Amazon, Google và Facebook sẽ kết thúc kỷ nguyên của các nhà mạng viễn thông như thế nào?

Hiện tại hầu hết những gì bạn xem trên tivi đều được mang đến bởi các tập đoàn truyền thông. Một số lượng nhỏ các chương trình khác được cung cấp bởi những công ty viễn thông qua dịch vụ cáp. Nếu bạn sử dụng chiếc Comcast và đang xem kênh NBC, nội dung chương trình và hạ tầng truyền tải cũng được sở hữu bởi chính những hãng đó. Thế giới truyền thông vốn đang nhỏ bé này sẽ co hẹp lại hơn nữa nếu thương vụ AT&T thâu tóm Time Warner được chấp thuận.

Tuy nhiên, Internet lại có thể là cứu cánh cho điều này. Amazon, Google, Facebook và một số ít các công ty khác đang cố gắng thay thế những công ty truyền thông và các nhà mạng (Telco). Họ đã là nơi tập trung rất nhiều nội dung bạn tiêu thụ hàng ngày, và ngày càng sản xuất ra nhiều hơn nữa. Họ cũng sở hữu nhiều cơ sở hạ tầng để truyền tải dữ liệu, và họ đang bắt đầu bán quyền truy cập Internet.

Nhưng những người khổng lồ về công nghệ này không có dự định đánh bại các nhà mạng. Họ chỉ tin rằng bằng việc cung cấp mạng Internet tốc độ nhanh, đáng tin cậy, họ có thể mang mọi thứ đến căn nhà của bạn. Lời hứa hẹn này sẽ làm mọi thứ tốt hơn đáng kể cho bạn với vị thế là một người tiêu dùng, vì vậy nếu bạn ghét các nhà mạng, bạn sẽ cảm thấy khoan khoái với sự sụp đổ của họ. Nhưng kết cục có thể cuối cùng vẫn như vậy, những gì bạn xem vẫn thuộc về một số ít công ty nào đó.

Chiến thắng thuộc về người có tín hiệu tốt nhất

Bạn có thể đã nghe về dự án Google Fiber và sự thay đổi của họ hướng đến việc cung cấp Internet không dây qua các sợi cáp quang học. Không những thế, dịch vụ di động Google Fi có lẽ sẽ thực hiện việc chuyển đổi triệt để hơn nữa.

Thay vì xây dựng các tháp di động mới, Google sẽ cho phép bạn truy cập vào dịch vụ dữ liệu của cả Sprint và T-Mobile. Các công ty như Cricket và TracFone cũng làm điều này, nhưng Google Fi tiến xa hơn khi cho phép điện thoại của bạn luôn được sử dụng tín hiệu tốt nhất vào bất kỳ thời điểm nào.

Trên thực tế, phần lớn các thiết bị di động có thể chuyển đổi giữa các mạng lưới khi bạn đặt chế độ roaming – nhưng điều này chỉ được thực hiện khi tín hiệu từ nhà mạng của bạn bị mất hoàn toàn. Còn nếu tín hiệu từ nhà mạng của bạn chỉ tồi đến mức hầu như không nghe được gì, thật không may, biện pháp roaming truyền thống sẽ không cho bạn chuyển đổi sang nhà mạng khác có tín hiệu mạnh hơn. Trong khi đó, Google Fi mang đến cho bạn tín hiệu tốt nhất, cho dù bạn đang ở đâu đi nữa.

Điều này có thể thay đổi tính kinh tế của các dịch vụ không dây. Thay vì buộc phải ký hợp đồng với một nhà mạng nào đó, bạn sẽ ký hợp đồng với một nhà môi giới – được gọi là nhà cung cấp mạng di động ảo – và có thể sử dụng đường truyền mạng tốt nhất có sẵn vào thời điểm đó. (Hãy thử dùng mạng Mobifone khi vào vùng rừng núi xem, bạn sẽ phải đau khổ chứng kiến đứa bạn mình đang live stream Facebook qua mạng Viettel hay Vinaphone, trong khi bạn còn không thể gửi hay nhận SMS được).

Lúc đó, các nhà mạng ngày nay sẽ trở thành những người bán buôn vô hình, phải cạnh tranh nhau để đưa ra mức giá cước truy cập rẻ nhất. Điều đó có thể giúp bạn tiết kiệm được một số tiền lớn khi sử dụng các dịch vụ cao cấp.

Những đường truyền mạng mới

Tất nhiên, những nhà mạng lớn sẽ chống lại điều này, nhưng nó đang tạo ra cơ hội cạnh tranh cho các nhà mạng nhỏ hơn như Artemis Networks. Công ty đã tạo ra một mạng lưới không dây sử dụng công nghệ được gọi là pCell Technology. Thông thường, công ty sẽ đưa ra các gói dịch vụ khác nhau cho khách hàng, giống như AT&T và Verizon. Nhưng thay vào đó, nhà sáng lập Steve Perlman dự đính bán dịch vụ cho các nhà cung cấp mạng di động ảo.

