10 năm sau thảm hoạ sóng thần và cách Nhật Bản phục hồi 'vùng đất chết'
Khánh Lê -
09/03/2021 11:48 (GMT+7)
(VNF) - 10 năm sau đại thảm họa sóng thần, chính phủ Nhật Bản đã chi 280 tỷ USD cho việc tái thiết và có kế hoạch tiếp tục chi 14 tỷ USD trong giai đoạn 2021-2025 để hỗ trợ quá trình hồi phục của các tỉnh bị ảnh hưởng.
Sự kiện gây chấn động thế giới
Người dân Nhật Bản hẳn chưa thể quên thảm hoạ kép ập đến sáng 11/3/2011, một trận động đất mạnh 9 độ richter làm rung chuyển cả bờ biển Đông Bắc, đồng thời gây ra trận sóng thần khổng lồ, cao tới 40m.
Đây được xem là trận động đất lớn nhất Nhật Bản và nằm trong danh sách những trận động đất lớn nhất thế giới, đánh thẳng vào tỉnh Fukushima thuộc vùng Tohoku.
Các chuyên gia xác định nguyên nhân là do sự dịch chuyển của mảng kiến tạo Thái Bình Dương và mảng Bắc Mỹ tại rãnh Nhật Bản. Theo thời gian, sự liên kết của 2 mảng kiến tạo bị đứt gãy khiến đáy biển bị sạt lở nghiêm trọng tạo ra động đất lớn 9 độ richter.
Hình ảnh hoang toàn của thành phố Minamisanriku được chụp lại ngày 15/3/2011.
Theo đó, chỉ 1 giờ sau khi trận động đất xảy ra, những cơn sóng thần lớn bắt đầu kéo đến, san phẳng gần như tất cả các thị trấn ven biển. Mực nước sóng thần cao nhất lên đến 40m tương đương với tòa nhà cao 13 tầng.
Chưa dừng lại ở cơn địa chấn động đất và sóng thần dữ tợn, người dân Fukushima lại một lần nữa phải nghe tin dữ khi chính quyền Nhật Bản ban bố “tình trạng khẩn cấp điện hạt nhân” ngay trong đêm cùng ngày.
Nhà máy điện hạt nhân Fukushima I, do tổng công ty Điện lực Tokyo (TEPCO) phụ trách, được cho là nơi xảy ra sự cố rò rỉ vật chất có tính phóng xạ.
Theo lời người dân nơi đây kể lại, sáng 11/3 thời tiết vô cùng yên bình khiến chẳng ai nghĩ chỉ sau vài giờ đồng hồ, cả tỉnh Fukushima trở thành đống đổ nát bi thương chìm ngập trong nước.
Tổn thất vô cùng lớn
Sự kiện thảm hoạ này đã làm hơn 19.000 người thiệt mạng, 2.500 người mất tích, phá hủy 122.000 ngôi nhà, cuốn trôi nhiều tài sản quan trọng, quý giá.
Hơn nữa, nhiều ngôi làng, thị trấn cũng bị xoá sổ khiến người dân phải rời bỏ quê hương mang theo nỗi đau cùng cực vì mất người nhà vĩnh viễn.
Việc nhà máy điện hạt nhân bị nổ và rò rỉ phóng xạ đã khiến môi trường bị ảnh hưởng nặng nề, bao gồm cả việc ô nhiễm đến nguồn nước và thức ăn.
Người dân sống trong bán kính 20km quanh nhà máy điện hạt nhân Fukushima và ở những nơi có nồng độ phóng xạ cao, với tổng diện tích đến 1.150 km2, buộc phải di dời. Nhiều người chuyển hẳn đến các tỉnh, thành khác.
Sự hoang tàn khi cơn sóng thần đi qua tại Nhật Bản.
Thậm chí, sau 10 năm thảm hoạ, những khu phố gần nhà máy điện Fukushima I dường như bị bỏ hoang hoàn toàn. Những chiếc ô tô, xe máy, nhà cửa giờ đây đã bị phủ lấp bởi cây cỏ, rong rêu. Cùng với đó là sự di cư của hơn 73.000 người tại vùng này do ảnh hưởng của rò rỉ hạt nhân.
Hiện nay, lệnh di tản bắt buộc đã được dỡ bỏ ở nhiều nơi. Phạm vi cấm tiếp cận ở khu vực xung quanh nhà máy điện hạt nhân Fukushima giảm xuống còn 337 km2. Thế nhưng, chỉ khoảng 1.100 người quay về
Bất chấp các khoản tài chính được rót vào để cải tạo cơ sở hạ tầng và ngăn những thiệt hại tương tự xảy ra trong tương lai, vô số lô đất trống vẫn nằm rải rác khắp thành phố.
