Bộ Công Thương: 'Việc Mỹ áp thuế ‘sốc’ lên thép Việt là đi ngược lại thông lệ của chính mình'

Vĩnh Chi - 07/12/2017 19:41 (GMT+7)

(VNF) – Bộ Công Thương đã chính thức lên tiếng về việc Hoa Kỳ áp thuế chống bán phá giá và thuế chống trợ cấp đối với tôn mạ và thép cán nguội xuất khẩu từ Việt Nam. Theo đó, Bộ Công Thương cho rằng Hoa Kỳ đang đi ngược lại thông lệ của chính mình.

VNF — Hoa Kỳ đang đi ngược thông lệ của chính mình trong việc áp thuế "sốc" lên thép Việt?

Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) hôm 5/12 đã đưa ra quyết định sơ bộ trong vụ việc điều tra chống lẩn tránh thuế chống bán phá giá (AD) và thuế chống trợ cấp (CVD) đối với thép các bon chống ăn mòn (thường được gọi là tôn mạ) và thép cán nguội nhập khẩu từ Việt Nam.

Theo đó, Bộ Thương mại Hoa Kỳ sơ bộ khẳng định việc lẩn tránh thuế đối với hai sản phẩm này là có thật, cụ thể là từ Trung Quốc qua Việt Nam để xuất khẩu sang Hoa Kỳ.

Trước đó, năm 2015, Hoa Kỳ đã khởi xướng điều tra để áp thuế AD và CVD đối với 2 sản phẩm trên của Trung Quốc. Năm 2016, Hoa Kỳ chính thức áp thuế AD là 199,43% và CVD là 39,05% đối với tôn mạ của Trung Quốc. Đối với thép cán nguội, mức thuế AD là 265,79% và CVD là 256,44%.

Trên cơ sở quyết định sơ bộ của Bộ Thương mại Hoa Kỳ, Hải quan Hoa Kỳ sẽ bắt đầu thu tiền đặt cọc đối với tôn mạ và thép cán nguội nhập khẩu từ Việt Nam nếu các sản phẩm này được sản xuất từ nguyên liệu là thép cán nóng của Trung Quốc.

Khoản tiền đặt cọc sẽ tương đương với mức thuế AD và CVD mà Hoa Kỳ đang áp dụng cho tôn mạ và thép cán nguội có xuất xứ Trung Quốc như đã nêu ở trên. Các doanh nghiệp sẽ không phải đặt tiền cọc nếu chứng minh được rằng tôn mạ và thép cán nguội không được sản xuất từ thép cán nóng của Trung Quốc.

Thép Việt Nam đứng trước nguy cơ bị áp thuế nặng tại thị trường Hoa Kỳ

Theo Bộ Công Thương, quy định tại Hiệp định về Quy tắc xuất xứ của WTO nêu rõ: một sản phẩm sẽ được coi là có xuất xứ của một nước nếu tại nước đó đã diễn ra một quá trình chuyển đổi đáng kể (substantial transformation) để tạo ra sản phẩm đó.

Theo thông lệ từ trước tới nay của quốc tế cũng như của chính Hoa Kỳ, thép cán nóng qua xử lý để trở thành thép cán nguội, sau đó tiếp tục xử lý để trở thành tôn mạ được coi là một sự "chuyển đổi đáng kể" và vì vậy, tôn mạ sản xuất tại Việt Nam, dù sử dụng đầu vào là thép cán nóng của nước khác, vẫn được coi là sản phẩm của Việt Nam (có xuất xứ Việt Nam).

Điểm mấu chốt trong sự việc lần này là Hoa Kỳ đã đi ngược lại thông lệ của chính mình khi không coi quá trình chuyển đổi mô tả ở trên là quá trình ‘chuyển đổi đáng kể’ nữa. Tôn mạ và thép cán nguội, nếu sử dụng đầu vào là thép cán nóng của Trung Quốc, sẽ được coi là tôn mạ và thép cán nguội Trung Quốc và phải chịu mức thuế AD và CVD rất cao như đã trình bày trên.

