Ôn cố tri tân: Từ cuộc đấu xảo đầu thế kỷ XX đến siêu dự án trung tâm triển lãm quốc gia

Đầu thế kỷ 20, người Pháp bắt đầu xây dựng một số xí nghiệp điện nước và hàng tiêu dùng, nhất là đã bắt đầu bắc cầu qua sông Hồng. Để phô trương tài năng cũng như muốn chứng minh đã đến thời kỳ mở mang kinh tế, đồng thời để biểu dương sức mạnh của chính quyền thực dân, toàn quyền Đông Dương Paul Doumer đã quyết định tổ chức một cuộc triển lãm (Exposition) vào năm 1902 tại Hà Nội.

Nhưng lúc ấy cũng chưa có danh từ triển lãm, nên mọi người vẫn gọi đó là cuộc Đấu Xảo tức là "đấu lại ở đây những tài khéo tinh xảo". Khuôn viên Đấu Xảo Hà Nội là một hình chữ nhật mà bốn cạnh ngày nay là các đạo phố Trần Hưng Đạo, Quang Trung, Lê Duẩn, Trần Quốc Toản. Cổng chính mở ra phố Trần Hưng Đạo.

Tổng phí tổn xây dựng khu Đấu Xảo là ngót 2 triệu rưỡi đồng bạc Đông Dương tức 5.718.000 Franc.

Đấu Xảo chính thức mở cửa ngày 3/11/1902, do Toàn quyền Beau khai mạc (người khởi xướng là Toàn quyền Paul Doumer, hết nhiệm kỳ từ đầu năm 1902).

Nội dung hoạt động gồm nhiều lĩnh vực: Về kinh tế, giới thiệu hàng hóa của Pháp, của ba nước Đông Dương và của một số nước Viễn Đông, để khoe trình độ phát triển về công thương nghiệp của những nước đó.

Với Đông Dương, giới thiệu cái tài, cái khéo tay của nhân công thủ công Việt Nam qua các đồ hàng sơn, khảm xà cừ, chạm gỗ, thêu lụa, khảm kim loại, đồng thời giới thiệu những máy móc nông nghiệp và nông phẩm gợi ý khai thác tài nguyên thiên nhiên phong phú của Việt Nam. Có tới 4.000 doanh nghiệp tư nhân đăng ký trưng bày.

Về văn hóa, ngoài gian trưng bày tác phẩm mỹ thuật của Pháp, có một gian giới thiệu những hoạt động học đường của chính quyền thực dân, như giới thiệu trường Trí Tri: sách vở học tập, biểu đồ 17 chi hội, 3 trường học, 11 lớp dạy tiếng Pháp không lấy tiền.

Cũng về văn hóa, tại đây có những gian trưng bày có tính dân tộc học như mô hình một làng của người Négrito ở Philippin, những thớt voi của nước Lào, những công cụ sinh hoạt và quần áo của người Tây Nguyên...

Do quảng cáo rầm rộ và do có nhiều tỉnh tham gia trưng bày cộng với những lời đồn về những cái to, cái lạ của cả nước ngoài mang đến, nên nhân dân nô nức đổ về Hà Nội xem Đấu Xảo, từ nam Kỳ, Cao Miên cho đến các tỉnh biên thùy phía Bắc.

Trong nhiều năm qua, các hoạt động triển lãm ở Hà Nội đã được tổ chức ở triển lãm Giảng Võ nhưng địa điểm này gần đây đã được chuyển đổi thành một dự án bất động sản quy mô lớn.

Hiện nay, Trung tâm Triển quốc gia đã chính thức được động thổ xây dựng tại huyện Đông Anh (Hà Nội). Với diện tích hơn 90 ha, bao gồm nhiều hạng mục triển lãm, hội nghị, thương mại... đây được coi là triển lãm lớn nhất châu Á và lớn thứ 5 trên thế giới.

Trung tâm Hội chợ Triển lãm Quốc gia mới là dự án triển lãm và hội chợ lớn nhất châu Á và đứng thứ 5 thế giới. Khi hoàn thành, công trình sẽ đáp ứng nhu cầu triển lãm cho các sự kiện trong và ngoài nước.

Dự án Trung tâm Hội chợ Triển lãm Quốc gia mới do Công ty CP Trung tâm Hội chợ Triển lãm Việt Nam (VEFAC), thành viên của Tập đoàn Vingroup làm chủ đầu tư. Dự án tọa lạc trên địa bàn giao giữa 3 xã Xuân Canh, Mai Lâm và Đông Hội thuộc huyện Đông Anh, cách trung tâm Hà Nội 15km, phía đông nam giáp tuyến đường nối từ cầu Tứ Liên đi vành đai 3; phía tây bắc giáp tuyến đường quy hoạch dọc theo trục không gian Hồ Tây - Cổ Loa, phía đông bắc giáp tuyến đường quốc lộ 5 kéo dài.
 
Theo đại diện Tập đoàn Vingroup, Trung tâm Hội chợ triển lãm Quốc gia mới sẽ được kiến tạo thành một “Thành phố Triển lãm” với một tổ hợp các công trình đa chức năng, đồng bộ. Trong đó, Trung tâm Hội chợ Triển lãm có diện tích trên 90 ha với hơn 550.000 m2 xây dựng công trình trong nhà và ngoài trời bao gồm các phân khu chức năng chính như: Khu triển lãm trong nhà và ngoài trời; Trung tâm xúc tiến thương mại; Trung tâm hội nghị và các khu phụ trợ khác như khách sạn 5 sao 52 tầng, trung tâm thương mại…