'Thảm hoạ tài chính' nước Anh: Khi con tàu cổ gặp bão ngoài khơi
Quỳnh Anh -
20/10/2022 20:32 (GMT+7)
(VNF) - Chiếc “đinh ba” kết hợp giữa biến động chính trị, lạm phát và lãi suất tăng cao đang đe dọa hệ thống tài chính của “con tàu cổ” Anh Quốc, đẩy thị trường trị giá nghìn tỷ USD tiến tới suy thoái trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu đầy rẫy rủi ro.
Thủ tướng Anh Liz Truss và cựu Bộ trưởng Tài chính Anh Kwasi Kwarteng.
Cuộc khủng hoảng tiền tệ
Thời điểm cuối tháng 9, đặc biệt sau khi cựu Bộ trưởng Tài chính Anh Kwasi Kwarteng công bố kế hoạch “ngân sách ngắn hạn”, trong đó có việc bãi bỏ thuế suất 45% đối với các khoản thu nhập trên 150.000 bảng Anh (167.000 USD), nền kinh tế thứ 6 thế giới đã rơi vào tình trạng hỗn loạn.
Ngày 26/9, đồng bảng Anh ghi nhận mức thấp nhất mọi thời đại so với đồng USD là 1.0726 USD/bảng, khiến các nhà đầu tư bán phá giá đồng bảng và trái phiếu chính phủ Anh, vốn được coi là khoản đầu tư khá an toàn. Tình hình nghiêm trọng đến mức ngân hàng trung ương của Vương quốc Anh phải can thiệp bằng cách mua trái phiếu trị giá 65 tỷ bảng Anh (72 tỷ USD) “để khôi phục các điều kiện thị trường có trật tự” và thả nổi chương trình lương hưu của đất nước.
Sau khi kế hoạch tài chính của ông Kwarteng được công bố, Viện Nghiên cứu Tài khóa (IFS) ước tính khoản nợ công của Vương quốc Anh sẽ đạt mức 190 tỷ bảng Anh (210 tỷ USD) trong năm nay, mức cao thứ ba kể từ sau Chiến tranh thế giới thứ II. Chỉ trong vòng chưa đầy 2 tháng, từ đầu tháng 8 tới cuối tháng 9, lợi suất trái phiếu 10 năm của Anh đã tăng từ mức ngang với Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha lên ngang tầm lợi suất của Italy và Hy Lạp, theo số liệu do Financial Times tổng hợp.
Theo tờ Barrons, tân Thủ tướng Anh Liz Truss dường như đã chọn sai thời điểm để thử nghiệm chính sách tài khoá mới và vô tình đặt quốc gia vào nguy cơ xảy ra một cuộc khủng hoảng đồng bảng toàn diện.
Trong vòng 10 ngày trước khi chính quyền của bà Truss tuyên bố đảo ngược chính sách cắt giảm thuế, thị trường Anh u ám đến nỗi tất cả mọi người đều đặt ra câu hỏi rằng liệu Anh có đang khủng hoảng kinh tế hay không.
Ông Larry Summers, cựu Bộ trưởng Tài chính Mỹ, cho rằng chính sách tài chính mà Bộ trưởng Kwarteng công bố khiến Vương quốc Anh có vẻ “hơi giống một thị trường mới nổi đang tự biến mình thành một thị trường chìm”. Các nhà phân tích tại ngân hàng ING (Hà Lan) cũng nhận định “mức độ biến động đối với đồng bảng Anh tương tự với mức được coi là khủng hoảng tiền tệ tại những thị trường mới nổi”.
“Con thuyền cổ” vượt bão lớn
Nước Anh đã phải đối phó với nhiều bất ổn kinh tế, bao gồm lạm phát tăng cao (đạt mức 10,1% vào tháng 7, mức lạm phát cao kỷ lục trong vòng 40 năm), thâm hụt thương mại cao và sự phục hồi kinh tế yếu hơn mong đợi từ sau đại dịch Covid-19. Đồng thời, nước này là quốc gia có thâm hụt tài khoản vãng lai nước ngoài lớn nhất trong số các quốc gia thuộc Nhóm các nền công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7), ở mức 7% GDP.
