Cán bộ tiếp đoàn thanh tra của một doanh nghiệp tại Hà Nội kể, ông sợ nhất là khi các đoàn thanh, kiểm tra đến. Trước đây, đã từng có đoàn bắt doanh nghiệp phải đón cán bộ từ nhà, đưa đến doanh nghiệp làm việc, sau đó lại phải chở từng người về tận nhà. Sau khi kết thúc thanh, kiểm tra, doanh nghiệp phải mời đoàn đi ăn và “phong bì”… đặc biệt là lĩnh vực thuế và hải quan. Thậm chí, doanh nghiệp còn phải biết ý có quà gửi về cho thủ trưởng và quỹ cơ quan.
Trong khi đó, một chuyên gia về cải cách môi trường kinh doanh kể câu chuyện thực tế về vấn đề này với giọng cảm thán: lãnh đạo Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội một huyện của Hà Nội là địa bàn có hơn 8.000 cơ quan, doanh nghiệp – xử lý công việc chuyên môn thì chần chừ, nhưng đi thanh tra cơ sở và nhất là doanh nghiệp thì lại rất nhanh, dường như xem đó là việc ưu tiên.
Về mặt báo cáo, công tác thanh, kiểm tra thời gian gần đây đã có nhiều thay đổi theo hướng tích cực. Số cuộc thanh, kiểm tra và sự chồng chéo trong hoạt động thanh, kiểm tra ngày càng giảm. Báo cáo Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) 2022 do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam công bố giữa tháng 4 vừa qua cũng cho thấy từ năm 2017 đến năm 2022, công tác thanh, kiểm tra doanh nghiệp đã liên tục giảm. Năm 2022, tỷ lệ doanh nghiệp phải đón tiếp 3 đoàn thanh tra trở lên là 7,39%, trong khi 2017 là gần 22%; tình trạng trùng lặp nội dung thanh tra kiểm tra là 6,69%, trong khi năm 2017 là 13,46%; có 10% doanh nghiệp cho rằng hoạt động thanh kiểm tra tạo cơ hội cho cán bộ nhũng nhiễu doanh nghiệp, thấp hơn con số 19% của năm 2017.
Tuy nhiên, năm 2022, số giờ trung bình mỗi cuộc thanh kiểm tra ở một số lĩnh vực tăng lên. Chẳng hạn như lĩnh vực thuế tăng 4 giờ so với 2021 và 1 giờ so với 2020. Vẫn có 14% doanh nghiệp được hỏi cho biết phải trả chi phí không chính thức cho cán bộ thanh, kiểm tra.
Các doanh nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp và công nghiệp chế biến, chế tạo chịu gánh nặng thanh, kiểm tra nhiều nhất. Những doanh nghiệp có thời gian hoạt động càng lâu, quy mô càng lớn thì càng tiếp đón nhiều đoàn thanh, kiểm tra và nội dung thanh, kiểm tra cũng trùng lặp nhiều nhất. Các doanh nghiệp hoạt động dưới 3 năm, có quy mô siêu nhỏ, nhỏ và vừa, phản ánh nhiều hơn về hiện tượng nhũng nhiễu của cán bộ thanh, kiểm tra.
Trong khi đó, báo cáo “Mức độ hài lòng của doanh nghiệp về việc thực hiện thủ tục hành chính qua Cơ chế một cửa Quốc gia và các thủ tục quản lý, kiểm tra chuyên ngành” cho biết có 58,92% doanh nghiệp đã gặp ít nhất một loại khó khăn nào đó trong quá trình kiểm tra chuyên ngành. Trong đó, nội dung “kiểm tra chồng chéo, trùng lặp” là khó khăn thường gặp nhất với 39% lượt doanh nghiệp lựa chọn.
Một số bộ, ngành thường tham gia vào hoạt động kiểm tra chuyên ngành với các hàng hóa kể trên có thể kể đến như: Bộ Giao thông Vận tải, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Công Thương và Bộ Y tế. Khoảng 81,5% trong số các doanh nghiệp có mặt hàng bị kiểm tra từ 2 bộ, ngành trở lên cho rằng tình trạng chồng chéo trong kiểm tra chuyên ngành gây tốn kém về thời gian và chi phí.