Ông Takeshi Kanno, một cư dân 71 tuổi ở Rikuzentakata, mất nhà trong trận sóng thần năm 2011 chia sẻ: "10 năm là quãng thời gian quá dài. Tôi chứng kiến nhiều người qua đời mà không kịp xây lại mái ấm của mình".
Một chủ doanh nghiệp chế biến thủy sản trong khu vực cũng cho biết: "Không ai khác muốn trở lại. Vài năm qua, họ đã chuyển đi và tạo lập cuộc sống mới ở những nơi khác".
Người dân cùng chính phủ khắc phục
Bên trong nhà máy Fukushima vẫn không thể có sự tồn tại của con người. Các nhà khoa học chỉ kiểm định, phân tích dựa vào robot. Ở một số khu vực bên trong nhà máy điện hạt nhân này robot vẫn không thể hoạt động vì lượng hạt nhân rò rỉ ở mức quá cao.
Tuy nhiên, qua thời gian, vấn đề nồng độ phóng xạ ở Fukushima đang dần được cải thiện. Hầu hết người dân trở lại quê hương để xây dựng cuộc sống cũng đang ổn định, tăng gia sản xuất.
Các gia đình nơi đây luôn có một thiết bị đo nồng độ phóng xạ trong cửa hàng hoặc nhà riêng để đảm bảo sức khoẻ cũng như theo dõi cụ thể.
Một cửa hàng bán thực phẩm sạch tại thị trấn Onagawa.
Thị trấn Onagawa, tỉnh Miyagi được xem là nơi phục hồi nhanh và mạnh mẽ nhất trong số những địa điểm chịu ảnh hưởng của trận thảm hoạ kép. Từ con đường lát gạch nâu đỏ với hai hàng cây xanh mát, nhà ga hiện đại và đường bờ biển sạch sẽ, các cửa hiệu, nhà hàng mọc lên san sát nhau hứa hẹn sẽ hấp dẫn du khách để phát triển ngành du lịch.
Ông Masanori Takahashi, Chủ tịch Phòng thương mại Onagawa, cho biết số thành viên của tổ chức giảm từ 445 hồi trước thảm họa xuống còn 311. Tuy nhiên, con số dần tăng lên khi ngày càng nhiều doanh nghiệp được thành lập.
Tập đoàn sản xuất ô tô lớn Toyota cũng đã xây dựng kế hoạch biến khu vực Đông Bắc Nhật Bản thành khu vực có nền công nghiệp ô tô lớn thứ 3 trong nước. Toyota cũng đã xây dựng các nhà máy vệ tinh chạy dài từ phía bắc của tỉnh Fukushima tới phía nam của tỉnh Miyagi.
Về phía chính phủ, các quan chức Nhật Bản cam kết xây dựng lại khu vực Đông Bắc và đã đạt được thành công nhất định với vô số công trình xây dựng được hoàn thành. Nhà nước cũng đưa ra các gói hỗ trợ cho những khu vực nông thôn chịu ảnh hưởng từ thảm họa 2011, để họ xây dựng lại cơ sở hạ tầng nhằm thúc đẩy hồi phục kinh tế.
Nhờ làn sóng đầu tư, Miyagi, Iwate và Fukushima - ba tỉnh chịu ảnh hưởng nặng nề nhất trong thảm họa - đạt tăng trưởng hơn 10% so với thời kỳ trước thảm hoạ.
Thị trấn Onagawa, tỉnh Miyagi phục hồi nhanh chóng sau thảm họa năm 2011.
Cụ thể, đã có 280 tỷ USD được chi cho việc tái thiết, bao gồm dọn dẹp đống đổ nát, xây dựng lại cơ sở hạ tầng và hỗ trợ nạn nhân.
Chính phủ Nhật Bản có kế hoạch tiếp tục chi 14 tỷ USD trong giai đoạn 2021-2025 để hỗ trợ quá trình hồi phục của các tỉnh bị ảnh hưởng.
Bên cạnh đó, Nhật Bản cho rằng việc phục hồi cả một vùng "đất chết" cũng phụ thuộc không ít vào thế hệ trẻ. Theo đó, việc giáo dục người trẻ để đối mặt với thảm hoạ cũng được chú trọng. Nhiều học sinh, sinh viên cũng lựa chọn nghiên cứu phương thức ứng phó với thảm họa tự nhiên để trang bị kiến thức cho mình.
(VNF) - Các nhà khoa học Trung Quốc vừa công bố một con chip điện toán quang học có hiệu năng vượt trội hơn phần cứng trí tuệ nhân tạo (AI) hàng đầu của Nvidia hơn 100 lần về cả tốc độ xử lý lẫn hiệu quả năng lượng, đặc biệt trong các tác vụ AI tạo sinh như tổng hợp hình ảnh và sản xuất video.
