Lý thuyết ngang bằng sức mua (purchasing power parity theory) là Lý thuyết về tỷ giá hối đoái cho rằng trong chế độ tỷ giá hối đoái thả nổi, tỷ giá hối đoái sẽ điều chỉnh để loại trừ những khác biệt về tỷ lệ lạm phát giữa các nước có quan hệ thương mại với nhau nhằm duy trì sự cân bằng cán cân thanh toán. Tỷ lệ lạm phát khác nhau sẽ gây ra sự thay đổi tỷ giá hối đoái theo hai cách chủ yếu.
Cách thứ nhất liên quan đến ảnh hưởng của những thay đổi trong giá tương đối đối với nhu cầu xuất và nhập khẩu. Khi giá sản phẩm của nước A tăng so với giá sản phẩm của nước B, người mua có xu hướng chuyển từ sản phẩm của A sang mua sản phẩm của B, làm cho nhu cầu về đồng tiền của nước A giảm và nhu cầu về đồng tiền của nước B tăng. Điều này dẫn tới sự lên giá của đồng tiền nước B so với đồng tiền nước A trên thị trường hối đoái. Như vậy, mức giá trong nước cao hơn ở nước A được bù lại bằng sự sụt giảm giá trị đối ngoại của đồng tiền trong nước.
Cách thứ hai là tỷ giá hối đoái có thể thay đổi để đáp lại sự chênh lệch của tỷ lệ lạm phát thông qua hoạt động đầu cơ trên thị trường hối đoái. Khi giá cả ở nước A tăng so với giá cả ở nước B, các nhà quản lý cơ cấu tài sản và đầu cơ ngoại tệ dự kiến có thể có sự giảm sút giá trị thực tế của đồng tiền nước A nếu tính bằng sức mua của nó và họ có xu hướng bán đồng tiền của nước A. Điều này làm cho đồng tiền nước A xuống giá.
Bởi vậy, lý thuyết này dự báo rằng mức chênh lệch lạm phát dẫn đến những thay đổi mang tính bù trừ của tỷ giá hối đoái. Tuy nhiên, cũng có thể chính những thay đổi của tỷ giá hối đoái gây ra sự chênh lệch về tỷ lệ lạm phát. Chẳng hạn, nếu nhu cầu nhập khẩu rất ít có thể dẫn tới sự gia tăng lạm phát trong nước. Vì vậy, ở đât chúng ta gặp khó khăn trong việc xem xét chiều của mối quan hệ nhân quả.
Công thức tính ngang giá sức mua một cách tương đối như sau: S = P/P*
Trong đó:
"S" là tỉ lệ trao đổi giữa đồng tiền 1 với đồng tiền 2
"P" là giá cả của hàng hoá X trong nước
"P*" là giá cả của hàng hoá X ở nước ngoài
Ngang giá sức mua thường được hiểu là ngang giá sức mua tuyệt đối để phân biệt với lý thuyết ngang giá sức mua tương đối_một lý thuyết dự đoán mối quan hệ về tỉ lệ lãi suất giữa hai quốc gia và những sự biến đổi của tỉ giá hối đoái của tiền tệ hai nước đó.
Một tỉ giá hối đoái ngang giá sức mua sẽ cân bằng sức mua của hai loại tiền tệ khác nhau tại mỗi quốc gia với một giỏ hàng hoá nhất định. Loại tỉ giá hối đoái đặc biệt này thường được sử dụng để so sánh chất lượng cuộc sống của người dân tại hai hay nhiều quốc gia khác nhau. Điều chỉnh tỉ giá hối đoái giữa các đồng tiền sẽ cho kết quả khả quan hơn là chỉ đơn thuần so sánh tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của các quốc gia sử dụng các đồng tiền đó. Tuy nhiên việc điều chỉnh tỉ giá hối đoái cũng gây nhiều tranh cãi vì việc tạo một giỏ hàng hoá để so sánh sức mua tiền tệ giữa các quốc gia là vô cùng khó khăn.
Thị trường ngoại hối có sự biến động rất mạnh mẽ nhưng có rất nhiều người tin rằng tỉ giá hối đoái ngang giá sức mua phản ánh sự cân bằng về giá trị trong dài hạn. Nếu sử dụng tỉ giá thị trường, không có sự điều chỉnh thì kết quả có thể sẽ có sự sai lệch bởi vì giá cả của các hàng hoá và dịch vụ phi thương mại ở các nước nghèo thì thường thấp hơn nhiều so với các nước phát triển. Ví dụ: với 1 đôla ở Việt Nam ta có thể mua được nhiều thứ hơn 1 đôla tiêu ở Mỹ. Sự khác biệt giữa tỉ giá hối đoái ngang giá sức mua và tỉ giá hối đoái thị trường là rất lớn.
