Nhà tư sản Đỗ Đình Thiện – một trong những người đặt nền móng cho nền tài chính cách mạng
Minh An -
31/08/2019 13:26 (GMT+7)
(VNF) - Sau ngày độc lập (2/9/1945), một trong những mục tiêu quan trọng mà lực lượng cách mạng phải nắm giữ là hệ thống tài chính - tiền tệ, để chính phủ mới có điều kiện hoạt động và bảo đảm đời sống cơ bản cho quốc dân. Một trong những người đặt những viên gạch đầu tiên cho nền tài chính – tiền tệ của chính quyền cách mạng non trẻ chính là nhà tư sản yêu nước Đỗ Đình Thiện.
Nhà tư sản yêu nước Đỗ Đình Thiện. Ảnh:mof.gov.vn
Theo các tài liệu lưu trữ tại khu Di tích nhà máy in tiền Chi Nê (huyện Lạc Thủy, tỉnh Hòa Bình), ông Đỗ Đình Thiện sinh năm 1904 tại làng Noi (nay thuộc Cổ Nhuế, Từ Liêm, Hà Nội) trong một gia đình 4 anh chị em, có bố là thư ký cho một chủ đồn điền Pháp nhưng mất sớm.
Với sự nuôi dưỡng của mẹ, ông Thiện được học chữ Nho và chữ Quốc ngữ rồi sang Pháp du học.
Tại Pháp, ông trường Đại học Canh Nông (Toulouse), vừa học vừa tham gia hoạt động cách mạng, đấu tranh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc, rồi vào Đảng Cộng sản Pháp năm 1928.
Do tích cực hoạt động, ông bị cảnh sát Pháp để ý và bị bắt giữ khi khi trao truyền đơn cách mạng cho những binh sĩ người Việt Nam đang trên đường hồi hương. Ông bị kết án 4 tháng tù và bị trục xuất về nước.
Sau khi về nước, ông kết hôn với bà Trịnh Thị Điền và tiếp tục hoạt động cách mạng. Tuy nhiên, ông bà bị kiểm soát gắt gao, nhà cửa thường xuyên bị khám xét.
Nhận thấy thời cơ chưa chín muồi, ông bà Đỗ Đình Thiện chuyển sang làm kinh tế, mở hiệu buôn bán tơ lụa rồi tậu đất, dựng nhà máy, lập đồn điền… trước hết là để nuôi sống gia đình và sau đó để chờ thời, một khi có điều kiện sẽ ủng hộ cách mạng, giúp đỡ các đồng chí mình hoạt động. Ngôi nhà 54 Hàng Gai hiện nay chính là cửa tiệm buôn tơ lụa của ông bà Thiện vào thế kỷ trước.
Đầu những năm 40 của thế kỷ 20, ông bà Đỗ Đình Thiện đã được giới tư sản Hà Nội biết tiếng và kính nể. Ông tẩy chay Pháp bằng cả việc không đi xe ô tô của Pháp, mà tậu hẳn xe Ford của Mỹ.
Nhà tư sản yêu nước Đỗ Đình Thiện (1904-1972).
Sau khi Hồ Chủ tịch đọc Tuyên ngôn Độc lập ngày 2/9/1945, chính quyền cách mạng lúc này gặp nhiều khó khăn. Cùng với nhiều nhà tư sản yêu nước khác, gia đình ông Đỗ Đình Thiện đã góp vào Quỹ Độc Lập 10 vạn đồng (tương đương 4kg vàng). Trong “Tuần lễ vàng”, gia đình ông góp 100 lượng vàng.
Không chỉ góp tiền và vàng, nhà tư sản Đỗ Đình Thiện chính là người đặt những viên gạch đầu tiên cho nền tài chính – tiền tệ của chính quyền cách mạng non trẻ bằng việc hiến tặng nhà in và đồn điền cho chính quyền làm nhà máy in tiền.