(VNF) - Đằng sau danh xưng cổ phiếu có hiệu suất tốt nhất thế giới là một bài học đắt giá cho những nhà đầu tư chạy theo lợi nhuận “nóng” từ làn sóng AI.
(VNF) - Mỹ tiếp tục phê duyệt gói bán vũ khí kỷ lục cho Đài Loan trị giá 11,1 tỷ USD, bao gồm nhiều khí tài tấn công chủ lực. Động thái được xem là thách thức trực diện “lằn ranh đỏ” của Trung Quốc và có nguy cơ thổi bùng căng thẳng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
(VNF) - Tổng thống Mỹ Donald Trump tự hào tuyên bố khoản đầu tư kỷ lục 18 nghìn tỷ USD đang đổ vào nước Mỹ. “Chỉ trong vài tháng, nền kinh tế của chúng ta đã đi từ trạng thái tệ nhất lên tốt nhất”, ông Trump phát biểu.
(VNF) - Khi nhà phát triển bất động sản China Vanke bước vào cuộc họp mang tính sống còn với các chủ sở hữu trái phiếu vào ngày 18/12, giới đầu tư đang chuẩn bị tinh thần cho những biến động tiếp theo của lĩnh vực bất động sản Trung Quốc. Đáng chú ý, cho đến nay vẫn chưa có bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy nhà nước sẽ can thiệp bằng các gói cứu trợ.
(VNF) - Một số lượng kỷ lục những người trẻ Trung Quốc có trình độ học vấn cao đang đổ xô vào các công việc nhà nước để tìm kiếm sự ổn định. Xu hướng này diễn ra trong bối cảnh nền kinh tế Trung Quốc đối mặt nhiều khó khăn, làm suy giảm triển vọng việc làm trong khu vực tư nhân.
(VNF) - Trong một thế giới nơi tốc độ ngày càng trở thành thước đo của tiến bộ, Trung Quốc đang nỗ lực phá vỡ những giới hạn của ngành giao thông vận tải với một phương tiện có thể khiến cả máy bay phản lực cũng không “đua” kịp. Đó là T-Flight – một loại tàu điện từ (maglev) được thiết kế để đạt tốc độ lên tới 965 km/h, bỏ xa tốc độ bay hành trình trung bình của nhiều máy bay thương mại đường dài.
(VNF) - Cách bờ biển đông dân cư của Trung Quốc hàng trăm dặm, tại một khúc quanh gấp khúc của con sông hẻo lánh thuộc dãy Himalaya, một dự án cơ sở hạ tầng được xem là tham vọng nhất của Bắc Kinh đang dần thành hình.
(VNF) - Phiên giao dịch ngày 16/12 ghi nhận đồng rial của Iran rơi xuống mức thấp kỷ lục hơn 1,3 triệu rial đổi 1 USD. Diễn biến này không chỉ phản ánh một cú sốc tỷ giá mang tính thời điểm, mà còn cho thấy những rạn nứt sâu sắc trong nền kinh tế Iran sau nhiều năm chịu trừng phạt kéo dài.
(VNF) - Liên minh châu Âu (EU) đang đối mặt hàng loạt rào cản pháp lý và bất đồng chính trị khi cân nhắc tịch thu khối tài sản Nga bị phong tỏa để hỗ trợ Ukraine.
(VNF) - Ngày càng nhiều tỷ phú Trung Quốc âm thầm có hàng chục đứa con sinh ra tại Mỹ thông qua mang thai hộ. Hiện tượng này làm lộ rõ những khoảng trống pháp lý, sự dịch chuyển dòng tiền xuyên biên giới cùng các thách thức ngày càng lớn đối với chính sách quốc tịch và cơ chế giám sát của Mỹ.
(VNF) - Sau nhiều năm bị xem như phiên bản ít nổi bật hơn của vàng, bạc có màn tái xuất mạnh mẽ trong năm2025. Sự kết hợp của nguồn cung toàn cầu thắt chặt, nhu cầu công nghiệp bùng nổ, cùng sự tham gia của giới đầu tư qua ETF đang khiến bạc trở thành một trong những mặt hàng có tính cấu trúc thú vị nhất trên thị trường thế giới.
(VNF) - Việc SpaceX chuẩn bị phát hành cổ phiếu ra công chúng (IPO) đang trở thành cú hích lớn nhất đối với khối tài sản của Elon Musk, đưa ông chính thức trở thành người đầu tiên trên thế giới chạm mốc 600 tỷ USD tài sản ròng. Đây được xem là thương vụ IPO tiềm năng lớn nhất lịch sử, và là canh bạc mang tính bước ngoặt của thị trường vốn toàn cầu vào tương lai hạ tầng không gian.
