Với mức tăng 0,55% so với tháng trước, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 5/2018 đạt mức tăng cao nhất trong 6 năm trở lại. Tuy nhiên, TS. Nguyễn Đức Kiên, Phó chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, tin rằng năm 2018 vẫn có khả năng kiềm chế được lạm phát ở mức dưới 4%, mặc dù đây là nhiệm vụ rất khó khăn.
TS. Nguyễn Đức Kiên, Phó chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế.
- CPI tháng 5 so với tháng trước đó đạt mức tăng cao nhất trong 6 năm trở lại đây. Điều này có khiến ông bất ngờ?
Mặt hàng lương thực, thực phẩm chiếm tỷ trọng 39,93% trong rổ hàng hóa tính CPI, trong đó, thịt lợn giữ vai trò rất lớn, vì đây là loại thực phẩm được tiêu dùng nhiều nhất của người dân. Quý III/2017, ngành chăn nuôi lợn rơi vào khủng hoảng do giá thịt lợn rớt thảm, khiến người dân thu hẹp chăn nuôi, thậm chí, nhiều hộ đã dừng chăn nuôi.
Qua dịp Tết Nguyên đán, nguồn cung thịt lợn ra thị trường giảm mạnh, giá thịt lợn tăng trở lại, nhưng phải 4 - 5 tháng sau, người chăn nuôi mới có sản phẩm bán ra thị trường, nên mặt hàng thực phẩm chiến lược này bị khan hiếm, tác động không nhỏ tới tốc độ tăng của nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống (tăng 0,88%), trong đó, riêng nhóm hàng thịt lợn tăng tới 5,85%, khiến CPI chung tăng 0,25 điểm phần trăm.
Các nhà hoạch định chính sách cũng không hề bất ngờ khi CPI tháng 5 tăng mạnh, vì ngoài mặt hàng lương thực, thì việc giá xăng dầu tăng đã được dự báo từ trước. Giá xăng dầu trên thị trường thế giới tăng là tác nhân tạo áp lực tăng giá đối với nhiều nhóm hàng hóa, dịch vụ, đặc biệt là nhóm giao thông (tăng 1,72%). Riêng việc điều chỉnh giá xăng dầu đã góp 0,16 điểm phần trăm vào mức tăng CPI của tháng 5.
- Ông có lo ngại lạm phát tăng trở lại không, khi CPI bình quân 5 tháng đầu năm tăng 3,01% so với cùng kỳ năm 2017?
Phải khẳng định rằng, áp lực tăng CPI rất lớn, tiềm ẩn nhiều yếu tố khiến CPI tăng, đặc biệt là việc điều chỉnh tăng giá dịch vụ công (y tế, giáo dục). Năm 2018, giá dịch vụ công tiếp tục được điều chỉnh theo lộ trình, dự báo đóng góp vào lạm phát tổng thể 2 - 2,5 điểm phần trăm. Giá thực phẩm năm 2018 nhiều khả năng sẽ tăng mạnh hơn do nguồn cung giảm khi ngành chăn nuôi có những điều chỉnh, còn giá xăng dầu thì nằm ngoài tầm kiểm soát vì phụ thuộc vào giá thị trường thế giới. Với những yếu tố này, việc năm 2018 giữ được mức tăng CPI bình quân 4% sẽ là một thành công rất lớn.
Muốn kiểm soát lạm phát phải có các giải pháp cụ thể, quyết liệt. Rất mừng là mới đây, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, cơ quan quản lý giá các mặt hàng, dịch vụ thiết yếu chủ động phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài chính thực hiện đồng bộ các công cụ, giải pháp phù hợp, điều hành thận trọng giá các mặt hàng do Nhà nước quản lý; không tăng giá điện trong năm 2018; xem xét thời điểm, mức độ điều chỉnh giá dịch vụ y tế, giáo dục phù hợp, bảo đảm kiểm soát lạm phát dưới 4%. Thủ tướng cũng chỉ đạo sử dụng Quỹ Bình ổn giá xăng dầu để góp phần kiểm soát lạm phát.
