TP HCM ‘vỡ trận’ quy hoạch vì quá ôm đồm

Nhiều nghịch lý

Nhiều chuyên gia chỉ ra rằng, ngay trong quy hoạch lớn của TP HCM hiện tại đã mất tính tiếp nối và tự phát. Trước năm 1975 quy hoạch vùng thủ đô Sài Gòn thiên về vùng đất cao ở vùng Tây Bắc (Củ Chi, Hóc Môn) chứ chưa hề có một quy hoạch nào về vùng đất yếu như quận 7, Nhà Bè như bây giờ. Theo nhiều chuyên gia đây là hướng quy hoạch tương đối bất hợp lý và ngược với những nghiên cứu tối ưu trước đây.

Nguyễn Trọng Hòa, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứ phát triển TP.HCM cho biết: "Nói quy hoạch TP.HCM dựa trên quy hoạch của Sài Gòn cũ là chưa chính xác vì Sài Gòn chỉ là đô thành cũ còn TP.HCM mở rộng ra rất nhiều. Vậy sau năm 1975 chúng ta quy hoạch dựa trên cơ sở gì? Đã có rất nhiều chương trình quy hoạch để cải thiện đô thị nhưng vẫn chưa có mô hình này tối ưu. Không thể thành phố sống tốt nếu cái nền không tốt, nên cần phải có giải pháp quy hoạch tối ưu nhất chứ không thể để tình trạng ngập lụt kẹt xe xảy ra thường xuyên".

Quy hoạch TP HCM phát triển về khu Nam nền đất yếu và thấp là đi ngược lại điều kiện tự nhiên và phá vỡ tính kế thừa

Vấn đề tiếp theo là việc ôm đồm quá nhiều chức năng trong một nguồn lực có hạn khiến cho TP trở nên quá tải và rất khó để cải thiện vì quá chật chội. TP HCM không nhất thiết phải có 10 triệu dân. Trong khi Bình Dương, Long An, Đồng Nai nếu liên kết tốt, sẽ "gánh" một lượng lớn cư dân, nhất là lao động nhập cư.

Điều quan trọng trước mắt là cần liên kết vùng. Nên để TP.HCM phát triển tự nhiên và hài hòa thay vì tạo thêm khoảng cách với các đô thị xung quanh. Điều cần thiết nhất là phải phân tán chức năng. Giáo sư Hòa ví dụ: TP HCM cần Khu công nghệ cao để phát triển nhân lực chất lượng. Còn các khu chế xuất, khu công nghiệp thì không quá cần thiết. Trong khi các địa phương khác rất cần.

"Cần phải nhìn thoáng ra, TP HCM có cần thiết phải giữ lấy cảng không? Trước đây kinh tế chưa phát triển cần có cảng Sài Gòn nhưng đến nay đã có cảng Cái Mép Thị Vải rồi thì TP.HCM có cần giữ không? Cũng như việc quy hoạch đô thị cần phải nhìn rộng hơn, nếu chỉ cần 1 – 2 cây cầu bắc qua Nhơn Trạch thôi thì dân TP.HCM về sống tốt hơn nhiều so với Nhà Bè đất yếu và ngập lụt thường xuyên"- ông Hòa nói.

Nhìn thẳng để đi tới

Tiến sĩ Khảo cổ học Nguyễn Thị Hậu cho rằng điểm khó khăn nhất của TP.HCM có một liên kết vùng chặt chẽ bởi sự khác biệt vì cơ chế sở hữu đất đai. Nếu không giải quyết được vấn đề này TP.HCM rất khó mở rộng theo mô hình các đô thị vệ tinh xung quanh để giảm áp lực về dân số.

Hiện nay thành phố cũng chỉ vá víu bằng cách xây dựng những khu nhà ở diện tích nhỏ tạo nên những khu ổ chuột thì rõ ràng phát triển không bền vững và giải quyết tận gốc.

Cơ chế sở hữu đất đai đang là rào cản lớn nhất để TP HCM mở rộng liên kết vùng. Ngay cả việc di dời cảng ra ngoài TP HCM trong bối cảnh liên kết vùng lỏng lẻo thế này thì TP mất đi một nguồn lực là cảng. Bởi lẽ ngay từ khi thành lập thì Sài Gòn đã là thành phố cảng rồi, nếu di dời khong hiệu quả đất đai lại để cho các đại gia BĐS xây dự án nhà ở thì nguồn lực cảng bị đánh đổi tương đối rẻ.

Cuối cùng cơ chế đất đai vẫn là điểm mấu chốt để gia tăng liên kết vùng, chừng nào vẫn còn tư tưởng sở hữu đất đai theo từng tỉnh và phát triển tự phát mỗi nơi một kiểu thì liên kết vùng cũng khó khăn.

Quy hoạch TP HCM "vỡ trận" vì ôm đồm quá nhiều yếu tố 

Trong khi đó, Tiến sĩ Võ Kim Cương, nguyên Phó giám đốc Sở QH&KT TP.HCM cho rằng một thành phố lớn như TP HCM mà làm chưa bài bản, mỗi người làm một mảng, kinh tế làm một kiểu, đô thị làm một cách, văn hóa làm một hướng… thì rất khó để phát triển đồng bộ. Cần phải làm trình tự từ quy hoạch chung đến chi tiết rồi mới dồn toàn lực để phát triển.

Một số đại biểu khác cũng cho rằng cần phải nhìn thẳng vào những hạn chế hiện nay để điều chỉnh hướng phát triển cho đúng để làm sao giải quyết được những hạn chế hiện nay. Quan trọng là phải làm sao để tìm ra những giải pháp phù hợp với thực tiễn để đưa ra chiến lược, kiến nghị lên các cấp có thẩm quyền, trong đó trước mắt phải tập trung giải quyết ngay bài toán giao thông và ngập nước.