Vì sao công an tiếp nhận điều tra sai phạm tại Liksin?

Ngày 23/8, Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế và buôn lậu (PC03) - Công an TP. HCM cho biết đã tiếp nhận hồ sơ vụ việc chuyển nhượng đất, tài sản trên đất có dấu hiệu vi phạm pháp luật xảy ra tại Tổng công ty công nghiệp in - bao bì Liksin - TNHH MTV (Liksin) do Thanh tra TP chuyển qua.

Theo tài liệu phóng viên thu thập, Liksin (trụ sở chính tại 159 Kinh Dương Vương, phường 12, quận 6, TP. HCM; 100% vốn nhà nước, thuộc UBND TP. HCM) được thành lập và hoạt động theo mô hình công ty mẹ - con, chủ tịch HĐTV của Liksin do UBND TP. HCM bổ nhiệm.

Đầu tư ngoài ngành “vô tội vạ”

Qua thanh tra, Thanh tra TP. HCM phát hiện Liksin có nhiều sai phạm trong quá trình hoạt động.

Cụ thể, giai đoạn 2015-2017 Liksin có đầu tư, góp vốn vào 27 doanh nghiệp trong đó chỉ có 11 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực ngành in; còn lại là đầu tư ngoài ngành (bất động sản, tài chính...) như các khoản đầu tư vào Công ty TNHH liên doanh Hoa Việt, Công ty Cổ phần P/S, Ngân hàng TMCP Đông Á, Công ty Cổ phần nhựa Phú Thọ, Công ty Cổ phần văn hóa Mai Lan, Công ty Cổ phần văn hóa Phương Nam, Công ty Cổ phần đầu tư sản xuất kinh doanh Sài Gòn Cửu Long...

Tỷ lệ sở hữu qua vốn góp với các doanh nghiệp trên từ 0,8 - 92,02%.

Tuy nhiên, lợi nhuận nhận được từ những doanh nghiệp mới liệt kê ở trên là 0% (không phát sinh lợi nhuận), hoặc lợi nhuận không đáng kể. Ngoài ra, còn 4/11 khoản đầu tư (chiếm tỷ lệ 36,36%) về ngành in chưa mang lại hiệu quả, hiệu quả đầu tư là 0% như các khoản đầu tư vào Công ty Cổ phần máy An Phát, Công ty Cổ phần bao bì Đông Nam Việt, Công ty Cổ phần in và PHS Lâm Đồng, Công ty Cổ phần in tổng hợp Liksin, Công ty Cổ phần vật liệu tự dính Việt Nam...

Thanh tra TP. HCM xác định Liksin còn có sai phạm trong việc thực hiện thoái vốn, thực hiện cổ phần hóa. Cụ thể, theo quyết định của UBND TP. HCM về phê duyệt đề án tái cơ cấu giai đoạn 2013-2015 của Liksin, thì từ năm 2013 đến quý I/2018, Liksin, công ty con và các đơn vị trực thuộc phải thoái vốn tại 28 đơn vị.

Thế nhưng, đến thời điểm thanh tra (năm 2018) chỉ có 14 đơn vị thực hiện thoái vốn đúng tiến độ theo kế hoạch của UBND TP, tổng giá trị thoái vốn thu được gần 575 tỷ đồng.

Đối với việc thoái vốn dưới giá trị sổ sách tại 2 công ty cổ phần (Công ty Cổ phần Nam Đô và Công ty Cổ phần in tổng hợp Liksin, đều có vốn góp của Liksin), Thanh tra TP kết luận việc thoái hóa vốn dưới giá trị sổ sách là do trách nhiệm của lãnh đạo Liksin chưa giám sát chặt chẽ để kịp thời có hướng xử lý.

Bất thường trong chuyển nhượng, đấu giá đất

Bên cạnh đó, Liksin có nhiều sai phạm trong việc chuyển nhượng đất, tài sản trên đất gây thiệt hại ngân sách nhà nước. Đặc biệt là việc chuyển nhượng nhà, đất số 51 - 53A An Dương Vương (quận 5) và khu đất số 7 - 7A đường số 4, khu công nghiệp Tân Tạo, phường Tân Tạo A (quận Bình Tân).

Cụ thể, khu đất số 51 - 53A An Dương Vương mà Liksin được tiếp quản có diện tích đất hơn 2.417 m2, diện tích sàn sử dụng 4.827 m2, nằm ngay trung tâm quận 5, có mặt tiền đường lớn.

Tháng 5/006, Liksin trình UBND TP. HCM xin chủ trương xây dựng cao ốc văn phòng tại khu đất 51 - 53A An Dương Vương. Mục đích xây dựng để làm văn phòng Liksin và các công ty con, công ty liên kết, làm showroom giới thiệu sản phẩm của các công ty trong khối Liksin, diện tích còn lại cho thuê văn phòng.

