Bầu Đức: 'Không phải có bằng đại học mới làm được việc lớn'

'Đại học học 5 năm còn tôi học trường đời 35 năm'

Cách đây vài năm, chuyện các doanh nhân Việt như ông Đoàn Nguyên Đức - Chủ tịch Tập đoàn, ông Lê Phước Vũ - Chủ tịch Tập đoàn Hoa Sen Hoàng Anh Gia Lai, ông Dương Ngọc Minh - Chủ tịch Thủy sản Hùng Vương, không bằng đại học vẫn quản lý công ty nghìn tỷ lên sàn chứng khoán khiến nhiều người ngạc nhiên.

Tuy nhiên, theo ông Đoàn Nguyên Đức (thường được gọi là bầu Đức): "Rất nhiều người trên thế giới như thế chứ không riêng gì ở Việt Nam. Thậm chí, ở Việt Nam, không chỉ có 3 người quản lý công ty lên sàn chứng khoán đâu mà tôi tin có không dưới 100 người thành đạt mà không bằng đại học".

Thực vậy, hiện trên thế giới hiện nay, có nhiều tỷ phú nắm trong tay những khối tài sản khổng lồ trị giá hàng tỷ USD nhưng lại chưa từng nhận tấm bằng Đại học. Điển hình như huyền thoại Steve Jobs với những đóng góp trong làng công nghệ của "gã khổng lồ" Apple được cả thế giới công nhận. Steve Jobs đã tốt nghiệp trường trung học Homestead năm 1972 nhưng ông lại rời khỏi trường Đại học Reed – một trường mỹ thuật hàng đầu của Mỹ chỉ bởi lý do cha mẹ ông không có đủ tiền để đóng học phí. 

Michael Dell - nhà sáng lập của hãng máy tính Dell hàng đầu thế giới được biết đến với khối tài sản khổng lồ trị giá 20 tỷ USD từng học tại trường Đại học Texas nhưng nhanh chóng bỏ học. Hay Richard Branson - nhà sáng lập Virgin Atlantic Airways, Virgin Records, Virgin Mobile với khối tài sản khoảng 5 tỷ USD đã bỏ học từ khi mới 16 tuổi. Không những  vậy, Richard Branson còn bị mắc chứng khó đọc và có kết quả học tập cực kỳ kém.

Chủ tịch Hoàng Anh Gia Lai cho hay: "Tôi không có bằng đại học là đúng nhưng người ta tưởng tôi không học là hiểu lầm. Ở trường đại học, các bạn chỉ học có 5 năm còn tụi tôi học trường đời tới 35 năm rồi". Theo ông Đức, dù là kiến thức trong trường hay kiến thức ngoài đời, nếu không tận dụng, không tận thu thì "cũng vứt đi hết".

Vào năm 2008, Đoàn Nguyên Đức được xem là người Việt Nam đầu tiên sở hữu máy bay riêng. Với khối tài sản lớn thứ 5 trên sàn chứng khoán Việt, từ những kinh nghiệm thực tế trong sự nghiệp kinh doanh, ông Đức khẳng định rằng: "Đừng bao giờ ngộ nhận học đại học là có tất cả". 

Ông đúc kết rằng: "Đại học không phải là tất cả, không phải có bằng đại học mới làm được việc lớn. Đại học chỉ là kiến thức nền, kiến thức cơ bản, nó có ý nghĩa với thầy giáo, giáo sư, nhà khoa học, bác sỹ,… còn trong kinh doanh thì hoàn toàn không lệ thuộc". 

"Hiện nay, tôi biết có nhiều bạn trẻ sở hữu tấm bằng đại học nghĩ mình hơn người khác nhưng điều đó là sai lầm lớn. Bởi ra đời còn nhiều yếu tố, học đại học chưa phải là làm ngay được", ông Đức nhận xét.

Từng thi trượt đại học nhiều lần

Năm 1982, khi vừa tròn 20 tuổi, bầu Đức tốt nghiệp cấp 3. Ông khăn gói lên TP. HCM thi đại học nhưng bị trượt. Không nản lòng, bầu Đức tiếp tục vừa làm vừa học đại học, nhưng tới lần thi thứ 4, ông vẫn không đỗ.

Bước ngoặt để Đoàn Nguyên Đức trở thành thương gia là khi ông 22 tuổi, sau 4 lần thi đại học không thành, ông nhận ra rằng, có nhiều con đường để dẫn đến thành công. Bầu Đức đã chọn con đường khởi nghiệp riêng không qua trường học mà bằng trường đời. Ông đã làm đủ mọi nghề để nuôi sống bản thân và tích góp kinh nghiệm.

Sau một thời gian làm thuê, năm 1990, ông mở một phân xưởng nhỏ có tên Xí nghiệp tư nhân Hoàng Anh chuyên đóng bàn ghế cho học sinh tại quê nhà. Sau đó, ông mở rộng hoạt động kinh doanh sang sản xuất đồ nội thất rồi nhiều lĩnh vực khác để hình thành nên tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai ngày hôm nay. 

"Và tôi hiểu rằng trường đại học của tôi chính là đường đời. Đôi khi tôi tự hỏi, nếu không có tuổi thơ cơ cực, và thất bại trong con đường học vấn, chắc gì, tôi đã có ngày hôm nay", ông Đức nói.

Luôn mở rộng cửa cho những ai "không có bằng đại học"

Có lẽ vì đồng cảm với những người "thiếu may mắn" chưa có cơ hội được đặt chân đến giảng đường đại học nên Hoàng Anh Gia Lai sẵn sàng tuyển người không bằng cấp cao, miễn là làm được việc.

Trong năm 2012, tổng nhân sự của Hoàng Anh Gia Lai có 20.000 người thì có đến 6.000 nhân viên không có bằng đại học. Sau hơn 20 năm hoạt động, tổng nhân sự của Hoàng Anh Gia Lai đã lên tới gần 25.000 người nhưng tập đoàn vẫn chưa thay đổi quan điểm tuyển dụng nhân sự của mình.

Bầu Đức tiết lộ, với Hoàng Anh Gia Lai, đạo đức là một trong những tiêu chí hàng đầu khi tuyển dụng nhân sự, sau đó mới đến năng lực, kiến thức.

Bên cạnh việc đề cao tinh thần học hỏi, người có đạo đức, Hoàng Anh Gia Lai còn đề cao sự khiêm nhường. Bầu Đức khẳng định Hoàng Anh Gia Lai không bao giờ tuyển dụng những người "chảnh chọe". Theo bầu Đức, ngay cả người thành công rồi vẫn cần phải khiêm nhường và tiếp tục học hỏi.

Suy cho cùng, bằng cấp không phải là yếu tố duy nhất quyết định thành công đặc biệt là trên con đường kinh doanh và cũng không hoàn toàn là tấm vé lên "chuyến bay vinh quang". "Con đường học vấn không mỉm cười với mình thì nên chọn con đường khác. Mọi con sông đều dẫn ra biển lớn, mọi con đường đều chia ra những lối rẽ riêng", ông chủ Hoàng Anh Gia Lai khẳng định.