Mặc dù đã ghi nhận những chuyển biến tích cực, nhưng thanh, kiểm tra vẫn đang là nỗi ám ảnh của các doanh nghiệp. Những câu chuyện kể về các đoàn thanh, kiểm tra hầu hết không có gì tích cực trong mắt các nhà quản lý kinh doanh. Do mỗi cơ quan quản lý nhà nước chịu trách nhiệm một ngành, lĩnh vực, còn doanh nghiệp thì hoạt động đa ngành, đa lĩnh vực nên vẫn có nguy cơ cao xảy ra tình trạng “một cổ nhiều tròng”. Cùng với đó, hiện tượng nhũng nhiễu, làm khó của công chức thanh tra trong quá trình thực thi nhiệm vụ vẫn tồn tại. Vì vậy, đối với các doanh nghiệp, thanh tra, kiểm tra luôn gắn liền với sự bất an, gánh nặng và cả hệ lụy. Con số 14% số doanh nghiệp phải trả chi phí không chính thức cho cán bộ thanh, kiểm tra nêu trên, nếu tính ra tiền mặt, con số chắc hẳn không hề nhỏ.
Theo các chuyên gia kinh tế, chi phí không chính thức là gánh nặng và làm giảm sức cạnh tranh của doanh nghiệp tại Việt Nam. Chi phí không chính thức không chỉ làm gia tăng chi phí tuân thủ mà đang làm cho môi trường kinh doanh trở nên thiếu lành mạnh, kém cạnh tranh và gây e ngại cho các doanh nghiệp muốn kinh doanh công bằng tại Việt Nam.
Liên quan đến kiểm tra chuyên ngành, theo bà Nguyễn Minh Thảo - Viện Nghiên cứu và Quản lý kinh tế trung ương (CIEM), giai đoạn từ 2015 đến 2019, Chính phủ đã có những cải cách rất mạnh mẽ, giúp cho các thủ tục về kiểm tra chuyên ngành được tốt hơn, đồng thời kết nối với cổng thông tin một cửa quốc gia. Trên cơ sở đó, các doanh nghiệp cảm thấy “hài lòng” với sự thay đổi mạnh mẽ và khác biệt. Tuy nhiên, từ 2020 đến nay, mức độ cải cách trong lĩnh vực quản lý và kiểm tra chuyên ngành có sự chững lại. Một điểm quan trọng là Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành phải cắt giảm các danh mục, mặt hàng kiểm tra chuyên ngành, nhưng từ năm 2019 đến nay số lượng mặt hàng cắt giảm rất ít.
Điều lấy làm băn khoăn là lẽ ra năm 2022 phải là thời điểm tạo thuận lợi cho hoạt động sản xuất kinh doanh hồi phục sau dịch bệnh, thì các cuộc thanh, kiểm tra vẫn cứ diễn ra, gây khó thêm cho khu vực doanh nghiệp. Bởi vậy, việc cải cách hoạt động này cần phải được đẩy mạnh hơn nữa trong giai đoạn hiện nay.
Theo các chuyên gia, mặc dù số lượng các cuộc thanh tra, kiểm tra đã giảm, tình trạng chồng chéo về nội dung thanh kiểm tra và chi phí không chính thức cũng giảm, tuy nhiên không vì thế mà dư địa cho cải cách đã hết. Công tác thanh, kiểm tra cần có sự đổi mới hoàn toàn về tư duy trong thời gian tới. Thanh tra, kiểm tra là để giúp các doanh nghiệp tuân thủ pháp luật, chứ không phải là soi lỗi và bắt phạt; cần áp dụng nguyên tắc có lợi nhất cho doanh nghiệp trong trường hợp pháp luật chưa rõ ràng, có nhiều cách hiểu khác nhau.
Đặc biệt, thanh tra, kiểm tra phải tránh hình sự hóa các quan hệ kinh tế, dân sự và can thiệp vào các vấn đề quản trị nội bộ của doanh nghiệp như quan điểm đã được lãnh đạo Chính phủ nhấn mạnh nhiều lần; cùng với đó là có những biện pháp hiệu quả để ngăn chặn hiện tượng lợi dụng thanh, kiểm tra nhũng nhiễu doanh nghiệp.