Mùa hè nắng nóng cùng hạn hán kỷ lục trong mùa hè vừa qua cũng làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng năng lượng tại Anh, khiến chi phí sinh hoạt ở Anh bùng nổ, đẩy nước này ngày càng gần bờ vực suy thoái kinh tế.
Không chỉ vậy, những biến động về chính trị như việc Nữ hoàng Elizabeth II qua đời, Thái tử Charles kế vị, cũng như sự thay đổi vị trí Thủ tướng Anh từ ông Boris Johnson sang bà Liz Truss, đã ảnh hưởng không nhỏ tới sự ổn định của nền kinh tế Anh.
Ngày 14/10, Bộ trưởng Tài chính Anh Kwasi Kwarteng đã bị cách chức chỉ sau 37 ngày tại nhiệm do chưa có chính sách phù hợp nhằm ứng phó cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt và thúc đẩy kinh tế phát triển.
Quyết định sa thải Bộ trưởng Kwarteng được Thủ tướng Liz Truss đưa ra trong bối cảnh Chính phủ Anh đang lên kế hoạch đảo ngược các chính sách cắt giảm thuế mới mà Bộ Tài chính vừa ban hành.
Ông Desmond Lachman, cựu Phó giám đốc Phòng Rà soát và Phát triển Chính sách của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), cho rằng vấn đề cơ bản đối với các sáng kiến ngân sách của Thủ tướng Truss là chúng có thể làm trầm trọng thêm vấn đề lạm phát và cán cân thanh toán của đất nước. Điều này sẽ xảy ra đồng thời trong khi chính phủ kỳ vọng các biện pháp này sẽ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế dài hạn.
Báo cáo triển vọng kinh tế mới nhất của IMF công bố ngày 11/10 dự báo tăng trưởng Anh ở mức 3,6% vào năm 2022 và 0,3% vào năm 2023 do lạm phát cao làm giảm sức mua và chính sách tiền tệ thắt chặt hơn gây ảnh hưởng đến chi tiêu tiêu dùng và đầu tư kinh doanh. Dự báo này đã được chuẩn bị trước khi chính phủ của Thủ tướng Truss công bố chính sách tài khóa, được kỳ vọng sẽ nâng mức tăng trưởng lên phần nào so với dự báo trong thời gian tới, nhưng cũng làm phức tạp thêm cuộc chiến chống lạm phát tại nền kinh tế lớn thứ 6 thế giới.
Sự bất an lan tỏa
Việc Vương quốc Anh nhanh chóng chuyển từ trạng thái ổn định sang khủng hoảng chỉ sau một lần công bố chính sách mới một lần nữa dấy lên hồi chuông cảnh tỉnh cho các chính phủ trên khắp thế giới về tính hai mặt của những biện pháp thắt chặt tài khoá nhằm “hạ nhiệt” lạm phát đang được áp dụng.
Với vị thế là trung tâm tài chính lớn, cộng với vai trò của đồng bảng Anh là loại tiền tệ được giao dịch nhiều thứ ba trên thế giới, sự biến động của đồng bảng Anh thường tác động lớn đến thị trường toàn cầu. Do đó, bất kỳ rủi ro nào xảy ra với đồng bảng Anh cũng có thể khiến nhiều thị trường khác phải đối mặt với hiểm nguy.
Ông Dan Suzuki, Phó giám đốc đầu tư tại Richard Bernstein Advisors, cho biết: “Sự thất bại trong chính sách của Vương quốc Anh là động lực lớn dẫn tới thị trường diễn biến xấu trong thời gian gần đây. Lạm phát cao, tăng trưởng chậm lại và chính sách tiền tệ thắt chặt đã trở thành những biểu hiện phổ biến trên nhiều thị trường, khiến các nhà đầu tư bắt đầu lo ngại cuộc khủng hoảng tiền tệ diễn ra tại London cũng có thể xuất hiện và lây lan từ khu vực này sang khu vực khác”.
