Có một con bò từ trong bụi cây phía dưới bãi sông thủng thỉnh bước ra, chợt kêu rống lên, khiến cả đàn sau nó bất ngờ ào xuống, tràn ngập mép nước. Không một bóng người. Bến nước tĩnh lặng phảng phất mang mang buồn xưa cũ. Tôi thấy mình đang dang tay xoải người, ngập chìm trong cỏ, ngập chìm trong khoái cảm của kẻ xa quê lâu ngày về lại, tận hưởng không khí trong lành, mắt lim dim hướng theo một vạt mây trắng đủng đỉnh trôi. Vệt mây đặc như sữa sà thấp lượn lờ theo dòng nước. Tôi bỗng giật mình nhận thấy trong thoáng chốc vạt mây tưởng như vật vờ ấy bỗng lượn tròn nhuốm đỏ xoà xuống mặt sông, ồn ào toả lan rồi lại ngập ngừng tụ lại xốp mịn. Gió rung cây rào rào. Mặt nước xanh chợt hồng lên rồi lại dịu dàng trở về xanh. Xanh đến lịm người. Nơi đây là điểm gặp gỡ của hai dòng sông lớn, tạo nên vẻ trầm tĩnh hiền hoà, tựa như chỉ để làm dịu đi cái nóng nực bất thường của đất trời cao nguyên.
Một chiếc thuyền độc mộc dài ngoẵng bỗng xuất hiện từ phía bên kia hõm núi. Một chiếc nữa hiện ra, lao thẳng tới giữa dòng thì đột ngột xoay ngang chờ bạn. Rồi trong thoáng chốc, hai chiếc nhập vào nhau buông thả. Tôi chưa bao giờ được chứng kiến một cảnh chiều buông thơ mộng và trữ tình đến vậy. Và giờ đây tôi đã nhận ra trên mỗi chiếc thuyền kia chỉ có một người. Chiếc dài hơn lớn hơn là của chàng trai. Chiếc nhỏ hơn xinh xắn hơn là của cô gái. Tôi thầm ghen với họ. Họ đang là bạn hay họ đã là vợ chồng? Họ là du khách hay là người dân của địa phương? Tôi ngơ ngẩn dõi theo bóng họ. Thuyền em nép vào thuyền anh, có lúc tưởng như nhập vào thành một, có lúc chợt rẽ ra đuổi bắt nhau rồi lại ríu rít quay tròn, quấn quýt xuôi theo luồng nước, biến mất vào trong một khe núi. Tôi sững sờ chờ đợi, nhận ra họ vừa xuất hiện lại vừa biến mất.
Tôi hình dung ra cả thung lũng Ayun Pa đang trở mình sau một vài cái “trở mình” như những năm đã qua, bà con các dân tộc sống quần tụ trong các buôn làng giờ đây chuyển sang một nếp sống mới, vẫn cũ mà vẫn mới.
***
Tôi đã đến những làng văn hóa du lịch ở nhiều nơi trên đất nước. Như ở Mai Châu, vùng dân tộc nơi núi cao, xưa kia cũng hoang hoải, nay như cô gái Thái rạng rỡ váy xòe, hát dân ca và đánh đàn tính chào mời du khách.
Ayun Pa thân thương của tôi hoàn toàn có thể cần nhiều cái “trở mình” thật mạnh mẽ hơn, để có thể dựng dậy, để hiện thực hóa một ước vọng, là trở thành một điểm đến của du lịch văn hóa, lịch sử, sinh thái ở miền Tây Nguyên hùng vỹ và hấp dẫn. Nơi đây có dàn ching chiêng nổi tiếng khắp vùng với những đêm xoang rượu cần. Vùng này có cá sông, thịt heo rừng, bây giờ bà con nuôi trong những nông trại...
