Tư vấn Quy hoạch điện 8: Không thể loại bỏ các nhà máy điện than giai đoạn 2021-2035

Góp ý cho dự thảo Quy hoạch điện 8, các tỉnh có quy hoạch nhiệt điện than, liên minh năng lượng và Đại sứ quán Đan Mạch đã đưa ra 3 đề nghị.

Một là không phát triển thêm các dự án điện than mới, đặc biệt là trong giai đoạn 10 năm tới, thay vào đó ưu tiên phát triển năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện mặt trời phân tán và điện gió.

Hai là các dự án nhiệt điện than dự kiến trong Quy hoạch điện 7 điều chỉnh chuyển sang sử dụng LNG.

Ba là loại bỏ vị trí quy hoạch nhà máy nhiệt điện than trong Quy hoạch điện 7 điều chỉnh, phần công suất thiếu hụt sẽ bù vào công suất nguồn LNG (lý do là các nhà máy nhiệt điện than gây ô nhiễm môi trường, không thu xếp vốn được).

Trả lời các góp ý này, đơn vị tư vấn Quy hoạch điện 8 cho rằng quy mô các nhà máy nhiệt điện than đưa vào giai đoạn 2021-2035 đều là những dự án chắc chắn xây dựng. Đây là những dự án đã thực hiện công tác xúc tiến đầu tư tốt mà không thể loại bỏ, ví dụ: nhiệt điện Nam Định I, nhiệt điện Thái Bình II, nhiệt điện Vũng Áng II, nhiệt điện Vân Phong I, nhiệt điện Duyên Hải II.... Sau 2035, hệ thống vẫn cần tiếp tục phát triển một phần nhỏ nhiệt điện than để đảm bảo tiêu chí an ninh năng lượng, giá điện không tăng quá cao.

Quy hoạch điện 8 đã yêu cầu các nhà máy nhiệt điện than xây mới trong giai đoạn 2021-2025 chỉ xây dựng công nghệ nhiệt điện than siêu tới hạn trở lên, giai đoạn từ 2025-2035 chỉ xây dựng nhiệt điện than trên siêu tới hạn (USC) trở lên và sau năm 2035 chỉ xây dựng nhiệt điện than trên siêu tới hạn cải tiến (AUSC)

Để đáp ứng nhu cầu phụ tải với chi phí không quá cao, hệ thống vẫn cần phải xây dựng các nhà máy nhiệt điện. Đơn vị tư vấn khẳng định nếu chọn phát triển nhiệt điện khí LNG thay than thì sự phụ thuộc vào bên ngoài vẫn như vậy, và do chỉ phụ thuộc vào loại hình khí LNG nên an ninh năng lượng sẽ bị giảm mức độ chắc chắn.

Ngoài ra do chi phí sản xuất điện của nguồn điện LNG khá lớn, giá điện sẽ tăng cao hơn nhiều (chi phí hệ thống sẽ tăng khoảng 2 tỷ USD/năm so với kịch bản chọn), không phù hợp với tiêu chí quy hoạch nguồn điện theo chi phí tối thiểu đã đặt ra.

Cũng theo đơn vị tư vấn, kịch bản phát triển nguồn điện lựa chọn đã đảm bảo các mục tiêu phát triển năng lượng tái tạo và giảm phát thải khí nhà kính theo các chính sách hiện hành.

Nếu phát triển tăng thêm nguồn năng lượng tái tạo thì chi phí hệ thống sẽ cao hơn (kịch bản tăng năng lượng tái tạo sẽ cao hơn khoảng 1 tỷ USD/năm so với kịch bản chọn), không phù hợp với tiêu chí quy hoạch nguồn điện đặt ra.

Đơn vị tư vấn khẳng định công nghệ các nhà máy nhiệt điện than hiện nay đã phát triển và tiến bộ vượt bậc nhằm đáp ứng nhu cầu giảm tiêu hao năng lượng và đảm bảo về môi trường.

Vì vậy, với công nghệ hiện đại của các nhà máy nhiệt điện than hiện nay, ngoài hiệu suất có thể lên đến hơn 50%, tiêu hao ít nhiên liệu và tài nguyên thì công nghệ xử lý chất thải cuối nguồn cũng đạt hiệu suất cao tương ứng, có thể xử lý để giảm tối đa các tác động tiêu cực đến môi trường tự nhiên, hệ sinh thái và sức khỏe con người. Nhiều dự án còn nằm gần các đô thị lớn như ở Úc, Nhật Bản, Đức.

Thực tế cho thấy, phát thải từ nhà máy hiện được kiểm soát bởi hai lớp tiêu chuẩn. Một là tiêu chuẩn nguồn thải quy định nồng độ phát thải khí thải tại nguồn. Hai là tiêu chuẩn chất lượng không khí xung quanh áp dụng để kiểm soát nồng độ phát thải các loại khí thải trong không khí xung quanh. Vì thế lượng phát thải ở mức rất thấp và được kiểm soát bằng hệ thống giám sát tự động về các cơ quan quản lý môi trường địa phương. Nồng độ các khí thải sẽ được kiểm soát ở ngưỡng không gây hại đến sức khỏe con người.