Các chuyên gia nhấn mạnh, trong giai đoạn kinh tế khó khăn như hiện nay, các cơ quan quản lý phải coi đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của cải cách môi trường kinh doanh, nhằm giảm thiểu gánh nặng cho các doanh nghiệp. Đặc biệt, phải làm thay đổi cái nhìn của doanh nghiệp về công tác thanh tra, kiểm tra.
Tags:
(VNF) - Từ ngày 15/12, nhiều hành vi vi phạm liên quan đến căn cước, cư trú và sử dụng VNeID sẽ bị xử phạt nặng theo Nghị định 282/2025. Người dân cần cập nhật quy định để tránh rủi ro pháp lý khi cầm cố, cho thuê hoặc sử dụng trái phép thẻ căn cước.
(VNF) - Ông Nguyễn Đức Trung sẽ thôi giữ chức vụ chủ tịch UBND thành phố Hà Nội vì lý do cá nhân.
(VNF) - Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (TP. HCM) nêu thực tế nhiều dự án trọng điểm đang bị chậm do quy trình nội bộ kéo dài, làm tăng chi phí và giảm sức cạnh tranh của nền kinh tế.
(VNF) - Quá trình điều tra vụ án xảy ra tại thẩm mỹ viện Mailisa, cơ quan chức năng thu giữ 3 tỷ đồng, 400.000 USD, 300 lượng vàng SJC, 100 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
(VNF) - Doanh nghiệp chuyển đổi xanh đang cần các cơ chế khuyến khích, nội dung này đã được nêu bật tại Diễn đàn Kinh tế mùa thu 2025 diễn ra tại TP. HCM.
(VNF) - Năm 2025 khép lại với những dư chấn của thời tiết cực đoan và các hình thái thiên tai bất thường liên tiếp xuất hiện. Những thiệt hại về người và của không chỉ tạo áp lực lên hoạt động sản xuất – đời sống dân sinh, mà còn đặt nền kinh tế Việt Nam trước bài toán cân bằng giữa phục hồi ngắn hạn và tăng trưởng dài hạn.
(VNF) - Chính phủ vừa có buổi làm việc với lãnh đạo các doanh nghiệp về dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam, trong đó có THACO và Vinspeed.
(VNF) - Một doanh nghiệp xin làm đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam nhưng không trình bày được năng lực tài chính, có doanh nghiệp thì chỉ có 70 lao động, cũng có doanh nghiệp không tìm được địa chỉ để liên hệ làm việc.
(VNF) - Tổng Giám đốc Công ty Zarubezhneft (Liên bang Nga) Sergei Kudryashov cho biết công ty mong muốn mở rộng hợp tác sang các lĩnh vực như năng lượng, khoáng sản, đặc biệt mong muốn xây dựng một trung tâm năng lượng tại Việt Nam.
(VNF) - Ông Lưu Đức Huy - Phó Cục trưởng Cục Quản lý giám sát chính sách thuế, phí và lệ phí (Bộ Tài chính) cho rằng, ngưỡng chịu thuế của hộ kinh doanh nên ở mức 300 triệu đồng/năm là một phương án hợp lý và đang được Bộ Tài chính xem xét để trình Chính phủ và Quốc hội.
(VNF) - Các nghiệp vụ được ghi nhận thiệt hại chủ yếu vẫn là xe cơ giới và tài sản – kỹ thuật… với thiệt hại được đánh giá tiếp tục tăng cao sau khi doanh nghiệp bảo hiểm hoàn tất giám định.
(VNF) - Trăn trở giá nhà chung cư 50-70 triệu/m2 thì người trẻ không có tiền mua được, Thủ tướng đề nghị Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam có chương trình, kêu gọi doanh nhân trẻ tiên phong xây các dự án nhà ở xã hội.
(VNF) - TS Lê Minh Nghĩa, Chủ tịch VFCA nhấn mạnh, việc hợp tác giữa hai bên sẽ tạo ra giá trị thiết thực, góp phần phát triển bền vững và nâng cao năng lực tài chính cá nhân cho người dân.