Đó là những nhiệm vụ cấp bách trước mắt để kiểm soát CPI, còn về lâu dài, muốn kiểm soát CPI một các vững chắc, cần rất nhiều giải pháp, trong đó, các bộ quản lý chuyên ngành phải khẩn trương thực hiện cắt giảm thực chất các thủ tục kiểm tra chuyên ngành như đã cam kết, tạo môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi, thông thoáng. Việc cắt giảm thủ tục kiểm tra chuyên ngành, tạo môi trường đầu tư thuận lợi, thông thoáng là một trong những yếu tố quan trọng góp phần làm tăng cung, từ đó làm giảm lạm phát.
- Kiềm chế tăng CPI bằng việc không tăng giá điện, sử dụng Quỹ Bình ổn xăng dầu để hạn chế tăng giá mặt hàng này... Thưa ông, kiềm chế CPI quá lâu không khác gì nén lò xo, nên đến lúc nào đó sẽ không thể kiểm soát được?
Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo tạm thời chưa tăng giá điện từ nay đến cuối năm, chứ không chỉ đạo không được tăng; sử dụng Quỹ Bình ổn xăng dầu để điều chỉnh giá xăng dầu ở mức độ hợp lý, chứ đâu có cấm tăng theo tín hiệu thị trường. Có thể hiểu, tùy vào diễn biến thực tế trên thị trường để có những điều chỉnh phù hợp, không cố tình nén CPI như nén lò xo, nên không sợ đến lúc nào đó, ngành điện bị lỗ không thể chịu được nữa, Quỹ Bình ổn xăng dầu cạn kiệt, mọi nguồn lực không còn khả năng chống đỡ được với lạm phát thì lạm phát tăng mạnh trở lại.
Cho dù có sử dụng các giải pháp cấp bách kể trên, nhưng theo thông lệ hàng năm, vào tháng 6 và tháng 9, CPI thường tăng cao hơn các tháng còn lại trong năm (trừ tháng diễn ra Tết Nguyên đán). Thưa ông, với tình hình này, khả năng năm nay khó giữ được CPI bình quân dưới 4%?
Tháng 6 và tháng 9, CPI đều tăng cao hơn bình quân các tháng còn lại trong năm, vì đó là mùa thi đại học, cao đẳng và nhập trường. Trước đây, vào “mùa thi tháng 6”, hàng triệu thí sinh và phụ huynh cả nước đổ về các đô thị lớn, đặc biệt là Hà Nội, TP.HCM, tạo ra áp lực tăng giá do nhu cầu đi lại, ăn ở tăng mạnh. Tuy nhiên, từ năm 2016, thực hiện đổi mới kỳ thi đại học, cao đẳng, hầu hết các trường đại học, cao đẳng không tổ chức kỳ thi tuyển sinh riêng, nên áp lực này không còn.
Tháng 9 hàng năm là mùa tựu trường, trước đây nhu cầu mua sắm quần áo, giày dép, sách vở, đồ dùng học tập… tăng đột biến, tạo áp lực rất lớn lên CPI. Tuy nhiên, trong mấy năm gần đây, sách vở, đồ dùng học tập thường được nhà trường đăng ký mua và phát cho học sinh từ tháng 4, tháng 5, nên vào năm học mới, áp lực này không còn. Trong khi đó, nhờ đời sống được cải thiện, nên quần áo, giày dép được phụ huynh mua cho con em quanh năm, chứ không phải vào đầu năm học mới mới mua, nên áp lực này lên CPI cũng giảm hẳn.
(VNF) - TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, hiện còn quá nhiều đầu mối doanh nghiệp nhà nước (DNNN), vai trò chưa tương xứng, nói là chủ đạo nhưng chưa cho nhóm này phát triển. Do đó, ông Cung kiến nghị tái cơ cấu, chỉ cần dưới 100 nhưng quy mô tăng gấp 10 – 15 lần.