Ngày 15/11/1945, theo chỉ thị của Bác Hồ, “Cơ quan Ấn loát” được thành lập với nhiệm vụ in những đồng tiền mới của Việt Nam. Ông Phạm Văn Đồng – Bộ trưởng Bộ Tài chính lúc đó được giao phụ trách việc in và phát hành tiền mới. Giúp việc cho đồng chí Phạm Văn Đồng có các đồng chí Phạm Quang Chúc, Nguyễn Văn Khoát, Trịnh Văn Đán…
Đây là một nhiệm vụ vô cùng khó khăn trong điều kiện nhà nước Việt Nam lúc đó. Hệ thống cơ sở vật chất kỹ thuật dùng cho việc sản xuất tiền như: xưởng in, máy in, giấy in chuyên dụng, mực in, mẫu tiền, vật liệu, cán bộ…đều không có.
Trước Cách mạng Tháng 8, cả Đông Dương chỉ có 2 nhà máy in lớn là Nhà in Viễn Đông và Nhà in Tô-panh. Nhà in Viễn Đông có thể in giấy bạc, nhưng lúc đó quân Tưởng Giới Thạch đang chiếm đóng nên chính quyền Việt Nam Dân chủ cộng hoà không sử dụng được. Trong khi đó, phía Pháp không chịu bán nhà in Tô-panh cho Chính phủ.
Trước tình hình đó, gia đình ông Đỗ Đình Thiện đã bỏ tiền mua lại nhà in Tô-panh rồi hiến tặng cho Chính phủ. Để che mắt địch, nhà in Tô-panh được đổi tên thành Việt Nam Quốc gia Ấn thư cục. Từ đó, việc in tiền được thực hiện suốt cả ngày và đêm, Chính phủ đã có nhà in riêng, được tổ chức lại đàng hoàng.
Tháng 3/1946, trước nguy cơ nhà in tiền bị lộ, Bộ trưởng Tài chính Lê Văn Hiến ra lệnh sơ tán một bộ phận của nhà in lên xã Cố Nghĩa, huyện Lạc Thủy, Hòa Bình. Bộ phận nhà máy in này đóng tại đồn điền Chi Nê của gia đình ông Đỗ Đình Thiện. Lúc bấy giờ đồn điền Chi Nê có vị trí chiến lược, có thể xuyên tuyến đường 21 (nay là chặng đầu của đường Hồ Chí Minh đi qua) vào Thanh Hóa; hoặc ngược lên Tây Bắc. Về kinh tế, đồn điền lúc đó trù phú và dồi dào lương thực, thực phẩm.
Dưới sự chỉ đạo của Bộ trưởng Lê Văn Hiến và ông Phạm Quang Chúc – Giám đốc Cơ quan Ấn loát, nhiều máy móc, thiết bị in tiền đã được chuyển đến địa điểm sơ tán trong đồn điền, dưới rừng cây um tùm, mênh mông với chiều dài 13km, rộng 9km, rất thích hợp với hoàn cảnh chiến tranh. Nơi đây trở thành địa điểm in tiền cách mạng thứ hai của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa. Đến tháng 11/1946 thì phần còn lại của nhà máy in tiền được chuyển lên Chi Nê.
Nhà máy in tiền Chi Nê là nơi ra đời tờ bạc 100 đồng – đồng bạc “con trâu xanh”. Đây là giấy bạc có mệnh giá lớn nhất lúc bấy giờ.
Đến tháng 3/1947, hoạt động tại nhà máy in tiền Chi Nê bị lộ, toàn bộ nhà máy được chuyển lên bến Tràng Đà – Tuyên Quang. Ít lâu sau, nhận thấy đóng ở Tuyên Quang không an toàn nên theo lệnh của Trung ương Đảng, Chính phủ, Bộ Tài chính lại cho di chuyển nhà máy in tiền vào chiến khu Bản Thi thuộc chiến khu Việt Bắc. Đến đây nhà máy đi vào củng cố, ổn định các mặt và được mang tên mới là Cơ quan Ấn loát đặc biệt Trung ương thuộc Bộ Tài chính.