Đến tháng 1/2007, UBND TP phê duyệt giá bán cho Liksin với giá hơn 272 tỷ đồng.

Ngày 8/8/2009, HĐQT Liksin căn cứ chứng thư thẩm định giá của Công ty Cổ phần tư vấn dịch vụ về tài sản bất động sản DATC, và ý kiến tổ giúp việc thực hiện định giá lại tài sản để đầu tư ra ngoài công ty, đã thống nhất xác định tổng giá trị nhà đất 51 - 53A An Dương Vương là hơn 380 tỷ đồng để liên doanh.

Nhưng đến năm 2014, Liksin ký hợp đồng với Công ty thẩm định giá Sài Gòn. Công ty này thẩm định giá đất 51 - 53A An Dương Vương là 257,8 tỷ đồng; trình báo cáo này tới hội đồng thẩm định giá TP. HCM (Sở Tài chính) thẩm định trình UBND TP phê duyệt.

Ngay sau đó, hội đồng thẩm định giá TP. HCM có tờ trình tham mưu UBND TP duyệt giá trị quyền sử dụng đất và giá trị công trình trên đất 51 - 53A An Dương Vương là hơn 257,8 tỷ đồng. Ngày 11/12/2015, Trung tâm bán đấu giá TP. HCM tổ chức bán đấu giá với giá hơn 259,1 tỷ đồng.

Đến tháng 2/2016, Liksin và đối tác ký kết biên bản thanh lý hợp đồng phân chia kết quả và tất toán công nợ trước khi kết thúc việc hợp tác kinh doanh dự án 51 - 53A An Dương Vương, theo đó Liksin bị lỗ hơn 9,5 tỷ đồng.

Thanh tra TP. HCM kết luận năm 2007, UBND TP. HCM phê duyệt giá bán cho Liksin là hơn 272 tỷ đồng.

Nhưng 8 năm sau (năm 2015), Liksin báo cáo và đề xuất hội đồng thẩm định giá đất TP. HCM tham mưu UBND TP duyệt giá khởi điểm để bán đấu giá chỉ với hơn 257 tỷ đồng, thấp hơn so với giá trị quyền sử dụng đất được UBND TP duyệt bán năm 2007 và thấp hơn giá trị được HĐTV Liksin xác định năm 2009 để đầu tư, góp vốn liên doanh thực hiện dự án tại 51 - 53A An Dương Vương 122 tỷ đồng.

Liên quan vụ việc này, Thanh tra TP. HCM xác định cũng tại thời điểm này, theo bảng giá đất của UBND TP. HCM năm 2007, giá tại vị trí đường An Dương Dương từ đường Nguyễn Văn Cừ đến đường Nguyễn Tri Phương là 21,2 triệu đồng/m2; năm 2014 và 2015 giá 58,2 triệu đồng/m2, tăng 37 triệu đồng/m2, tương đương tăng gần 175%. Như vậy, sau 8 năm, trong khi bảng giá đất tăng gần 175% nhưng giá thị trường của khu đất trên được định giá và bán lại giảm.

Gây giảm nguồn thu của nhà nước

Tương tự, khu đất số 7 - 7A đường số 4 (khu công nghiệp Tân Tạo) có diện tích 10.200 m2, năm 2013 UBND TP. HCM duyệt giá khởi điểm để đấu giá hơn 35,756 tỷ đồng. Ngày 17/4/2013, Liksin báo cáo không có khách hàng tham gia đấu giá và đề nghị xác định lại giá khởi điểm.

Ngày 4/9/2015, Sở Tài chính TP. HCM có văn bản gia hạn thời hiệu giá để bán đấu giá, vẫn áp giá bán khởi điểm của năm 2013 (chỉ hơn 35,756 tỷ đồng) mà không thực hiện các trình tự, thủ tục theo quy định để thẩm định lại giá trị quyền sử dụng đất.

Theo Thanh tra TP. HCM, đây là việc làm sai quy định. Ngày 30/9/2015, Công ty TNHH thương mại sản xuất Đại Thắng Lợi trúng đấu giá với giá hơn 35,798 tỷ đồng, tức chỉ cao hơn giá khởi điểm gần 32 triệu đồng.

Từ đó, Thanh tra TP kết luận giá bán chưa sát giá thị trường, làm giảm giá trị tài sản, giảm nguồn thu của nhà nước.

Các sai phạm trên, theo thanh tra TP, là có liên quan chủ tịch HĐTV, tổng giám đốc Liksin... của các thời kỳ xảy ra sai phạm.