Tiềm năng cho ngành công nghiệp không khói ở Ayun Pa thật phong phú. Thiên thời địa lợi nhân hòa với các điểm nhấn như sông Ayun và sông Ba, như hồ Ayun Hạ với biết bao huyền thoại. Những đỉnh núi như Kon Ka King, Kon Từng, Kon Chơro, Kon Thục, Kon Đào, Chư Pơrông, Chư Thoi, Chư Á, Chư Păh, Chư Sê cho đến Chư Mố, bên những dòng sông chảy suốt ngàn năm tạo nên ngọn nguồn văn hoá, ngọn nguồn lịch sử… Nơi đây đã sản sinh ra những nhà trí thức lớn của dân tộc Gia Rai như cụ Nay Đer, nghệ sĩ Nay Pha… Chàng trai Nay Đer của miền đất Cheo Reo, người trí thức đầu tiên của Tây Nguyên đi du học ở Pháp về, đã sớm đi theo tiếng gọi thiêng liêng của cách mạng, trở thành người thầy giáo đầu tiên. Cụ Nay Đer như bóng cây Kơnia, như cái trống cái trong dàn nhạc cồng chiêng, như con sông lớn Roong Ia Pa, như đỉnh núi Chư Pơ Rông, như nóc nhọn nhà rông. Từ cụ Nay Đẻ, giờ đã nối dài nhiều lớp trí thức đàn em, con cháu, những tên tuổi lớn của vùng đất huyền thoại này: Nay Phin, Ksor Kơrơn, Ksor Ní….
Thuở xa xưa hai bên dòng sông Ba là những cánh rừng hoang sình lầy với truyền thuyết về những cuộc chiến tranh bộ tộc. Những đoàn người sống du canh du cư trên những triền núi ven những khe nước. Tôi hình dung thấy những cuộc đi săn tập thể. Tiếng hú vang rừng. Những chàng trai Gia Rai cưỡi ngựa phóng rạp mình trên cỏ. Và gió. Gió hú trên những nóc nhà, tàn tro bay bụi xám mặt người. Tôi nghe rõ tiếng dây ná bật, tiếng những mũi tên xé gió cắm chụm vào đầu một hình nộm nơi cuối bãi trong những ngày hội lễ của buôn làng. Tôi nhận ra trên đỉnh núi cao Chư Mố tiếng trống hội quân và những đoàn tráng sĩ lực lưỡng tấm lưng trần cuồn cuộn. Tiếng cồng chiêng, tiếng tù và sừng trâu âm vang thời hoang sử. Tiếng chó sủa. Tiếng ngựa hí. Tiếng người hú. Tiếng cây đổ. Tiếng heo éc. Tiếng bò rừng rống. Đám người vây quanh đống lửa vít cong cần rượu, hát những bài dân ca trầm đục đượm buồn, chứa chất tâm sự. Những đàn voi hiền lành tung vòi đùa nghịch với những chú khỉ ranh mãnh. Mùi thịt rừng nướng, mỡ rỏ xuống lửa xèo xèo. Tiếng hát sáng dần về sáng sau khi nghe lời kể sử thi của già làng...
Ya Yun và Ya Pa, hai dòng sông thơ mộng và hùng tráng được lịch sử chọn làm nơi chứng kiến sự kiện tháng Ba Tây Nguyên năm 1975. Hai dòng sông tụ về một điểm, đuợc gọi là thị trấn Ayun Pa, thủ phủ của hoa trái cao nguyên, cái nôi của văn hoá Gia Rai với những bản trường ca dài theo con nước, những làn điệu dân ca buồn, giờ đây đã khởi sắc tươi màu sau mấy chục năm thanh bình. Mẹ lúa về kho không chỉ là mẹ lúa nương, mà còn có cả mẹ lúa nước cùng về. Điện tuôn sáng khắp thị xã, tiếng máy xay xát, tiếng máy cưa, máy dệt tạo nên âm sắc và nhịp điệu cuộc sống mới. Và gió. Gió Ayun Pa dường như cũng dịu dàng hơn, hoà tan ánh điện, ánh trăng, dập dìu hòa tiếng học bài con trẻ, dập dìu tiếng hát thanh niên và lời hát của người già trầm ấm, tha thiết…
***
Xứ sở của mình! Đất nước này của mình! Những lớp người đi trước đã làm nên bao điều kỳ diệu khiến ta tự hào, khiến ta trọn đời buồn vui nhớ thương và hạnh phúc. Nay về lại Ayun Pa, ta sẽ được các già làng vít cần mời rượu, được dự đêm hội làng, thưởng thức tiếng chinh chiêng rộn rã, những điệu múa rộn ràng và chiêm ngưỡng những thời khắc thăng hoa xuất thần của tâm hồn những người già trước cảnh sinh hoạt văn hoá cộng đồng. Cái không khí vừa linh thiêng vừa hồn nhiên dân dã ấy được truyền lan từ các làn điệu dân ca, các điệu múa, điệu hát theo nhịp cồng chiêng thấm vào lòng người…
Làng du lịch hôm nay có thể phục dựng được hết thảy các phong tục xưa: Giã gạo tay, bắn ná, cưỡi ngựa, cưỡi voi dọc theo hai bên triền sông bên rừng già chộn rộn, tiếng mài rựa, mài lao, mài mác thâu đêm. Thâu đêm tiếng hát tiếng cười, tiếng hú. Thâu đêm cần rượu uốn cong. Thâu đêm buôn làng rậm rịch… Ngày mai đến. Đến như trong mơ. Rừng thiêng, sông núi thiêng…
Tags:
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng, kinh tế số không còn là lựa chọn mà là con đường tất yếu, là động lực cốt lõi của tăng trưởng và đổi mới mô hình phát triển.