"Việt Nam và nhiều nước khác đã thể hiện sự quan ngại rất lớn trước sự thay đổi quan điểm của Hoa Kỳ. Trong suốt quá trình điều tra vụ việc, Chính phủ và doanh nghiệp Việt Nam đã hợp tác, cung cấp đầy đủ thông tin theo yêu cầu của cơ quan điều tra Hoa Kỳ. Trong đó, Việt Nam khẳng định việc chuyển đổi từ thép cán nóng sang thép cán nguội và tôn mạ phải được coi là sự ‘chuyển đổi đáng kể’ như Bộ Thương mại Hoa Kỳ đã từng kết luận trước đây và vì vậy, không tồn tại hành vi lẩn tránh thuế như Bộ Thương mại Hoa Kỳ cáo buộc", Bộ Công Thương nhấn mạnh.

Dự kiến, DOC sẽ thông báo quyết định cuối cùng về cuộc điều tra này vào ngày 16/2/ 2018. Bộ Công Thương sẽ tiếp tục phối hợp với các cơ quan liên quan, Hiệp hội Thép Việt Nam và các doanh nghiệp trong giai đoạn tiếp theo của vụ việc để bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của doanh nghiệp, phù hợp với quy định tại các Hiệp định có liên quan của WTO.

Nguyên nhân dẫn đến quyết định áp thuế AD và VCD lên thép Việt là do một số nhà sản xuất thép của Hoa Kỳ đã kiện lên Bộ Thương mại nước này, cho rằng thép Trung Quốc được xuất sang Việt Nam rồi xuất sang Hoa Kỳ để hưởng ưu đãi thuế nhập khẩu của Hoa Kỳ.

Lượng thép Hoa Kỳ nhập khẩu từ Việt Nam đã tăng vọt kể từ khi Mỹ áp thuế chống phá giá đối với sản phẩm thép Trung Quốc lên tới 266% vào 2 năm trước.

Cụ thể, lượng thép không gỉ nhập từ Việt Nam sang Hoa Kỳ tăng vọt từ 2 triệu USD lên 80 triệu USD ngay sau khi Mỹ áp thuế chống bán phá giá đối với sản phẩm của Trung Quốc vào năm 2015. Tương tự, lượng thép cuộn nguội xuất khẩu từ Việt Nam vào Mỹ cũng tăng từ 9 triệu USD lên tới 215 triệu USD.

Được biết, thông tin thép Trung Quốc "đội lốt" thép Việt để xuất sang Hoa Kỳ không phải đến bây giờ mới xuất hiện. Trước đó, Cơ quan chống gian lận của Ủy ban châu Âu (OLAF) cho biết họ đã phát hiện ra thép Trung Quốc được vận chuyển qua Việt Nam và gắn mác "Made in Vietnam" để tránh bị đánh thuế theo quy định của khối.

OLAF cho biết thép tráng hữu cơ do doanh nghiệp Trung Quốc sản xuất đã được xuất khẩu sang Việt Nam để lấy giấy chứng nhận nguồn gốc xuất xứ Việt Nam trước khi xuất khẩu sang EU. Với chiêu trò này, doanh nghiệp thép Trung Quốc đã trốn được khoản thuế chống bán phá giá gần 8,2 triệu euro (9,6 triệu USD) từ EU.

Đáng chú ý, cách đây chưa lâu, trước thông tin "90% thép Việt Nam vận chuyển sang Hoa Kỳ được sản xuất tại Trung Quốc", Bộ Công Thương của Việt Nam phát đi thông cáo khẳng định có 11 mặt hàng thép xuất khẩu sang Hoa Kỳ có mã HS trùng với mặt hàng thép nhập khẩu từ Trung Quốc, chiếm 34% lượng thép xuất khẩu sang Hoa Kỳ. Các mã HS còn lại hoặc không nhập từ Trung Quốc, hoặc lượng nhập rất ít, không đủ để xuất khẩu.