(VNF) - Việt Nam đang hoàn thiện thể chế để thúc đẩy thương mại hóa tài sản trí tuệ, coi tri thức và công nghệ là động lực tăng trưởng mới và bền vững. Để làm điều đó, việc tạo hành lang pháp lý rõ ràng sẽ mở 'đường băng' đưa kết quả nghiên cứu và sáng tạo từ phòng thí nghiệm ra thị trường, thúc đẩy nền kinh tế tri thức.
(VNF) - Theo các chuyên gia, hiện tại là giai đoạn "vàng" để doanh nghiệp Việt tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA). Tuy nhiên, các quy định mới của EU về phát triển bền vững và bảo hộ thương mại đòi hỏi doanh nghiệp phải chủ động thích ứng, nếu không muốn bỏ lỡ lợi thế mà EVFTA mang lại.
(VNF) - Cơ chế Nhà nước đặt hàng doanh nghiệp tham gia vào các dự án lớn không chỉ mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam trong việc xây dựng xây dựng đội ngũ doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh mà còn mở ra cơ hội để nâng cao năng lực nội sinh cho nền kinh tế.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng, trí tuệ nhân tạo (AI) phải đi trong một “hành lang hẹp” giữa hỗn loạn và kiểm soát, giữa tự do và nỗi sợ hãi. Nhiệm vụ của chúng ta là định hướng bằng sự khôn ngoan và trách nhiệm. Một nhà nước mạnh phải bảo vệ những giá trị nhân văn, trong khi một xã hội cởi mở phải khuyến khích sáng tạo và đối thoại.
(VNF) - TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương
(CIEM) cho rằng, nếu không có đột phá mạnh mẽ về thể chế và nâng cao năng suất, chất lượng,
nền kinh tế Việt Nam sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn tăng trưởng theo chiều rộng.
(VNF) - Bà Đào Thị Thu Thủy, Giám đốc chương trình MBA, Chánh văn phòng Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) khẳng định, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò trung tâm trong hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam hướng tới trong những thập niên tới, nhờ vàosức mạnh của động lực nội sinh, tính linh hoạt cao, khả năng tạo việc làm lớn
và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng.
(VNF) - TS. Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng, bởi mô hình dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực đã bộc lộ hạn chế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, nền kinh tế cần chuyển dịch sang hướng chú trọng hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh
thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu
cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng
thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao
đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
(VNF) - Từ câu chuyện của VEAM, có thể thấy Nhà nước cần đứng ra tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp tư nhân phát triển ngành ô tô - xe máy Việt Nam.
(VNF) - Theo ông Hồ Đức Thắng - Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia, việc đưa AI vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học là bước đi táo bạo, song để “đi nhanh mà chắc”, cần một lộ trình thận trọng, khả thi và đặt an toàn cũng như chất lượng giáo dục lên hàng đầu.
(VNF) - Bà Natalie Nguyễn – Chuyên gia hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành bán dẫn quốc tế cho rằng Việt Nam đang đứng trước một “cửa sổ cơ hội” hiếm hoi để chen chân vào bản đồ bán dẫn thế giới, nếu có chiến lược đúng và hành động kịp thời.
(VNF) - Ông Chu Thúc Đạt - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo nhận định: "Đổi mới sáng tạo không thể chỉ dừng lại ở nghiên cứu hàn lâm mà phải được thương mại hóa, tạo ra giá trị thực tiễn. Chuyển giao công nghệ trở thành chiếc cầu nối giúp đưa ý tưởng và kết quả nghiên cứu ra thị trường, giải quyết các bài toán của quốc gia, ngành và địa phương, đồng thời mở ra dòng chảy giá trị mới cho doanh nghiệp".
(VNF) - Theo TS. Lương Minh Huân - Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp VCCI, để xây dựng nền công nghiệp tự chủ và hùng cường, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao năng lực, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và các tổ chức hỗ trợ trong việc mở rộng khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng nội địa và toàn cầu.
