chủ đã mua lại Hãng phim truyện VN (VIVASO chiếm 65% cổ phần) vướng rất nhiều lùm xùm kiện tụng.
Kịch bản mua lại VIVASO của Vạn Cường cũng tương tự kịch bản mua lại Hãng phim truyện VN. Thời điểm tháng 3/2014, VIVASO đấu giá cổ phần lần đầu ra công chúng, chào bán 15 triệu cổ phần, nhưng sau đó chỉ bán được hơn 550.000 cổ phần. Công ty Vạn Cường sau đó đã có công văn xin mua lại toàn bộ hơn 14 triệu cổ phần chưa bán hết và được Bộ GTVT chấp thuận, cho phép Vạn Cường đàm phán, thỏa thuận mua lại cổ phần với VIVASO.
Những thương vụ "hời"
Năm 2022, Tổng công ty công nghiệp ô tô VN (Vinamotor) đặt ra kế hoạch sản xuất, lắp ráp 800 ô tô các loại, song con số thực tế thực hiện là 13 xe, chỉ đạt 2%. Doanh số tiêu thụ ô tô các loại cũng được đặt ra 806 xe, song số tiêu thụ thực tế là 106 xe. Doanh thu từ hoạt động kinh doanh chính chỉ đạt hơn 59 tỷ đồng (so với kế hoạch là 342 tỷ đồng), đạt 17%; xuất khẩu lao động chỉ đạt 7 người (mục tiêu 220 người - tương ứng chỉ đạt tỷ lệ 3% kế hoạch).
Những con số này cho thấy rõ sự sa sút, tụt hậu trong hoạt động sản xuất lắp ráp, tiêu thụ ô tô của một DN từng giữ vị trí đầu ngành trước khi CPH, so với các đối thủ là các hãng xe tư nhân sừng sỏ hiện nay. Năm 2013 trước khi CPH, Vinamotor đạt doanh thu 5.606 tỷ đồng; sản xuất, lắp ráp ô tô các loại đạt 4.105 xe; xuất khẩu lao động đạt 3.980 người…
Thời điểm CPH Vinamotor năm 2015, dù có nhiều đại gia trong ngành ô tô khi đó muốn sở hữu cổ phần của hãng xe này như Công ty ô tô TMT, Công ty đầu tư và phát triển Sacom…, song đều không đáp ứng được quy định khá khắt khe do Bộ GTVT đưa ra (đơn vị tham gia đấu giá phải có vốn chủ sở hữu tối thiểu 926 tỷ đồng, không có lỗ lũy kế và cam kết không chuyển nhượng cổ phần trong 5 năm).
Với mức giá 1.250 tỷ đồng, việc sở hữu Vinamotor được xem là thương vụ hời, không chỉ bởi vị thế của Vinamotor trong ngành sản xuất lắp ráp xe tải, mà quan trọng hơn là quỹ đất lớn mà DN này sở hữu. Đầu năm 2016, nhà đầu tư đã chiến thắng mua trọn lô 97,7% cổ phần và trở thành nhà đầu tư chiến lược của Vinamotor là Công ty TNHH Motor N.A Việt Nam (Vinamco).
Cổ phần hóa hay thâu tóm đất vàng ?
Không chỉ Vinamotor, Vinamco năm 2018 cũng mua lại toàn bộ 65% cổ phần Tổng công ty thương mại Hà Nội (Hapro) để trở thành cổ đông chiến lược. Không cạnh tranh được trong mảng bán lẻ cũng như kinh doanh khá bết bát trước CPH, song Hapro sở hữu quỹ đất đáng mơ ước.
Những cầu tàu gỉ sét, nằm lẫn trong rác tại cảng Hà Nội
Theo bản công bố thông tin của Hapro, trước CPH, Tổng công ty đang quản lý và sử dụng 183 cơ sở nhà, đất. Sau CPH, Hapro tiếp tục quản lý sử dụng 114 địa điểm, trong đó có 96 cơ sở nhà, đất tại Hà Nội. Hapro Holdings - công ty thành viên của Hapro thành lập năm 2007, chuyên đầu tư vào các khu mặt bằng thương mại, dự án bất động sản ở Hà Nội và các tỉnh thành khác…
Với VIVASO, DN này từng được biết đến là một thương hiệu mạnh trong lĩnh vực vận tải thủy, bộ và xếp dỡ hàng hóa. Đặc biệt, còn có một hệ thống cảng với nhiều đất đai nhà xưởng, kho bãi tại các đầu mối giao thông quan trọng… Song lợi thế của VIVASO còn là những khu đất vàng tại miền Bắc, gồm các cảng sông lớn nhất khu vực như cảng Hà Nội, cảng Việt Trì, cảng Ninh Phúc, cảng Hòa Bình, cảng Hà Bắc... Ngoài ra, trụ sở VIVASO tại số 158 Nguyễn Văn Cừ (Q.Long Biên, Hà Nội) cũng được xem là đất vàng với diện tích gần 800 m2. Kể từ thời điểm CPH đến nay, VIVASO chưa thực hiện đăng ký giao dịch, niêm yết cổ phần trên sàn chứng khoán.