Tập đoàn tài chính JPMorgan Chase đang tiến sâu hơn vào lĩnh vực tài sản số với việc triển khai quỹ thị trường tiền tệ token hóa dựa trên công nghệ chuỗi khối (blockchain).
Sự bùng nổ của stablecoin đặt ra thách thức đối với hệ thống giám sát tài chính toàn cầu khi bị khai thác để rửa tiền và giúp dòng tiền né tránh kiểm soát.
(VNF) - Ngân hàng trung ương Nga cho biết họ đang yêu cầu Euroclear bồi thường 230 tỷ USD, đồng thời Điện Kremlin đưa ra lời cảnh báo cứng rắn về việc sử dụng tài sản bị đóng băng của Nga để hỗ trợ Ukraine.
(VNF) - Doanh số bán lẻ của Trung Quốc tăng trưởng với tốc độ yếu nhất kể từ đại dịch Covid-19, trong khi đầu tư tiếp tục suy giảm, cho thấy những rủi ro ngày càng lớn đối với nền kinh tế sau nhiều tháng trì trệ.
(VNF) - Ngày càng nhiều phụ nữ trẻ ở Trung Quốc sẵn sàng chi từ 20 đến 50 nhân dân tệ (tương đương 3–7 USD) để được những người đàn ông gọi là “man mums” ôm trong vòng 5 phút, giúp giải tỏa căng thẳng và cảm giác cô đơn.
(VNF) - Than đá là trụ cột bảo đảm tăng trưởng, việc làm và ổn định xã hội của Trung Quốc trong nhiều thập kỷ. Tuy nhiên, khi Bắc Kinh thúc đẩy chuyển đổi năng lượng và giảm phát thải, việc loại bỏ than đá trở thành một bài toán tài chính – ngân sách phức tạp, ảnh hưởng đến hàng triệu việc làm, tài sản công và sự ổn định của nhiều địa phương phụ thuộc vào than.
(VNF) - Làn sóng phá sản doanh nghiệp lan rộng trong năm 2025, từ các tập đoàn hàng chục tỷ USD tại Mỹ và châu Âu đến hàng trăm nghìn doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường ở các nền kinh tế mới nổi như Việt Nam. Điều đáng chú ý là không chỉ các doanh nghiệp nhỏ yếu, mà nhiều thương hiệu lâu đời, từng được xem là "quá lớn để sụp đổ", cũng không thoát khỏi vòng xoáy khủng hoảng.
(VNF) - CEO Nvidia Jensen Huang đã từng bước xoay chuyển lập trường của Nhà Trắng, mở đường cho việc xuất khẩu chip AI tiên tiến sang Trung Quốc. Động thái này phản ánh vai trò ngày càng lớn của Nvidia trong các tính toán chiến lược về công nghệ, thương mại và an ninh của Mỹ.
(VNF) - Sau khi Cục Dự trữ Liên bang (Fed) giảm lãi suất thêm 25 điểm vào tuần trước, sự chú ý của giới đầu tư và thị trường tài chính ngay lập tức chuyển sang việc lựa chọn Chủ tịch Fed tiếp theo. Báo cáo mới nhất từ Nhà Trắng cho thấy TT Trump đang cân nhắc hai ứng viên sáng giá là Kevin Hassett và Kevin Warsh.
(VNF) - Trong bối cảnh nhu cầu tiêu dùng suy yếu, các trung tâm thương mại ở Trung Quốc tìm cách thu hút khách bằng những “chiêu trò” gây tò mò như nhà vệ sinh có đàn piano hay bồn cầu bằng vàng. Câu hỏi đặt ra là liệu các biện pháp mang tính bề nổi này có thể giải quyết được tận gốc bài toán tiêu dùng hay không.
(VNF) - Các nhà khoa học Trung Quốc vừa công bố một con chip điện toán quang học có hiệu năng vượt trội hơn phần cứng trí tuệ nhân tạo (AI) hàng đầu của Nvidia hơn 100 lần về cả tốc độ xử lý lẫn hiệu quả năng lượng, đặc biệt trong các tác vụ AI tạo sinh như tổng hợp hình ảnh và sản xuất video.
(VNF) - Sau 5 tháng tạm ngưng hoạt động để nâng cấp, sửa chữa, sân bay Vinh sẽ khai thác trở lại vào ngày 19/12 với diện mạo mới và "điểm nhấn" công nghệ hiện đại giúp hành khách có trải nghiệm tốt hơn.