Tương lai nào cho báo in, tạp chí in?

“Mảnh đất được chuyển đổi mục đích sử dụng”

Báo in - phương tiện truyền thông chính của nhân loại trong một thời gian dài, giờ đây đang chứng kiến sự sụt giảm đáng kể cả về số lượng lẫn doanh số, khi các ấn bản kỹ thuật số đang dần trở nên phổ biến hơn. Mà nói một cách chính xác hơn, thì tốc độ phát triển của cả báo in lẫn báo điện tử giờ đây đều đang trên đà suy thoái, đi qua thời “hoàng kim” rực rỡ nhất. Bằng chứng là, mặc dù người ta vẫn thường nói về ngành tạp chí, nhưng đã không còn nhiều “người chơi” thành công trong lĩnh vực này nữa.

Roger Lynch, giám đốc điều hành của Conde Nast - “đế chế” truyền thông Mỹ có lịch sử 113 năm, nói với tờ New York Times rằng doanh nghiệp này “không còn là một công ty tạp chí nữa” vì khán giả của họ hiện chủ yếu tương tác với các thương hiệu của công ty thông qua các trang web và phương tiện truyền thông xã hội thay vì tạp chí. Trong số gần 40 ấn phẩm từng được Conde Nast phát hành, cả dưới định dạng in và kỹ thuật số, tới nay, chỉ còn 9 tạp chí in và 7 tạp chí kỹ thuật số còn vận hành, tức là hơn nửa ấn phẩm của công ty đã bị “đưa vào dĩ vãng”.

Gần 9/10 người trả lời cuộc khảo sát năm 2021 của Hiệp hội các nhà xuất bản chuyên nghiệp (PPA), được trích dẫn trong báo cáo ngành năm 2021 của Enders Analysis, cho biết “tạp chí” không còn là từ chính xác nhất để mô tả tổ chức của họ. Các sự kiện, thương mại liên kết, video và các nền tảng khác hiện đều là một phần không thể thiếu của lĩnh vực này.

Douglas McCabe, giám đốc điều hành của Enders Analysis, nói với Press Gazette: “Đó là một ngành mà trong suốt 10-15 năm qua đã thay đổi định nghĩa của nó theo đúng nghĩa đen. Bạn sẽ rất khó khăn để tìm được một nhà xuất bản lớn còn tự mô tả mình hoạt động trong một ngành được gọi là ‘tạp chí’. Những doanh nghiệp này hiện coi mình là doanh nghiệp đam mê, doanh nghiệp sở thích hoặc doanh nghiệp khán giả. Điều đó hoàn toàn khác với 10 năm trước, khi các công ty này tự mô tả mình là doanh nghiệp tạp chí đang cố gắng đa dạng hóa nguồn doanh thu sang các lĩnh vực khác”.

Theo báo cáo “Thị trường xuất bản tạp chí theo loại hình, ứng dụng và địa lí - Dự báo và phân tích 2023-2027” xuất bản tháng 12/2022 của Technavio, thị trường xuất bản tạp chí ước tính sẽ giảm với tỷ lệ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) là 0,65%, mặc dù quy mô thị trường được dự báo sẽ tăng thêm 3.549,6 triệu USD từ năm 2022 đến năm 2027. Tuy nhiên, sự tăng trưởng của thị trường phụ thuộc vào các yếu tố dịch vụ, thay vì sự phát triển của các loại hình tạp chí in cũng như tạp chí điện tử.

Sự thoái trào của báo in dẫn tới việc định hình lại thị trường

Theo dữ liệu của tổ chức nghiên cứu phi thương mại Wordsrated, doanh thu toàn cầu từ báo và tạp chí (bản in và kỹ thuật số) sẽ đạt tổng cộng 165,8 tỷ USD vào năm 2023. Trong số này, doanh thu từ in ấn chiếm 127,2 tỷ USD (76,72%). Con số này dự kiến sẽ giảm 13,05% xuống còn 110,6 tỷ USD vào năm 2027. Trái lại, doanh thu kỹ thuật số năm nay dự kiến chiếm 38,6 tỷ USD (23,28%) và dự kiến sẽ tăng 11,37% lên 42,99 tỷ USD vào năm 2027.

