Tác động thuế đối ứng ngấm dần, DN xuất khẩu làm ăn ra sao?

Ngày 7/8/2025, Mỹ chính thức áp thuế đối ứng 20% với nhiều hàng xuất khẩu Việt Nam, biến phần còn lại của năm 2025 thành giai đoạn “thử lửa” đối với các doanh nghiệp xuất khẩu. Báo cáo tài chính quý III/2025 cho thấy tác động đầu tiên của thuế quan đã bắt đầu “ngấm” vào hoạt động kinh doanh, với mức độ ảnh hưởng khác nhau giữa các ngành hàng.

Thuỷ sản: Vững vàng “vượt sóng”

Trong lĩnh vực thuỷ sản, Công ty Cổ phần Thực phẩm Sao Ta (HoSE: FMC) gây chú ý khi ghi nhận tới 193 tỷ đồng chi phí thuế đối ứng trong giai đoạn từ quý I đến quý III. Toàn bộ số chi phí này phát sinh trong quý III/2025. Đây cũng là nguyên nhân chính đẩy chi phí bán hàng kỳ này của doanh nghiệp tăng 87% so với quý III/2024, phản ánh rõ áp lực mà chính sách thuế quan mới của Mỹ đang tạo ra.

Tuy nhiên, nhờ biên lợi nhuận gộp cải thiện và doanh thu tài chính tăng mạnh, Sao Ta vẫn báo lãi sau thuế 112 tỷ đồng, tăng 18% so với cùng kỳ năm 2024. Nhà chế biến và xuất khẩu tôm này cho hay, việc quyết toán tôm tự nuôi trong năm nay đã giúp giảm giá vốn hàng bán. Theo đó, biên lãi gộp quý III/2025 đạt 14%, cải thiện rõ rệt so với mức 10,8% của cùng kỳ năm ngoái.

Ngoài ra, thu nhập từ lãi tiền gửi, lãi cho vay và lãi chênh lệch tỷ giá đồng loạt tăng, đã đẩy doanh thu hoạt động tài chính đạt trên 43 tỷ đồng, gấp 4,8 lần cùng kỳ. Nhờ vậy, Sao Ta phần nào bù đắp được tác động tiêu cực từ thuế quan, giữ vững đà tăng trưởng lợi nhuận giữa giai đoạn nhiều biến động.

Khác với Sao Ta, Công ty Cổ phần Tập đoàn Thuỷ sản Minh Phú (UPCoM: MPC) không đề cập tới chi phí thuế đối ứng trong báo cáo tài chính quý III/2025. Tuy nhiên, doanh nghiệp được mệnh danh là “vua tôm”, nơi thị trường Mỹ từng đóng góp tới gần một nửa doanh thu, chứng kiến doanh thu thuần giảm khoảng 13% so với cùng kỳ. Dẫu vậy, Minh Phú vẫn ghi nhận kết quả sau cùng tích cực, với lợi nhuận sau thuế đạt 228 tỷ đồng, ghi nhận mức tốt nhất trong 3 năm qua.

Tương tự, ảnh hưởng của thuế đối ứng cũng không được thể hiện trên báo cáo tài chính của Công ty Cổ phần Camimex (UPCoM: CMM) và nhà xuất khẩu tôm này vẫn ghi nhận kết quả kinh doanh tích cực với doanh thu tăng 42% và lợi nhuận tăng 36% so với cùng kỳ. Tuy nhiên, nếu so với quý liền trước, cả hai chỉ tiêu đều có dấu hiệu đi xuống, lần lượt ở mức 19% và 8%.

Ở mảng cá tra, Công ty Cổ phần Nam Việt (HoSE: ANV) gây ấn tượng với kết quả kinh doanh vượt trội giữa “bão” thuế đối ứng. Doanh thu thuần của “vua cá tra” tăng 49% so với cùng kỳ, lần đầu vượt ngưỡng 2.000 tỷ đồng. Lợi nhuận sau thuế đạt 283 tỷ đồng, gấp 10 lần cùng kỳ.

Tuy nhiên, do chi phí bán hàng tăng đột biến, khoản lợi nhuận này đã giảm hơn 15% so với mức đỉnh đạt được trong quý II/2025. Thuyết minh tại khoản mục này cũng không đề cập tới chi phí thuế đối ứng, nên khó có thể xác định mức độ tác động của chính sách thuế quan lên kết quả kinh doanh của doanh nghiệp.

Trong khi đó, ảnh hưởng lên Công ty Cổ phần Vĩnh Hoàn (HoSE: VHC) lại khá rõ ràng. Mặc dù lợi nhuận sau thuế của “nữ hoàng cá tra” tăng trưởng mạnh, ở mức 34% nhưng kết quả này chủ yếu đến từ thu nhập tài chính nhờ danh mục đầu tư chứng khoán, cùng việc giảm chi phí tài chính do hoàn nhập dự phòng và giảm lỗ tỷ giá.

Về hoạt động kinh doanh cốt lõi, dưới tác động thuế đối ứng, kim ngạch xuất khẩu cá tra sang Mỹ trong quý III/2025 của Vĩnh Hoàn giảm gần 8%, xuống 1.760 tỷ đồng. Kỳ này, chỉ duy nhất tháng 7, tức là trước thời điểm áp thuế, doanh nghiệp ghi nhận sản lượng xuất khẩu sang Mỹ tăng 31%. Sang tháng 8 và tháng 9, sản lượng lần lượt giảm 36% và 27% so với cùng kỳ.

Dệt may và gỗ: “Phần thưởng” chỉ dành cho người biết nắm thời cơ

Trong lĩnh vực dệt may, Công ty Cổ phần Dệt may - Đầu tư - Thương mại Thành Công (HoSE: TCM) có thể được xem là cái tên chịu ảnh hưởng rõ rệt nhất bởi chính sách thuế quan của Mỹ.