Thanh tra Chính phủ đã chỉ rõ hàng loạt sai phạm liên quan quá trình CPH của VIVASO. Trong đó, phương án CPH thiếu chính xác, tài sản cảng Việt Trì, cảng Ninh Phúc đã hoàn thành từ năm 2015 nhưng đến nay chưa được bàn giao đưa vào khai thác, sử dụng theo quy định, nguy cơ lãng phí vốn đầu tư khoảng gần 135 tỷ đồng…
Đặc biệt, Thanh tra Chính phủ kiến nghị chuyển hồ sơ vụ CPH của VIVASO cho Bộ Công an và Viện KSND tối cao tiếp nhận, làm rõ nội dung CPH với các tài sản hình thành từ việc sử dụng nguồn vốn WB6 (cảng Việt Trì, cảng Ninh Phúc - tổng giá trị đầu tư 135 tỷ đồng) và việc xác định giá trị DN để CPH, thoái vốn sai, mất vốn nhà nước tại cảng Hà Nội với số tiền 16,3 tỷ đồng để điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật.
Đối với UBND TP.Hà Nội, Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị xem xét, xử lý trách nhiệm của cá nhân, tổ chức có liên quan chậm có ý kiến về phương án xử lý 3 lô đất khi CPH của VIVASO. Không kiểm tra, xử lý tình trạng xây dựng trái phép, không phép trên khu đất tại cảng Hà Nội. Bên cạnh đó, theo kết luận của Thanh tra Chính phủ về CPH, thoái vốn tại VIVASO, TAND TP.Hà Nội đã có bản án phúc thẩm về tranh chấp hợp đồng hợp tác kinh doanh giữa VIVASO và Công ty TNHH Sao Nam Sông Hồng. Theo đó, Công ty TNHH Sao Nam Sông Hồng đã xây dựng 9 công trình không phép trong khu vực cảng Hà Nội trong giai đoạn năm 2007 đến trước 2015.
Liên quan đến việc xử lý kết luận thanh tra, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Xuân Sang có văn bản cho biết đang phối hợp Bộ Tài chính có báo cáo và đề xuất phương án thu hồi số tiền 50,3 tỷ đồng. Dù vậy việc xử lý theo đánh giá là khá phức tạp, do liên quan đến định giá của tư vấn thẩm định vào thời điểm đó. Bộ GTVT đã có văn bản gửi VIVASO và sẽ họp với các đơn vị liên quan để tìm hướng giải quyết.
(VNF) - Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết thời gian qua, dù đã triển khai các dự án điện gió, điện mặt trời, thủy điện, nhưng nhìn chung nguồn cung vẫn chưa thể đáp ứng đủ đảm bảo cho yêu cầu đi lên công nghiệp hóa, hiện đại hóa của đất nước.
(VNF) - Công ty cổ phần Tân Tân xuất phát điểm là cơ sở chế biến đậu phộng chiên, rồi xây nhà máy, lập công ty. Doanh nghiệp nổi tiếng với món đậu phộng thương hiệu Tân Tân bị cáo buộc trốn thuế lên gần 3,5 tỷ đồng.
(VNF) - Chiều 3/12, Chính phủ đã trình Quốc hội dự thảo Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị quyết số 98 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP. HCM.
(VNF) - Một cuộc khảo sát tư nhân cho thấy hoạt động dịch vụ của Trung Quốc tăng trưởng với tốc độ yếu nhất trong 5 tháng. Đây có thể xem là một dấu hiệu nữa cho thấy nhu cầu tiêu dùng chậm chạp đang khiến bức tranh tăng trưởng của nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới thêm phần u ám.
(VNF) - "Ông trùm" cầm đầu đường dây tổ chức đánh bạc và đánh bạc dưới hình thức cá độ bóng đá hàng nghìn tỷ đồng là Hoàng Tạ Minh Cường, sinh năm 1995.