(VNF) - Cơ quan điều tra xác định Trần Lê Duy và đồng phạm đã tổ chức mô hình công ty công nghệ để xây dựng, vận hành và cập nhật hàng loạt website đánh bạc trực tuyến, phục vụ đối tác tại Campuchia.
(VNF) - Saudi Arabia sẽ mở cửa thị trường bất động sản cho người nước ngoài từ tháng 1/2026 trong bối cảnh quốc gia này thúc đẩy chương trình Tầm nhìn 2030. Giới môi giới nhận định các nhà đầu tư châu Á sẽ là lực lượng tiên phong khi thị trường Saudi đứng trước cơ hội hình thành chu kỳ tăng giá mới tương tự Dubai.
(VNF) - Thông tin từ Sở Xây dựng Hà Nội, từ nay đến cuối năm 2025 một số dự án nhà ở xã hội trên địa bàn thành phố tiếp tục nhận hồ sơ đăng ký mua nhà.
(VNF) - Chính phủ vừa ban hành Nghị quyết về việc cho phép người Việt Nam đủ điều kiện vào chơi casino tại một số dự án kinh doanh casino.
(VNF) - Hơn 8.000 người trên cả nước đã trở thành nạn nhân của dự án đầu tư tiền ảo do nhóm đối tượng lập ra, với số tiền bị chiếm đoạt lên tới 90 tỷ đồng
(VNF) - Phó thủ tướng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh phải có cơ chế thu hút “tổng công trình sư”, “kiến trúc sư trưởng” cho các dự án công nghệ quốc gia và coi đây là hai vị trí then chốt để dẫn dắt các chương trình mang tính nền tảng.
(VNF) - Theo báo cáo của UBND tỉnh Lâm Đồng, toàn tỉnh ghi nhận trên 186 điểm sạt lở, đặc biệt tại các tuyến đường cửa ngõ ra vào Đà Lạt đang đối mặt với nguy cơ mất an toàn giao thông do nhiều tuyến đèo bị chia cắt.
(VNF) - Trước tình trạng chen lấn nộp hồ sơ, môi giới tự phát và rao bán “suất ngoại giao” tại các dự án nhà ở xã hội, nhiều địa phương trên cả nước như Bắc Ninh, Phú Thọ,Thanh Hóa đã có chỉ thị nhằm bảo đảm minh bạch, ngăn chặn trục lợi chính sách.
(VNF) - CEO 500 - TEA Connect là không gian đối thoại cấp cao giữa Chính phủ và TP. HCM với hơn 500 lãnh đạo doanh nghiệp trong nước và quốc tế, tập trung vào các mô hình hợp tác công - tư, chiến lược đầu tư xanh, đổi mới công nghệ và quản trị đô thị hiện đại.
(VNF) - TP. HCM vùa xét xử sơ thẩm 10 bị cáo trong vụ án mua bán trái phép hóa đơn, đưa - nhận hối lộ xảy ra trên địa bàn.
(VNF) - Theo Phó thủ tướng Bùi Thanh Sơn, Việt Nam may mắn có "dân số vàng", nhưng dân số vàng không tự chuyển hóa thành "tư duy vàng" hay "năng lực vàng" nếu người trẻ không chủ động vươn lên, tự trang bị tri thức và kỷ luật để dẫn dắt thời đại.
(VNF) - Yêu cầu khắc phục tình trạng giáo sư kiêm nhiệm, Phó Thủ tướng nêu thực trạng có giáo sư ghi tên ở 9 - 10 trường, nhưng cả năm không đến trường, không thực chất tham gia giảng dạy.
(VNF) - Từ ngày 15/12, nhiều hành vi vi phạm liên quan đến căn cước, cư trú và sử dụng VNeID sẽ bị xử phạt nặng theo Nghị định 282/2025. Người dân cần cập nhật quy định để tránh rủi ro pháp lý khi cầm cố, cho thuê hoặc sử dụng trái phép thẻ căn cước.
(VNF) - Gần 3ha đất nông nghiệp của Tân Á Đại Thành ở quận Hoàng Mai cũ (Hà Nội) được chuyển đổi mục đích sử dụng để thực hiện tổ hợp nhà ở, văn phòng.