Quý III/2025, doanh thu của Dệt may Thành Công giảm 18%, xuống còn hơn 902 tỷ đồng. Giá vốn hàng bán giảm tương ứng, biên lãi gộp đạt 14,7%, rơi xuống đáy 2 năm. Kết quả, lợi nhuận sau thuế quý III/2025 của Dệt may Thành Công chỉ đạt 64 tỷ đồng, giảm 21% so với cùng kỳ năm trước.

Theo doanh nghiệp, nguyên nhân khiến kết quả kinh doanh sụt giảm là do quý III vốn là “mùa trũng” của ngành dệt may khi nhu cầu tại các thị trường chính chững lại, trong khi nhiều khách hàng đã đẩy đơn hàng sang quý II để tránh thuế đối ứng. Như vậy, dù thị trường Mỹ chỉ chiếm khoảng 19% doanh thu của Dệt may Thành Công, chính sách thuế vẫn giống như một “cú đấm bồi”, gia tăng áp lực lên doanh nghiệp.

Trái lại, Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex, UPCoM: VGT) dường như đã tận dụng thành công giai đoạn ngắn ngủi trước khi chính sách thuế đối ứng có hiệu lực. Trong văn bản giải trình kết quả kinh doanh quý III/2025, “anh cả” ngành dệt may cho hay, giai đoạn này, doanh nghiệp ghi nhận sự phục hồi mạnh mẽ về doanh thu và kim ngạch xuất khẩu khi các đơn vị thành viên tận dụng cơ hội đẩy nhanh sản xuất, giao hàng trước thời điểm các chính sách thuế quan và thuế đối ứng của Mỹ có hiệu lực.

Kết quả, doanh thu thuần của Vinatex tăng 10% so với cùng kỳ, đạt hơn 5.055 tỷ đồng, mức cao nhất trong lịch sử hoạt động. Lợi nhuận sau thuế đạt hơn 359 đồng, tăng 56% so với cùng kỳ, cao nhất trong vòng 3 năm qua.

Tương tự, Công ty Cổ phần Đầu tư và Thương mại TNG (HNX: TNG) cũng ghi nhận kết quả kinh doanh khả quan, với doanh thu thuần đạt 2.632 tỷ đồng tăng 12% so với cùng kỳ và lợi nhuận sau thuế đạt 117 tỷ đồng, tăng 5% so với cùng kỳ.

Trong khi đó, Công ty Cổ phần May Sông Hồng (HoSE: MSH) đã ghi nhận sụt giảm về doanh thu. Quý III/2025, doanh nghiệp thu về gần 1.647 tỷ đồng, giảm 6% so với cùng kỳ. Tuy nhiên, nhờ tiết giảm giá vốn hàng bán và chi phí tài chính, doanh nghiệp vẫn báo lãi lớn. Lợi nhuận sau thuế đạt 201 tỷ đồng, tăng 54% so với cùng kỳ.

Với ngành gỗ, tác động của thuế đối ứng với từng doanh nghiệp cũng có sự phân hoá rõ rệt. Trong quý III, xuất khẩu gỗ vẫn là mảng chủ lực giúp Công ty Cổ phần Phú Tài (HoSE: PTB) bứt tốc và mang về gần 1.684 tỷ đồng doanh thu, tăng 13% so với cùng kỳ. Giá vốn hàng bán tăng chậm hơn mức tăng của doanh thu, cộng với sự cải thiện rõ rệt của hoạt động tài chính và nỗ lực tiết giảm chi phí, doanh nghiệp lãi sau thuế 140 tỷ đồng, tăng 71% so với cùng kỳ.

Ngược lại, mảng xuất khẩu, dưới tác động của chính sách thuế quan, lại là “điểm nghẽn” khiến Công ty Cổ phần Gỗ An Cường (HoSE: ACG) không thể bứt phá mạnh hơn. Quý III/2025, doanh thu xuất khẩu của doanh nghiệp chỉ đạt 140 tỷ đồng, giảm 16% so với cùng kỳ. Tuy nhiên, thị trường nội địa đã “gánh vác” phần sụt giảm này, giúp tổng doanh thu của An Cường tăng 13% so với cùng kỳ năm trước, đạt 1.177 tỷ đồng.

Mặc dù không chưa thể báo lãi hay lập kỷ lục kinh doanh, Công ty Cổ phần Kỹ nghệ gỗ Trường Thành (HoSE: TTF) nhìn nhận câu chuyện thuế đối ứng ở góc độ tích cực. Quý III/2025, Trường Thành lỗ sau thuế 12 tỷ đồng, giảm mạnh so với mức 29 tỷ đồng ghi nhận vào cùng kỳ năm trước. Doanh nghiệp cho hay, sự cải thiện chủ yếu đến từ việc thị trường bất động sản trong nước phục hồi, giúp các dự án đẩy nhanh tiến độ, trong khi các công ty con bắt đầu triển khai các đơn hàng đầu tiên tại thị trường Ấn Độ, Trung Đông.

Không thể phủ nhận, các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam đã bắt đầu cảm nhận rõ ảnh hưởng từ chính sách thuế đối ứng của Mỹ. Tác động không chỉ dừng lại ở chi phí hay dòng đơn hàng, mà còn tạo ra sự thay đổi về khả năng chống chịu, thích ứng và dịch chuyển thị trường của chính doanh nghiệp. Và dĩ nhiên, khi thử thách ngày càng hiện hữu, cơ hội cũng bắt đầu phân hóa, dành cho những đơn vị đủ chủ động và linh hoạt.