Sau khi nhà máy in tiền sơ tán, ông bà Đỗ Đình Thiện đã giao lại đồn điền Chi Nê cho Ban Kinh tài của Đảng quản lý. Ngoài ra, ông bà Thiện còn ủng hộ một nửa cổ phần để thành lập Việt Nam công thương Ngân hàng (tiền thân của Ngân hàng quốc gia Việt Nam). Sau đó, ông bà Thiện cùng cả gia đình lên chiến khu Việt Bắc để xây dựng Nhà máy cơ khí Trần Hưng Đạo.
Kháng chiến thành công, ông bà Đỗ Đình Thiện sống giản dị tại nhà riêng ở số 76 Nguyễn Du, Hà Nội và tham gia liên tục Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Ông Đỗ Đình Thiện mất ngày 2/1/1972 tại Bệnh viện Việt Xô, hưởng thọ 69 tuổi. Đồn điền Chi Nê của gia đình tư sản yêu nước Đỗ Đình Thiện được công nhận Di tích lịch sử Cách mạng cấp Quốc gia năm 2008.
(VNF) - Trong khi nhiều gia đình tìm cách bảo vệ con khỏi va đập, những nhân vật đứng ở đỉnh cao quyền lực và tài chính như John Roberts, Rockefeller hay Warren Buffett lại chủ động chuẩn bị cho con khả năng chịu đựng bất công, xui rủi, hiểu lầm và bất hạnh. Với họ, đây là chiến lược giáo dục nhằm xây dựng nội lực cho thế hệ sau khi không còn được che chở.
(VNF) - Sự xuất hiện ngày càng nhiều lãnh đạo người Việt tại các ngân hàng nước ngoài hoạt động ở Việt Nam cho thấy xu hướng nội địa hóa nhân sự cấp cao và khẳng định năng lực của đội ngũ banker Việt trong môi trường tài chính quốc tế.
(VNF) - Citi Việt Nam vừa thông báo bổ nhiệm bà Ngô Thị Hồng Minh giữ chức Tổng giám đốc Citibank N.A., chi nhánh TP HCM, đánh dấu lần đầu tiên một người Việt đảm nhiệm vị trí điều hành cao nhất kể từ khi ngân hàng này hoạt động tại Việt Nam.
(VNF) - Ông Nguyễn Hoàng Giang trở thành người Việt Nam đầu tiên được bổ nhiệm giữ chức Phó Tổng Giám đốc tại pháp nhân sản xuất của Samsung tại Việt Nam.
(VNF) - Tin vui và đầy tự hào từ Hoa Kỳ khi 1 giáo sư người Việt làm Viện sĩ Viện Hàn lâm Sáng tạo quốc gia Hoa Kỳ (US National Academy of Inventors – NAI).
Ông Nguyễn Việt Quang, Phó chủ tịch kiêm Tổng giám đốc Tập đoàn Vingroup - nhà đầu tư của VinSpeed, khẳng định VinSpeed sẵn sàng triển khai Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam với tinh thần phụng sự và cống hiến nhưng nguồn lực của doanh nghiệp không phải là vô hạn nếu phải gồng gánh thêm nhiều chi phí khác.
(VNF) - Nhờ cổ phiếu Vingroup và hệ sinh thái VinFast tăng giá mạnh, tài sản của Chủ tịch Vingroup Phạm Nhật Vượng đạt 21,1 tỷ USD, đưa ông vươn lên vị trí 111 trong danh sách tỷ phú thế giới của Forbes.