Ví dụ: theo các thống kê về tình hình phát triển thế giới của World Bank năm 2005, nếu tính ngang giá sức mua thì 1 đôla Mỹ tương đương 1.8 nhân dân tệ của Trung Quốc (tính vào năm 2003), tuy nhiên, tỉ giá danh nghĩa giữa hai đồng tiền này là 1 đôla bằng 7.9 nhân dân tệ. Sự khác biệt này có nhiều ý nghĩa, vd GDP bình quân đầu người của Trung Quốc là khoảng 1.800$ trong khi nếu tính theo ngang giá sức mua, con số này lên tới 7.204$_một con số khẳng định vị trí nền kinh tế thứ hai thế giới. Tuy nhiên, cũng tính theo ngang giá sức mua, GDP bình quân đầu người của Nhật Bản sẽ sụt xuống còn 30.615$ trong khi đó con số danh nghĩa là 37.600$.
Việc tính toán ngang giá sức mua là rất phức tạp vì trên thực tế có sự khác biệt lớn về mức giá giữa các quốc gia, chênh lệch trong giá thực phẩm có thể lớn hơn so với sự chênh lệch trong giá nhà ở, hoặc có thể không biến động nhiều bằng giá các dịch vụ giải trí....Người dân ở các quốc gia khác nhau có thói quen tiêu dùng khác nhau tức là sẽ có các giỏ hàng hoá khác nhau. Vì vậy việc so sánh giá cả của các giỏ hàng hoá khác nhau thông qua chỉ số giá cả là rất cần thiết. Đây cũng lại là một nhiệm vụ rất khó khăn bởi mô hình mua bán và thậm chí các hàng hoá mua bán trên thị trường cũng rất khác nhau giữa các nước. Ngoài ra, khi tiến hành so sánh ngang giá sức mua giữa các thời kì cần tính đến những tác động của nhân tố lạm phát.
(Tài liệu tham khảo: Nguyễn Văn Ngọc, Từ điển Kinh tế học, Đại học Kinh tế Quốc dân)
Tags:
Giai đoạn 2016 – 2018, thị trường Việt Nam đã chứng kiến hàng loạt thương vụ M&A đình đám như Kido thâu tóm 65% dầu thực vật Tường An, Holcim Việt Nam về tay SCCC và Grab mua lại Uber tại thị trường Đông Nam Á. Vậy M&A là gì?
(VNF) - Trong dòng chảy đầu tư ra nước ngoài của cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam, câu chuyện đầu tư của tập đoàn TH trên đất Nga là một điển hình cho khát vọng vươn mình, nắm lấy những cơ hội lớn của thị trường toàn cầu.
(VNF) - Song song với việc phát triển thị trường nội địa, công ty sữa hàng đầu Việt Nam tích cực tìm kiếm cơ hội đầu tư ra nước ngoài thông qua các chi nhánh nước ngoài và xuất khẩu.
(VNF) - Đánh giá năm 2023 sẽ là năm bản lề để tạo ra những thay đổi lớn trong giai đoạn tiếp theo, Chủ tịch FPT Trương Gia Bình ví von rằng: “Bình minh chuyển đổi số thế hệ mới đang đến gần”.
(VNF) - “Chúng tôi đang cụ thể hóa định hướng phát triển Măng Đen trở thành vùng du lịch sinh thái mang tầm cỡ quốc gia, gắn việc phát triển du lịch và các ngành kinh tế khác với việc phát triển cộng đồng dân cư, bảo vệ môi trường sinh thái bền vững và giữ gìn văn hóa đặc thù của địa phương. Quy hoạch đợt đầu đến năm 2020 và định hướng đến năm 2030”, ông Lê Ngọc Tuấn, Chủ tịch UBND tỉnh Kon Tum thông tin.