(VNF) - AI và công nghệ được xem là “ánh sáng” của thời đại mới, mở ra cơ hội giúp Việt Nam bứt phá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, song hành với khát vọng đi nhanh, đất nước phải bảo đảm an sinh xã hội, đầu tư cho con người và thu hẹp khoảng cách công nghệ, nếu không sẽ tạo ra những bất bình đẳng mới.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Mạnh Hùng, chiến lược phát triển AI của Việt Nam là “vừa nhanh, vừa an toàn, vừa nhân văn”. AI phải phục vụ con người, là trợ lý cho con người, không thay thế tư duy, giá trị và trách nhiệm của con người với tầm nhìn tầm nhìn AI sẽ trở thành “hạ tầng trí tuệ” của quốc gia.
(VNF) - Đại tướng Lương Tam Quang - Bộ trưởng Bộ Công an cảnh báo: Trí tuệ nhân tạo có thể bị lợi dụng vào các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, gây bất ổn xã hội, hoặc dẫn tới các dạng chiến tranh phi truyền thống trong không gian mạng, thông tin và dư luận
(VNF) - Theo ông Nguyễn Văn Hậu - CEO NetVietTV, Chủ tịch VSBC, AI đang bùng nổ toàn cầu, nhưng tại Việt Nam, tỷ lệ người dùng AI đúng cách chưa tới 5%. Nguyên nhân không nằm ở “prompt chưa hay” mà ở chỗ chưa có tư duy hệ thống, thiếu chiến lược dữ liệu và dễ sa vào trào lưu FOMO.
(VNF) - Các chaebol Hàn Quốc sử dụng đòn bẩy tài chính rất cao trong thời kỳ phát triển công nghiệp và cao hơn đáng kể Vingroup của Việt Nam hiện nay - vốn cũng đang dồn lực phát triển mảng công nghiệp.
(VNF) - Theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, việc đánh giá khu vực kinh tế tư nhân hiện nay còn nhiều bất cập khi “gộp chung” doanh nghiệp lớn, nhỏ và hộ kinh doanh để tính toán, từ đó đưa ra kết luận năng suất và hiệu quả thấp.
(VNF) - GS.TS Lê Anh Tuấn – Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Bách khoa Hà Nội nhấn mạnh, để phát triển công nghệ chiến lược và thương mại hóa kết quả nghiên cứu, Việt Nam cần một mô hình hợp tác chặt chẽ giữa nhà nước, viện – trường và doanh nghiệp, trong đó đào tạo nhân lực chất lượng cao là nền tảng then chốt, tạo ra đội ngũ đủ năng lực triển khai chính sách, vận hành công nghệ, và đưa sản phẩm nghiên cứu ra thị trường.
(VNF) - Theo các chuyên gia, Việt Nam cần xây dựng một “sandbox” đủ lớn và thể chế tài chính chuẩn quốc tế để thu hút nhà đầu tư chiến lược, củng cố năng lực pháp lý và thúc đẩy hội nhập tài chính toàn cầu.
(VNF) - 80 năm qua, nông nghiệp Việt Nam đã chứng minh chân lý “phi nông bất ổn” khi vừa là trụ đỡ kinh tế, vừa tạo nên những bước ngoặt đưa kinh tế Việt Nam vươn ra thế giới.
(VNF) - TS Nguyễn Đình Cung cho rằng, hiện còn quá nhiều đầu mối doanh nghiệp nhà nước (DNNN), vai trò chưa tương xứng, nói là chủ đạo nhưng chưa cho nhóm này phát triển. Do đó, ông Cung kiến nghị tái cơ cấu, chỉ cần dưới 100 nhưng quy mô tăng gấp 10 – 15 lần.
(VNF) - Dự án Khu phức hợp công nghiệp – đô thị – dịch vụ Tiên Tiến (Mường Central) do Công ty cổ phần Thương mại Dạ Hợp thực hiện, với quy mô diện tích lên tới 82ha.