(VNF) - Hơn 146.000 người đã nghỉ việc theo chính sách, chế độ đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và lực lượng vũ trang trong thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy.
(VNF) - GreenFeed Việt Nam ghi nhận lợi nhuận sau thuế 1.716 tỷ đồng trong 6 tháng đầu năm 2025, tăng 2,5 lần so với cùng kỳ. Dù tăng gấp đôi vốn điều lệ, công ty vẫn do nhóm cổ đông ngoại chi phối.
(VNF) - Công an tỉnh Bắc Ninh cho biết, đã bắt tạm giam 2 đối tượng cùng là cán bộ Cục Thuế tỉnh Bắc Giang, nay là Thuế Bắc Ninh vì nhận 4,3 tỷ đồng để “bỏ qua” cho doanh nghiệp có sai phạm về thuế.
(VNF) - Sở Xây dựng Đà Nẵng đang nghiên cứu điều chỉnh phân bổ không gian, tổ chức lại các hoạt động kinh tế – xã hội theo hướng phù hợp hơn với năng lực hạ tầng.
(VNF) - Dự án khu nhà ở tại khu vực ngõ 226 Lê Lai, phường Ngô Quyền, TP Hải Phòng sẽ khởi công vào vào ngày 19/12/2025 để chào mừng Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV.
(VNF) - Ông Nguyễn Việt Thắng, Tổng Giám đốc Tập đoàn Hòa Phát kiêm Chủ tịch HĐQT HPA, cho biết doanh nghiệp sẽ chi trả cổ tức bằng tiền mặt hàng năm, không có kế hoạch huy động vốn thông qua phát hành thêm cổ phiếu.
(VNF) - Theo ông Võ Xuân Trường, Mekolor giữ vốn điều lệ 1 tỷ đồng từ năm 2016 đến nay là điều hoàn toàn bình thường và không liên quan đến quy mô dòng vốn quốc tế mà họ đàm phán được.
(VNF) - Nhắc đến mục tiêu đến năm 2045 nước ta trở thành nước thu nhập cao, đại biểu Quốc hội nêu thách thức dân số "già trước khi giàu" là rất thực tế.
(VNF) - Ngay sau khi trúng đấu giá khu đất 12,3 ha tại Đồ Sơn, Hải Phòng, Công ty cổ phần Đầu tư kinh doanh địa ốc Phương Đông đã mang quyền tài sản của dự án đi thế chấp.
(VNF) - Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Thủy điện Sông Ba Hạ vừa có báo cáo gửi Ủy ban Chứng khoán về nghị quyết phương án nhân sự tạm thời để điều hành hoạt động doanh nghiệp, trong lúc hàng loạt lãnh đạo chủ chốt nghỉ phép.
(VNF) - Nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng đất hiếm đang trở thành tài nguyên chiến lược của Việt Nam và thế giới, vì vậy cần có cơ chế quản lý - bảo vệ đặc biệt, tránh nguy cơ khai thác bừa bãi, xuất khẩu thô và thất thoát nguồn lực quốc gia.
(VNF) - Với mức giá gần 2,7 tỷ đồng, hiện biển số xe máy 99AA-999.99 tỉnh Bắc Ninh đang là một trong những biển số xe máy có giá cao nhất từ trước đến nay.
(VNF) - Theo cáo buộc, sau khi chiếm đoạt tiền của nhà đầu tư, Thân Văn Thoại (Tổng Giám đốc Công ty BBA) đã nhờ người mua 63 mảnh đất tại tỉnh Hòa Bình.
(VNF) - Nghị quyết 72 và Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026-2035 được kỳ vọng tạo ra bước đột phá về chăm sóc sức khỏe nhân dân.
(VNF) - Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết thời gian qua, dù đã triển khai các dự án điện gió, điện mặt trời, thủy điện, nhưng nhìn chung nguồn cung vẫn chưa thể đáp ứng đủ đảm bảo cho yêu cầu đi lên công nghiệp hóa, hiện đại hóa của đất nước.
(VNF) - Hàng loạt dự án nhà ở xã hội tại Đà Nẵng như An Trung 2, Đại Địa Bảo, Ecohome Hòa Hiệp… đang được đẩy nhanh tiến độ, cung cấp hàng nghìn căn hộ cho thị trường, đáp ứng nhu cầu an cư của người thu nhập thấp.