Hơn nữa, theo một báo cáo gần đây từ nhà cung cấp thông tin tình báo WARC, doanh thu quảng cáo toàn cầu cho tổng số báo in dự kiến đạt tổng cộng 47,2 tỷ USD trong năm nay, giảm 7,7% so với năm 2022. Sự sụt giảm này diễn ra theo một xu hướng gần đây, khi thị trường quảng cáo toàn cầu cho báo in 6 năm qua đã bị “cắt” làm đôi. Trong khi đó, tăng trưởng doanh thu quảng cáo của các phương tiện kỹ thuật số đang tiếp tục tăng. Tổng cộng, WARC ước tính thị trường quảng cáo trên toàn thế giới sẽ đạt 993 tỷ USD trong năm nay và sẽ vượt qua 1.000 tỷ USD vào năm tới, nhưng điều này đồng nghĩa với việc doanh thu báo in sẽ ngày càng sụt giảm.

Đây là điều khá hiển nhiên khi số lượng người dùng điện thoại thông minh và máy tính bảng ngày càng tăng trên toàn cầu, nhu cầu về các ứng dụng di động ngày càng tăng, điều này khuyến khích các nhà xuất bản tạp chí tạo ra các ứng dụng di động để tăng cường sự tham gia của người tiêu dùng, nhưng đồng thời cũng khiến vị thế của các ấn phẩm in sụt giảm mạnh. Thay vì ra mắt các ấn phẩm in mới, các nhà xuất bản giờ đây thiết kế tạp chí in dưới dạng trải nghiệm ưu tiên thiết bị di động.

Press Gazette - một tạp chí thương mại của Anh dành riêng cho báo chí, đã phân tích dữ liệu cho thấy ngành tạp chí tiêu dùng của Vương quốc Anh đã thay đổi như thế nào trong hai thập kỷ qua để tiết lộ lĩnh vực này đang được định hình lại như thế nào. Theo đó, như mọi lĩnh vực xuất bản, ngành tạp chí đã bị ảnh hưởng bởi doanh thu quảng cáo trên báo in giảm mạnh, trong khi chi tiêu cho quảng cáo kỹ thuật số đã bị các nền tảng công nghệ như Google và Facebook chiếm lĩnh. Trong khi doanh thu quảng cáo của các tạp chí tiêu dùng đã giảm từ lâu, đại dịch Covid-19 đã đẩy nhanh tốc độ giảm doanh thu quảng cáo trên báo in, vốn đã giảm 33% từ năm 2019 đến năm 2020 và vẫn chưa phục hồi.

Dựa trên phân tích tổng số bản sao tạp chí in và kỹ thuật số hàng năm và đăng ký theo tiêu đề báo cáo cho Cục Kiểm toán Lưu hành (ACB), năm 2000, khoảng 1,6 tỷ tạp chí đã được phát hành ở Anh. Năm 2021, con số đó đã giảm xuống còn 565 triệu. Đi kèm với đó là số tiền người tiêu dùng Vương quốc Anh chi cho tạp chí cũng giảm đáng kể. Con số 669 triệu bảng được chi cho tạp chí vào năm 2020 chỉ bằng một nửa so với ước tính 1,4 tỷ bảng từng được chi vào năm 2020.

Theo trang thống kê Statista, doanh thu trên thị trường báo in & tạp chí toàn cầu dự kiến đạt 127,2 tỷ USD vào năm 2023. Doanh thu dự kiến sẽ có tốc độ tăng trưởng hàng năm (CAGR 2023-2027) là -3,44%, dẫn đến khối lượng thị trường dự kiến là 110,6 tỷ USD vào năm 2027.