(VNF) - Hà Siêu Hân, cô giáo tiểu học tại Bắc Kinh và cũng là ái nữ của tỷ phú Macau Hà Hồng Sân, gây chú ý với công chúng không chỉ bởi sự tận tâm trong giảng dạy mà còn bởi khối tài sản lên tới hơn 700 triệu HKD (hơn 2.000 tỷ đồng)
(VNF) - Ông Đoàn Nguyên Đức - Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Hoàng Anh Gia Lai (HAGL, HoSE: HAG), nói về 3 vị ân nhân, trong đó có một vị từng là tỷ phú USD của Việt Nam.
(VNF) - Với những chiêu trò tinh vi, nữ CEO Bất động sản Nhật Nam, bà Vũ Thị Thúy, đã khiến hàng ngàn nhà đầu tư sập bẫy, ký 43.314 hợp đồng hợp tác đầu tư.
(VNF) - Chia sẻ của các tỷ phú, doanh nhân từng trải qua nhiều mối quan hệ, sóng gió trên thương trường cho chúng ta cái nhìn sâu sắc về phép thử của lòng người ở một thời điểm: xung đột về lợi ích, tiền bạc, quyền lực hay danh vọng.
(VNF) - Theo ông Nguyễn Tuấn Quỳnh - Nhà sáng lập và Chủ tịch Saigon Books: “Người sống tử tế chưa chắc đã trở thành doanh nhân thành công. Nhưng doanh nhân thành công nhất định phải là người tử tế.”
(VNF) - Đầu tháng 11, giới doanh nhân Việt Nam chứng kiến nhiều sự kiện đáng chú ý: Tỷ phú Phạm Nhật Vượng thành lập công ty hàng không vũ trụ VinSpace, CEO Cà Mèn Nguyễn Đức Nhật Thuận qua đời ở tuổi 34, Giám đốc O2 Việt Nam Hồ Đồng Tháp xin án treo trong vụ đánh bạc Pullman, còn doanh nhân Nguyễn Quốc Vũ bị bắt vì sản xuất kem chống nắng giả.
(VNF) - Đây là đề xuất của doanh nhân Phạm Hồng Điệp – Chủ tịch Công ty CP Shinec sau chuyến làm việc tại Australia nhằm chuẩn bị cho làn sóng đầu tư quốc tế khi Việt Nam vận hành hai trung tâm Tài chính quốc tế trong năm 2026 với Shinec
(VNF) - Chiều 4/11, tại điện Kremlin, Tổng thống Vladimir Putin đã đích thân trao Huân chương Hữu nghị cho bà Thái Hương, Anh hùng lao động Việt Nam, nhà sáng lập, Chủ tịch hội đồng chiến lược Tập đoàn TH, Tổng giám đốc Ngân hàng Bắc Á.
(VNF) - Với kinh nghiệm nhiều thập kỷ điều hành doanh nghiệp và từng tham gia hàng loạt dự án lớn, vị doanh nhân kín tiếng cho rằng giới trẻ muốn thành công nên đi làm để “rèn năng lực thật” trước khi nghĩ đến khởi nghiệp – bởi “không kỹ năng, đam mê chỉ đốt tiền”.
Sáng 4/11, ông Nguyễn Duy Ngọc, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương, được Bộ Chính trị phân công tham gia Ban chấp hành, Ban Thường vụ và giữ chức Bí thư Thành ủy Hà Nội nhiệm kỳ 2025-2030.
(VNF) - Trong khi nhiều gia đình tìm cách bảo vệ con khỏi va đập, những nhân vật đứng ở đỉnh cao quyền lực và tài chính như John Roberts, Rockefeller hay Warren Buffett lại chủ động chuẩn bị cho con khả năng chịu đựng bất công, xui rủi, hiểu lầm và bất hạnh. Với họ, đây là chiến lược giáo dục nhằm xây dựng nội lực cho thế hệ sau khi không còn được che chở.
(VNF) - Dự án cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh có tổng chiều dài 121km, phân kỳ thành 2 giai đoạn với tổng mức đầu tư gần 23000 tỷ đồng và dự kiến thông tuyến vào ngày 19/12 tới đây.