Do đó, theo các chuyên gia trong ngành, không chỉ Vương quốc Anh, mà tất cả các thị trường khác trên toàn cầu, đều cần những chính sách ổn định và thận trọng hơn, hạn chế những tác động xấu với môi trường kinh tế. Việc quan sát, dự đoán tác động từ sự thay đổi chính sách tài khoá, tiền tệ từ các nền kinh tế lớn là hết sức cần thiết để thực hiện các thay đổi kịp thời làm giảm tác động xấu, tránh thúc đẩy kinh tế toàn cầu tiến tới suy yếu và suy thoái.
Ngoài ra, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) nhấn mạnh rằng các chính sách tài khoá chỉ nên hoạt động đúng với mục đích cấp thiết hiện nay là kiềm chế lạm phát, thay vì đặt ra quá nhiều mục tiêu chồng chéo.
Theo đánh giá của IMF, triển vọng kinh tế toàn cầu đang ngày một tối tăm. Cơ quan này đã hạ dự báo tăng trưởng kinh tế thế giới xuống còn 3,2% trong năm 2022, và dự đoán nền kinh tế sẽ co lại hơn nữa trong năm 2023 với mức tăng trưởng chỉ 2,7%.
Hơn 1/3 nền kinh tế toàn cầu sẽ chứng kiến hai quý liên tiếp tăng trưởng âm, trong khi ba nền kinh tế lớn nhất sẽ tiếp tục tăng trưởng chậm lại trong năm tới. IMF cũng dự đoán rằng lạm phát toàn cầu sẽ đạt đỉnh vào cuối năm 2022, tăng từ 4,7% vào năm 2021 lên 8,8% và sẽ “tiếp tục tăng trong thời gian dài hơn dự kiến trước đây”.
Nhà kinh tế trưởng của IMF Pierre-Olivier Gourinchas cho biết: “Điều tồi tệ nhất vẫn chưa xảy đến, và đối với nhiều người, năm 2023 sẽ giống như một cuộc suy thoái. Môi trường toàn cầu ngày càng mong manh với những vân mây báo bão ở đường chân trời”.
(VNF) - Công ty SpaceX của tỷ phú Elon Musk lần đầu tiên lọt vào danh sách 100 nhà sản xuất vũ khí hàng đầu thế giới của SIPRI. Doanh thu từ vũ khí của hãng tăng gấp đôi so với năm trước, đạt 1,8 tỷ USD, phản ánh tầm ảnh hưởng ngày càng tăng của công nghệ không gian và viễn thông trong lĩnh vực quốc phòng toàn cầu.
(VNF) - Do nhu cầu leo thang từ các cuộc xung đột ở Ukraine và Gaza cùng xu hướng gia tăng chi tiêu quốc phòng của nhiều quốc gia, doanh thu từ bán vũ khí và dịch vụ quân sự của các tập đoàn quốc phòng lớn trên thế giới đã tăng 5,9% trong năm ngoái, theo báo cáo công bố ngày 1/12 của Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI).
(VNF) - Dưới lòng siêu núi lửa cổ đại, một trữ lượng lithium trị giá hàng nghìn tỷ USD được đánh giá như “kho báu” có thể thay đổi cán cân năng lượng và chuỗi cung ứng pin toàn cầu.
(VNF) - Nga chuẩn bị phát hành trái phiếu chính phủ bằng nhân dân tệ lần đầu tiên, tạo động lực quan trọng cho chiến lược quốc tế hóa đồng tiền Trung Quốc. Quyết định này không chỉ giúp Moscow tối ưu hóa nguồn vốn nội địa mà còn góp phần mở rộng tầm ảnh hưởng toàn cầu của nhân dân tệ.
