Sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu ô tô sẽ là ‘ngành kinh doanh có điều kiện’

Theo báo cáo thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung Phụ lục 4 Luật đầu tư về Danh mục ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện, Ủy ban Kinh tế Quốc hội cho biết cơ quan này "tán thành với việc bổ sung ngành, nghề Sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu ô tô là ngành, nghề kinh doanh có điều kiện".

Cụ thể, theo phân công của Ủy ban thường vụ Quốc hội, Ủy ban Kinh tế được giao chủ trì thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các Luật liên quan đến đầu tư, kinh doanh.

Liên quan đến việc bổ sung một số ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện, việc bổ sung ngành, nghề Sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu ô tô còn một số ý kiến khác nhau.

Loại ý kiến thứ nhất cho rằng Chiến lược phát triển ngành công nghiệp ô tô đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt theo Quyết định số 1168/QĐ-TTg ngày 16/7/2014 với các định hướng cụ thể: "nghiên cứu thiết lập các điều kiện kinh doanh cần thiết đối với ô tô nhập khẩu; đồng thời, hoàn thiện, bổ sung tiêu chuẩn kỹ thuật tối thiểu đối với ô tô sản xuất trong nước để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, phù hợp với thông lệ quốc tế" và "bảo đảm nhất quán, ổn định hệ thống chính sách trong thời gian tối thiểu 10 năm, phù hợp với xu thế hội nhập để tạo sự tin tưởng đối với người tiêu dùng và nhà sản xuất, làm tiền đề cho các hoạt động đầu tư".

Bên cạnh đó, hoạt động sản xuất lắp ráp và phân phối ô tô trong nước thời gian qua phải đáp ứng nhiều điều kiện theo quy định tại Quyết định số 115/2004/QĐ-BCN ngày 12/05/2004 của Bộ Công nghiệp (nay là Bộ Công Thương) về tiêu chuẩn doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô và tại Thông tư 20/2011/TT-BCT ngày 12/5/2011 của Bộ Công Thương quy định nhập khẩu xe ô tô 9 chỗ ngồi trở xuống.

Tuy nhiên, theo quy định tại Phụ lục 4 Luật đầu tư, Sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu ô tô không thuộc danh mục ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện.

Việc thay đổi chính sách đối với sản xuất, lắp ráp và kinh doanh ô tô sau khi Luật đầu tư có hiệu lực được cho là "đã ảnh hưởng rất lớn đến việc thực hiện Chiến lược phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam, làm mất niềm tin đối với các nhà đầu tư, ảnh hưởng nhất định đến quyền lợi người tiêu dùng, đặc biệt là việc bảo hành, bảo dưỡng, đảm bảo an toàn giao thông, bảo vệ môi trường và đảm bảo sức khỏe của cộng đồng".

Do vậy, việc bổ sung ngành sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu ô tô là cần thiết để phát triển ngành công nghiệp ô tô theo định hướng nêu trên, đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng sản phẩm, bảo đảm quyền lợi của người tiêu dùng, bảo vệ môi trường và an toàn, tính mạng, sức khỏe của cộng đồng.

Loại ý kiến thứ hai đề nghị cần làm rõ việc bổ sung điều kiện đầu tư kinh doanh đối với ngành, nghề Sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu xe ô tô xuất phát từ lợi ích của người dân, doanh nghiệp hay yêu cầu quản lý nhà nước và có đảm bảo tính bình đẳng, phổ quát của pháp luật không.

Hiện nay, việc sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu các phương tiện giao thông như mô tô, xe máy, đầu máy, toa xe tàu hỏa, tàu điện, cáp treo đều không quy định là ngành, nghề kinh doanh có điều kiện; việc bảo đảm an toàn cho người sử dụng được thực hiện thông qua công tác đăng kiểm định kỳ.

Đối với ô tô khi đưa vào sử dụng cũng phải thực hiện việc đăng kiểm định kỳ để bảo đảm an toàn cho người sử dụng; đồng thời có quy định chặt chẽ về niên hạn sử dụng đối với xe ô tô chở hàng và xe ô tô chở người.

Ngoài ra quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (QCVN: 09:2015/BGTVT) về chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường đối với xe ô tô quy định các yêu cầu để kiểm tra chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường đối với các loại xe ô tô sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu được định nghĩa tại TCVN 6211 "Phương tiện giao thông đường bộ - Kiểu - Thuật ngữ và định nghĩa" và TCVN 7271 "Phương tiện giao thông đường bộ - Ô tô - Phân loại theo mục đích sử dụng".

Mặt khác, nếu coi nhập khẩu ô tô là ngành, nghề cần hạn chế kinh doanh để đảm bảo quyền lợi của người tiêu dùng, bảo vệ môi trường và an toàn, tính mạng, sức khỏe của cộng đồng thì tại sao không hạn chế việc nhập khẩu xe máy và các phương tiện giao thông khác. Do đó, đề nghị cân nhắc việc bổ sung Sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu xe ô tô là ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện.

Trước hai luồng ý kiến này, Ủy ban Kinh tế Quốc hội cho biết "tán thành với việc bổ sung ngành, nghề Sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu ô tô là ngành, nghề kinh doanh có điều kiện".