Google cũng đang xây dựng một dịch vụ cho phép người dùng kết nối với các điểm Wifi công cộng chỉ bằng một username và mật khẩu duy nhất. Rõ ràng, một mạng lưới các điểm Wifi công cộng kết nối với nhau sẽ làm Google Fi trở nên khả thi hơn. Nhưng trước khi Google có thể liên kết mạng lưới khổng lồ này lại với nhau, những người khác đang làm nên từng mảng trong mạng lưới đó. Đó là Facebook.

Drone phát Internet của Facebook.

Vào đầu năm nay, Facebook tiết lộ thiết kế về các thiết bị mạng mới, cho phép truyền Internet đến các vùng xa xôi và những đô thị đông đúc. Chắc chắn họ không quan tâm đến việc trở thành nhà cung cấp dịch vụ Internet, thay vào đó, họ muốn những người khác sử dụng các công cụ mã nguồn mở này để mang Internet không dây tốc độ cao đến những khu vực mới.

Khi các công nghệ mới và cách thức truy cập mở rộng vào mạng không dây giúp giảm chi phí vận hành của các nhà cung cấp dịch vụ di động, Google và các nhà môi giới dịch vụ không dây khác sẽ có thể tạo ra các mạng lưới trên toàn quốc– hay thậm chí trên toàn cầu. Điều đó sẽ biến các dịch vụ mạng không dây thành một loại hàng hóa và chuyển đổi cán cân quyền lực từ những người khổng lồ hiện tại như AT&T sang các công ty như Google.

"Sợi cáp tối"

Ngay cả khi các công ty công nghệ cũng không có ý định giành lấy mảng dịch vụ không dây của các công ty viễn thông, họ cũng có thể làm suy yếu những người khổng lồ này theo các cách khác. Amazon, Facebook hay Google từ lâu đã xây dựng các trung tâm dữ liệu và cho thuê hoặc mua những hạ tầng mảng cáp quang không sử dụng – hay còn được gọi "dark fiber" – những sợi cáp tối, để kết nối chúng và bỏ qua các công ty viễn thông truyền thống.

Điều này có ý nghĩa rất lớn. Ví dụ, với Amazon, công ty được phần lớn các chuyên gia xem là nhà cung cấp dịch vụ lưu trữ đám mây lớn nhất thế giới. Đó là chưa kể đến số lượng vô cùng lớn các ứng dụng và trang web dựa trên dịch vụ để truyền tải dữ liệu. Tất cả đều dùng

Các công ty viễn thông truyền thống hoàn toàn không thu được gì từ hoạt động này. Trong khi đó Google và Facebook hy vọng sẽ thu hút thêm nhiều công ty nữa lưu trữ nội dung của họ tren các dịch vụ tương ứng như AMP (Accelerated Mobile Pages: công nghệ giúp tải trang web nhanh hơn của Google) và Instant Articles.

Rất khó xác định được quy mô cơ sở hạ tầng của các công ty công nghệ này. Tạp chí Wall Street Journal vào năm 2013 cho biết rằng Google đã có khoảng 100.000 dặm (khoảng 160.000 km) đường cáp quang, nhiều hơn hẳn so với 40.000 dặm (khoảng 64.000 km) của Sprint.

Trong khi đó, báo cáo của hãng nghiên cứu Telegeography cho thấy hệ thống mạng của các công ty công nghệ chiếm đến 60% băng thông dữ liệu của đường cáp xuyên Đại Tây Dương. Nếu Amazon, Google và Facebook chưa sẵn sàng kiểm soát thêm nhiều hạ tầng viễn thông của các Telco lớn nhất nước Mỹ, họ sẽ sớm làm như vậy.

Độc quyền cung cấp

Nếu xếp tất cả lại với nhau, bạn có thể thấy rằng một ngày nào đó, bạn sẽ xem nội dung mà Google sản xuất, được phân phối qua cơ sở hạ tầng mà Google sở hữu, trên chiếc điện thoại mà Google làm nên, và sử dụng dịch vụ mạng không dây mà Google làm môi giới.

Nhiều người sẽ thấy viễn cảnh này thật hấp dẫn. Hiện tại thật khó để tìm thấy trong ngành công nghiệp này ai đó bị ghét nhiều như các công ty viễn thông, với các tai tiếng về tín hiệu kém, các hóa đơn mập mờ và cước phí cao.

Trong khi đó, các công ty công nghệ lại thường được xem như những người sáng tạo. Và họ đang làm mọi thứ tốt hơn. Comcast và AT&T đã sẵn sàng mang đến các kết nối tốt hơn cho những khu vực mà họ phải cạnh tranh với Google Fiber.

Google Fi, phần cứng mã nguồn mở của Facebook và một dịch vụ Internet tin đồn của Amazon có thể thúc đẩy các nhà mạng viễn thông bảo thủ sáng tạo nhiều hơn nữa. Tuy nhiên, nó vẫn có rủi ro, khi các công ty công nghệ đó đơn giản chỉ là thay thế vai trò độc quyền của các công ty viễn thông.