(VNF) - Tổng thống Donald Trump cho biết ông sẽ chỉ định Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang (Fed) vào cuối năm nay, trong bối cảnh Nhà Trắng thúc đẩy chiến lược hạ lãi suất để củng cố tăng trưởng. Quyết định này đang được giới đầu tư theo sát, bởi nó có thể định hình đường hướng chính sách tiền tệ của Mỹ trong nhiệm kỳ mới và tác động trực tiếp tới thị trường tài chính toàn cầu.
(VNF) - Trong nhiệm kỳ thứ hai, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã thực hiện một loạt lệnh ân xá và giảm án mang tính chất phi truyền thống, mở rộng từ những chính khách đến các doanh nhân và tỷ phú có tầm ảnh hưởng trong các lĩnh vực kinh tế mới như tiền điện tử. Gây chú ý cả về khía cạnh pháp lý lẫn tác động tài chính.
(VNF) - Ngày 30/11, cử tri Thụy Sĩ đã bác bỏ sáng kiến thu thuế thừa kế 50% đối với giới tỷ phú. Kết quả này có tác động trực tiếp tới niềm tin nhà đầu tư và môi trường kinh tế Thụy Sĩ.
(VNF) - Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBOC) khẳng định lập trường nghiêm ngặt với tiền điện tử, nhấn mạnh kinh doanh tài sản kỹ thuật số là bất hợp pháp trong phạm vi lãnh thổ nước này. Cơ quan này cũng cảnh báo nguy cơ các stablecoin tiềm ẩn rủi ro tài chính và khả năng bị lợi dụng cho các hoạt động phi pháp như rửa tiền, huy động vốn gian lận và chuyển vốn xuyên biên giới bất hợp pháp.
(VNF) - Hoạt động sản xuất của Trung Quốc cải thiện nhưng vẫn thu hẹp trong tháng 11, kéo dài chuỗi suy giảm lên mức kỷ lục khi nền kinh tế tiếp tục đối mặt với đà giảm tốc.
(VNF) - Chính phủ Indonesia triển khai chiến dịch quy mô lớn nhằm đóng cửa khoảng 1.400 mỏ vàng trái phép tại Vườn quốc gia Halimun Salak. Đánh dấu một trong những chiến dịch mạnh tay nhất của quốc đảo trong nhiều năm với lĩnh vực tài nguyên khoáng sản.
(VNF) - Khi mới 16 tuổi, Zames Chew bỏ ra 23 USD (khoảng 600.000 đồng) mua một tên miền trên Internet - quyết định ngẫu hứng mà chính anh không ngờ sẽ trở thành nền tảng cho sự nghiệp sau này. 9 năm trôi qua, khoản đầu tư nhỏ ấy đã dẫn đường để chàng trai 26 tuổi xây dựng Repair.sg, doanh nghiệp sửa chữa - dọn dẹp quy mô với doanh thu khoảng 1,3 triệu USD (33 tỷ đồng) mỗi năm.
(VNF) - Thị trường toàn cầu ghi nhận nhiều biến động trước kỳ vọng Fed hạ lãi suất. Trên thị trường tiền điện tử, Bitcoin phục hồi nhẹ nhưng vẫn tiềm ẩn rủi ro, gây thiệt hại hàng tỷ USD cho TT Trump. Thế giới cũng rung chuyển sau vụ cháy chung cư nghiêm trọng ở Hong Kong, phơi bày cuộc khủng hoảng nhà ở và BĐS trầm trọng ở Trung Quốc.
(VNF) - Các hãng hàng không Trung Quốc ra thông báo sẽ hủy hơn 900 chuyến bay tới Nhật Bản trong tháng 12, do căng thẳng ngoại giao giữa hai nước. Sự kiện này gây áp lực lớn lên các sân bay tại Nhật Bản, đồng thời tác động mạnh tới du lịch và kinh tế Tokyo với thiệt hại ước tính 1,2 tỷ USD.
(VNF) - Nhà sản xuất dầu lớn nhất của Nga Rosneft ngày 28/11 cho biết lợi nhuận ròng từ tháng 1 đến tháng 9 đã giảm 70% so với cùng kỳ năm trước, xuống còn 277 tỷ rúp (tương đương 3,57 tỷ USD), trong bối cảnh lãi suất cao, giá dầu giảm và đồng rúp mạnh hơn.