(VNF) - 5 nhà ga trên tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng được khởi công đồng loạt, mở đầu cho việc triển khai dự án đường sắt hiện đại, góp phần tăng cường kết nối vùng và liên vận quốc tế Việt Nam – Trung Quốc.
(VNF) - Dự án cải tạo, chỉnh trang công viên hai bên sông Tô Lịch có tổng mức đầu tư khoảng 4.665 tỷ đồng, do Tập đoàn Sun Group là nhà đầu tư.
(VNF) - Ngày 19/12, dự án đầu tư xây dựng tuyến cao tốc Đồng Đăng (Lạng Sơn) – Trà Lĩnh (Cao Bằng) giai đoạn 1 với tổng mức đầu tư gần 23.000 tỷ đồng đã chính thức được thông tuyến.
(VNF) - Bắc Ninh đồng loạt khởi công 4 dự án trọng điểm gồm khu công nghiệp và nhà ở xã hội với tổng quy mô hàng trăm héc-ta, tạo động lực mới cho phát triển công nghiệp, đô thị.
(VNF) - Sáng 19/12, Hải Phòng đã khởi công, khánh thành 13 công trình dự án trên địa bàn thành phố với tổng mức đầu tư gần 26.000 tỷ đồng.
(VNF) - Chủ tịch Z Holding Hoàng Quang Thịnh cùng đồng phạm bị cáo buộc sản xuất, buôn bán sữa giả trị hơn 2.400 tỷ đồng, thu lời bất chính hơn 150 tỷ đồng.
(VNF) - Chủ tịch Tập đoàn Thuận An Nguyễn Duy Hưng ra hầu tòa phúc thẩm, xin giảm nhẹ hình phạt và cho biết gia đình vừa nộp thêm hơn 47 tỷ đồng để khắc phục hậu quả vụ án.
(VNF) - Bộ đội Biên phòng không chỉ bảo vệ chủ quyền quốc gia mà còn là "điểm tựa" thoát nghèo cho đồng bào biên giới như ở Pa Tần (Lai Châu) qua các hoạt động hỗ trợ kinh tế…
(VNF) - Ban Chỉ đạo có nhiệm vụ giúp Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ nghiên cứu, tư vấn, khuyến nghị, đề xuất giải pháp để giải quyết những vấn đề quan trọng, liên ngành trong quản lý, điều hành kinh tế vĩ mô.
(VNF) - Ông Nguyễn Thanh Phong và bà Trần Việt Nga, 2 cựu Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm, bị cáo buộc nhận hối lộ và hưởng lợi cá nhân tổng cộng 52 tỷ đồng.
(VNF) - Công an Lạng Sơn đã vào cuộc điều tra và xác định các đối tượng lừa đảo chiếm đoạt tài sản của gần 3.000 người dân Việt Nam với số tiền giao dịch lên tới khoảng 7.500 tỷ đồng
(VNF) - Hòa Phát của tỷ phú Trần Đình Long, THACO của tỷ phú Trần Bá Dương và T&T Group của 'bầu Hiển' là những cái tên mới xuất hiện trong liên danh nhà đầu tư dự án đại lộ cảnh quan sông Hồng.