Tại Mỹ, doanh thu trên thị trường báo in & tạp chí dự kiến đạt 26,55 tỷ USD vào năm 2023, giảm dần đều so với con số 27,96 tỷ USD của năm 2022, 30,21 tỷ USD của năm 2021 và 31,41 tỷ USD của năm 2020. Doanh thu dự kiến sẽ có tốc độ CAGR là -4,92% trong giai đoạn 2023 - 2027, dẫn đến khối lượng thị trường dự kiến là 21,7 tỷ USD vào năm 2027. Mặc dù vậy, Mỹ vẫn là quốc gia có thị phần lớn nhất trong thị trường báo in & tạp chí, theo sau là Trung Quốc, Nhật Bản, Đức và Pháp.

Tính đến năm 2022, nguồn cung cấp tin tức phổ biến nhất của tạp chí Mỹ là web di động, chiếm 47,72%; nguồn cung cấp phổ phiến thứ 2 là tạp chí in/kỹ thuật số (42,3%), giảm hơn 3% so với năm 2021. Người Mỹ hiện nay rất thích xem tin tức ở dạng kỹ thuật số. Trong một cuộc khảo sát gần đây về mức tiêu thụ tin tức trên các nền tảng khác nhau, 65% số người được hỏi cho biết họ hiếm khi hoặc không bao giờ nhận được tin tức từ báo in. Thời gian trôi đi, những cuốn tạp chí đình đám như Entertainment Weekly và InStyle, từng kiếm được rất nhiều lợi nhuận, đã ngừng xuất bản vào đầu năm 2022.

Thông qua những số liệu sơ bộ nêu trên, có thể dễ dàng nhận thấy một xu hướng, đó là báo in đang ngày càng “lép vế”, cả về số lượng lẫn doanh thu, so với các hình thái tạp chí kỹ thuật số. Và dựa trên tình hình thực tế rằng xu hướng này sẽ không sớm bị đảo ngược, nhiều người thậm chí đã nghĩ tới ngày chúng ta không còn nhìn thấy báo in xuất hiện trên thế giới nữa, thay vào đó là các tạp chí online, podcast, video...

“Ngọn nến trước gió” và “xu hướng tất yếu”

Có lẽ 2 cụm từ trên là chính xác nhất để nói về sự thoái trào của báo in nói riêng và sự biến chuyển của ngành tạp chí nói chung.

Với báo in, việc sụt giảm về số lượng, doanh số bán hàng và doanh số quảng cáo khiến phân ngành này đang trở nên “nguy cấp” hơn bao giờ hết. Trong mắt những người lớn lên trong thời kỳ hoàng kim của báo in, những người yêu thích hít hà mùi mực in trên tờ báo mới và thích thú những câu chuyện đọc được trên báo, việc nhìn báo in dần biến mất khỏi đời sống cũng giống như phải đóng gói lại một mảnh ký ức đẹp đẽ. Mặc dù rất nhiều nhà xuất bản vẫn cố duy trì báo in dưới dạng kỹ thuật số, nhưng không thể phủ nhận, cảm giác cầm cuốn tạp chí trên tay, lật mở từng trang vẫn đem lại những xúc cảm rất khác với việc lật trang trên các thiết bị thông minh.

Xét trên nhiều góc độ khác, việc những ấn phẩm báo chí chuyển đổi từ dạng thức in ấn sang nhiều dạng thức khác, là một xu hướng khó tránh, nhất là khi cuộc cách mạng công nghệ đã làm thay đổi mọi mặt đời sống của con người. Ngay bây giờ, chúng ta đã không phải chờ đợi mỗi buổi sáng để cập nhật tin tức mới, không phải tự đi mua báo và thậm chí còn không cần tự đọc báo nữa. Những tiện ích mới rồi sẽ đưa ngành tạp chí tiến vào một tiến trình mới tiện lợi và nhanh chóng hơn bao giờ hết, mặc dù về bản chất, “tạp chí” giờ đã không còn giống như cái tên của chính mình…