(VNF) - Giá bạc vượt mốc lịch sử khi chạm ngưỡng 55 USD/ounce, đánh dấu một giai đoạn tăng nóng hiếm thấy trên thị trường kim loại quý. Diễn biến này vừa phản ánh tình trạng thiếu hụt nguồn cung kéo dài, vừa cho thấy dòng vốn lớn tiếp tục đổ vào thị trường, củng cố kỳ vọng bạc sẽ bước vào chu kỳ tăng giá mạnh mẽ và bền vững trong nhiều năm tới.
(VNF) - Một gia đình Canada đã mất 1,6 triệu USD Bitcoin sau khi bị một nhóm nghi phạm đột nhập, trói giữ và cưỡng ép suốt nhiều giờ. Vụ việc không chỉ thu hút sự chú ý về mức độ bạo lực mà còn phản ánh xu hướng gia tăng các tấn công nhắm vào chủ sở hữu crypto, cảnh báo rủi ro với tài sản kỹ thuật số.
(VNF) - Thụy Sĩ từ lâu đã được xem là thiên đường của giới siêu giàu, nơi 300 cư dân giàu nhất sở hữu tổng tài sản lên tới 850 tỷ franc Thụy Sĩ (tương đương hơn 1.000 tỷ USD), theo tạp chí kinh doanh Bilanz. Tuy nhiên, vào ngày 30/11 tới, cử tri nước này sẽ bỏ phiếu về một loại thuế thừa kế mới đang gây chấn động trong cộng đồng tài phiệt.
(VNF) - CEO OpenAI Sam Altman muốn dùng AI để chữa ung thư, tỷ phú Elon Musk nói robot AI sẽ xóa đói giảm nghèo, còn Trung Quốc lại đặt mục tiêu thực tế hơn: vận hành các nhà máy tốt hơn bằng AI.
(VNF) - Airbus thông báo triệu hồi khẩn cấp trên toàn cầu 6.000 máy bay dòng A320 nguy cơ lỗi phần mềm do liên quan đến bão từ khiến dữ liệu điều khiển bay bị sai lệch.
(VNF) - Indonesia được cho là đang phản đối nỗ lực của Mỹ nhằm đưa cái gọi là điều khoản “thuốc độc” vào một thỏa thuận thương mại thuế quan đang được hai bên đàm phán, hãng tin Financial Times dẫn nguồn tin am hiểu quá trình thảo luận cho hay.
(VNF) - Gần 1/4 doanh nghiệp niêm yết tại Trung Quốc báo cáo lỗ ròng trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 9, ghi nhận tỷ lệ cao nhất kể từ năm 2002, trong bối cảnh công suất dư thừa và nhu cầu nội địa tiếp tục yếu ớt.
(VNF) - Cổ phiếu China Taiping Insurance Holdings từng lao dốc 8% trong phiên 27/11, khi lo ngại về khoản bảo hiểm hơn 200 triệu USD cho khu chung cư Hồng Kông – nơi xảy ra vụ hỏa hoạn khiến ít nhất 94 người thiệt mạng và gần 300 người mất tích.
(VNF) - Công ty SpaceX của tỷ phú Elon Musk lần đầu tiên lọt vào danh sách 100 nhà sản xuất vũ khí hàng đầu thế giới của SIPRI. Doanh thu từ vũ khí của hãng tăng gấp đôi so với năm trước, đạt 1,8 tỷ USD, phản ánh tầm ảnh hưởng ngày càng tăng của công nghệ không gian và viễn thông trong lĩnh vực quốc phòng toàn cầu.
(VNF) - Gần 3ha đất nông nghiệp của Tân Á Đại Thành ở quận Hoàng Mai cũ (Hà Nội) được chuyển đổi mục đích sử dụng để thực hiện tổ hợp nhà ở, văn phòng.