(VNF) - Quy hoạch tỉnh Khánh Hòa thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 và các quy hoạch chung khác được phê duyệt là căn cứ quan trọng để địa phương kịp thời vận dụng và triển khai hiệu quả Nghị quyết số 55/2022/QH15 Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Khánh Hòa. Hoạt động trao quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư, đồng thời ký biên bản ghi nhớ hợp tác với nhiều tập đoàn lớn sắp tới một lần nữa khẳng định Khánh Hòa có sức hút thật sự đối với các nhà đầu
(VNF) - Không nên nhầm lẫn về nguyên tắc, mục tiêu và việc “làm giá” giữa “đấu giá” với “đấu thầu”, giữa “đấu giá quyền sử dụng đất” với “đấu giá quyền sử dụng đất để lựa chọn nhà đầu tư”.
(VNF) - Ông Hoang D.Quan, Thành viên HĐQT Công ty Cổ phần quản lý quỹ Amber (AFM), cho biết với việc thành lập quỹ đầu tư xanh, AFM mong muốn sẽ trở thành đơn vị đi đầu tại Việt Nam trong việc thúc đẩy kinh tế xanh.
(VNF) - Sau 7 năm gắn liền với thương hiệu siêu xe Rolls-Royce, doanh nhân Đoàn Hiếu Minh bất ngờ tuyên bố chia tay với hãng xe này và thành lập Công ty cổ phần Y dược Ngũ Phúc Đường. Trong cuộc trò chuyện với phóng viên Tạp chí Đầu tư Tài chính – VietnamFinance, Đoàn Hiếu Minh liên tục nhấn mạnh tới sứ mệnh tạo ra giá trị cho xã hội bằng cách giúp người khác chăm sóc tốt hơn cho sức khỏe bản thân và gia đình.
(VNF) - Mobile Money không chỉ dễ dàng giúp thay thế tiền mặt trong các giao dịch nhỏ lẻ hàng ngày, mà còn là phương tiện phù hợp để Chính phủ giải ngân trực tiếp các khoản trợ cấp, hỗ trợ an sinh xã hội đến từng người dân.
(VNF) - Trong hàng loạt kế hoạch hợp tác đầu tư, kinh doanh được ký kết nhân chuyến thăm châu Âu của Thủ tướng Phạm Minh Chính, gây bất ngờ nhất có lẽ là thương vụ tài trợ 155 triệu bảng Anh vào trường Linacre thuộc Viện Đại học Oxford của tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo.
(VNF) - Tài sản bảo đảm của trái phiếu bao gồm toàn bộ bất động sản thuộc dự án bất động sản tại thành phố Biên Hòa, cùng với đó là toàn bộ cổ phần có giá trị 400 tỷ đồng của Gotec Land, tính theo mệnh giá.
(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu thao túng tiền tệ là gì? Các tiêu chí định lượng để xác định một quốc gia thao túng tiền tệ.
(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Phương trình Slutzky (Slutsky equation) là gì?
(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Phương trình sai phân (difference equation) là gì? Hướng nghiên cứu của phương trình sai phân
(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Phân tích liên ngành (interindustrial analysis or inputs – outputs analysis) là gì?
(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Quỹ hưu trí (pension fund) là gì? Phân loại các chương trình hưu trí.
(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Quỹ Phát triển châu Phi (Africa Development Fund) là gì?
(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Quỹ Tiền tệ A rập (Arab Monetary Fund) là gì?
(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Quỹ Phát triển Kinh tế và Xã hội A rập (Arab Fund for Economic and Social Development) là gì?
(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Quỹ ổn định hối đoái (Exchange Stabilization Fund) là gì?
(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Hệ số xác định điều chỉnh (adjusted) là gì?
(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Lược đồ cấu trúc ứng xử - hiệu quả thị trường (market structure/conduct – performance schema) là gì?
(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Chính sách chống độc quyền không tùy nghi (nondiscretionary or rule – based monoply policy ) là gì? Ứng xử thị trường là gì?
(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Phương trình tuyến tính (linear equation) là gì? Trường hợp đặc biệt của phương trình tuyến tính
Giai đoạn 2016 – 2018, thị trường Việt Nam đã chứng kiến hàng loạt thương vụ M&A đình đám như Kido thâu tóm 65% dầu thực vật Tường An, Holcim Việt Nam về tay SCCC và Grab mua lại Uber tại thị trường Đông Nam Á. Vậy M&A là gì?
(VNF) - Cùng với Ecopark, hai khu đô thị Vinhomes Ocean Park 2 và 3 không chỉ cải thiện hạ tầng và kinh tế mà còn góp phần nâng cao vị thế của huyện Văn Giang tại Hưng Yên.