(VNF) - Công ty Cổ phần Tập đoàn Mặt Trời (Sun Group) sẽ là nhà đầu tư thực hiện dự án cải tạo, chỉnh trang và tái thiết hệ thống công viên dọc hai bên sông Tô Lịch theo hình thức đối tác công tư (PPP), hợp đồng xây dựng – chuyển giao (BT).
(VNF) - Khu đô thị thể thao Olympic, trục đại lộ cảnh quan sông Hồng, Khu đô thị phức hợp Hạ Long Xanh... là những dự án có tổng mức đầu tư lớn nhất sẽ được khởi công vào ngày 19/12.
(VNF) - Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Thanh Hà cho rằng, việc huy động nguồn lực để đảm bảo đủ nguồn vốn thực hiện, thúc đẩy kinh tế vận hành theo mô hình tăng trưởng mới dựa trên khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo là nhiệm vụ quan trọng và có tính quyết định mục tiêu tăng trưởng hai con số của Việt Nam.
(VNF) - Bộ Công an đề xuất xây dựng một ví điện tử quốc gia thống nhất, do Nhà nước dẫn dắt và tích hợp với VNeID, nhằm chi trả an sinh xã hội và thanh toán các dịch vụ công.
(VNF) - Hai cựu Cục phó Cục An toàn thực phẩm, ông Nguyễn Hùng Long và ông Đỗ Hữu Tuấn, bị cáo buộc cầm đầu nhận hối lộ hàng chục tỷ đồng từ doanh nghiệp.
(VNF) - Theo kết luận điều tra, cựu Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm (ATTP), Bộ Y tế Trần Việt Nga bị cáo buộc đã chiếm đoạt hơn 8 tỷ đồng trong quá trình duyệt, “ngâm hồ sơ” cấp Giấy xác nhận nội dung quảng cáo đối với các sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khỏe.
(VNF) - Bộ Tài chính đã đưa ra Dự thảo lần 2 Nghị định quy định về nghĩa vụ thuế, hoá đơn điện tử của cá nhân, hộ kinh doanh.
(VNF) - TS Nguyễn Đức Hiển - Phó Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương nhận định để đạt được con số tăng trưởng hai con số này, cơ cấu nền kinh tế buộc phải có sự chuyển dịch mạnh mẽ về chất. Khu vực công nghiệp chế biến, chế tạo cần phải đạt mức tăng trưởng gần 13% mỗi năm, trong khi khu vực dịch vụ cũng phải duy trì tốc độ tăng trưởng 12,5%.
(VNF) - Thủ tướng khẳng định mục tiêu tăng trưởng 2 con số của Việt Nam là có nền tảng, có dư địa và khả thi. Trên cơ sở đó, Chính phủ quyết tâm thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới, tăng tốc phục hồi và hướng tới mục tiêu tăng trưởng cao gắn với phát triển bền vững trong giai đoạn tới.
(VNF) - Theo Bộ Công an, vụ thâu tóm khu đất "vàng" Bến Vân Đồn có việc giao tiền hối lộ bằng hai vali, vỏ thùng rượu, quà tặng xa xỉ và lời hứa cho penthouse.
(VNF) - Công an TP. Đà Nẵng vừa triệt phá thành công chuyên án, bắt giữ nhóm đối tượng hoạt động phạm tội sử dụng công nghệ cao để lừa đảo chiếm đoạt tài sản bằng hình thức kinh doanh đa cấp tiền ảo với tính chất phức tạp, quy mô toàn quốc, số tiền chiếm đoạt hàng ngàn tỷ đồng.
(VNF) - Sáng 16/12, tiếp xúc cử tri phường Võ Cường (Bắc Ninh) sau Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, Phó Thủ tướng Nguyễn Hòa Bình cho biết Nhà nước sẽ điều chỉnh tăng lương khu vực công từ năm 2026, trong khi chờ ban hành bảng lương mới theo chủ trương cải cách tiền lương.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng, kinh tế số không còn là lựa chọn mà là con đường tất yếu, là động lực cốt lõi của tăng trưởng và đổi mới mô hình phát triển.
(VNF) - Sau 5 tháng tạm ngưng hoạt động để nâng cấp, sửa chữa, sân bay Vinh sẽ khai thác trở lại vào ngày 19/12 với diện mạo mới và "điểm nhấn" công nghệ hiện đại giúp hành khách có trải nghiệm tốt hơn.
