Trong tiến trình thực hiện cam kết giảm phát thải ròng về “0” vào năm 2050, Việt Nam đang đối diện một trong những thách thức lớn nhất: ô nhiễm không khí đô thị.
Theo báo cáo quốc tế, Việt Nam hiện đứng thứ 22 – 23 trong số các quốc gia ô nhiễm không khí nặng nề nhất toàn cầu và là quốc gia có chất lượng không khí kém thứ hai trong ASEAN. Hà Nội từng nằm trong nhóm 8 thủ đô ô nhiễm nhất thế giới.
Năm 2023, nồng độ bụi mịn PM₂.₅ trung bình tại nước ta cao gấp gần 6 lần mức khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Đáng lo ngại, tại Hà Nội cả năm chỉ có một ngày chất lượng không khí đạt mức trung bình và không có ngày nào được xếp hạng tốt.
Ô nhiễm không khí không chỉ là vấn đề môi trường mà còn là rào cản phát triển kinh tế bền vững. Các nghiên cứu ước tính tình trạng này gây ra khoảng 60.000 ca tử vong sớm mỗi năm tại Việt Nam, kéo theo chi phí y tế và tổn thất kinh tế gần 800 triệu USD. Nguyên nhân chủ yếu đến từ giao thông đô thị, đặc biệt là xe máy, cùng với công nghiệp, nông nghiệp và sinh hoạt.
Trước bức thực trạng đó, Chính phủ đã có nhiều bước đi mạnh mẽ.
Hà Nội công bố lộ trình cấm xe máy xăng trong nội đô từ năm 2026, hướng tới năm 2030 toàn bộ taxi và ít nhất 50% xe buýt sử dụng điện. Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) đang hoàn thiện Kế hoạch hành động quốc gia về khắc phục ô nhiễm và quản lý chất lượng không khí giai đoạn 2025–2030, tầm nhìn đến năm 2045, trong đó xác định 9 nhóm nhiệm vụ và 25 dự án ưu tiên.
Bên cạnh đó, Bộ NN&MT đang gấp rút xây dựng lộ trình áp dụng quy chuẩn khí thải đối với ô tô, xe máy tại Hà Nội và TP.HCM. Đồng thời, Bộ đã triển khai nhiều giải pháp công nghệ, từ lắp đặt thêm 50 – 125 hệ thống quan trắc, công khai dữ liệu chỉ số AQI trên bản tin thời sự quốc gia, cho tới sử dụng thiết bị bay không người lái (drone) để giám sát tình trạng đốt rơm rạ và các nguồn phát thải khó kiểm soát
Phát biểu tại Tọa đàm “Chung tay bảo vệ Bầu trời xanh: Thách thức và giải pháp” do Quỹ Vì tương lai xanh tổ chức, bà Nguyễn Thị Thiên Phương, Phó Cục trưởng Cục Môi trường, Bộ NN&MT cho biết, việc sử dụng drone để phát hiện và theo dõi hành vi đốt rơm rạ sẽ giúp các cơ quan chức năng kịp thời xử lý các điểm nóng ô nhiễm, đồng thời mở ra cách tiếp cận mới trong công tác quản lý môi trường.
“Đây không chỉ là giải pháp mang tính ứng phó trước mắt mà còn là hướng đi dài hạn, đưa công nghệ vào giám sát từ xa, góp phần nâng cao hiệu quả kiểm soát chất lượng không khí,” bà nhấn mạnh.
Song song với chính sách nhà nước, khu vực doanh nghiệp đang triển khai nhiều sáng kiến gắn với kinh tế xanh. Quỹ Vì Tương Lai Xanh cùng các công ty thành viên và liên kết của Tập đoàn Vingroup vừa phát động chiến dịch “Cùng hành động vì bầu trời xanh”. Đây là hoạt động cộng đồng nhân Ngày Quốc tế Không khí sạch vì bầu trời xanh (7/9) và Ngày Quốc tế Bảo vệ tầng ozone (16/9), hướng tới nâng cao nhận thức, khuyến khích hành động và lan tỏa lối sống xanh trên phạm vi toàn quốc.
Chiến dịch được triển khai theo bốn trụ cột: gắn kết cộng đồng, tiêu dùng xanh, tri thức xanh và tiết kiệm năng lượng – giảm phát thải.
Ở trụ cột gắn kết cộng đồng, VinFast phát động phong trào tiết kiệm điện tại hệ thống đại lý; Vinpearl tổ chức các chương trình giáo dục môi trường cho trẻ em và truyền thông về bảo vệ biển đảo; Vinhomes triển khai “Ngày Thứ 7 Xanh” tại hơn 30 khu đô thị với hoạt động phân loại rác, đổi rác lấy quà; trong khi Xanh SM khởi động cuộc thi video “Đi xanh – Sống xanh” tại Việt Nam và Indonesia.
Với tiêu dùng xanh, Vincom tổ chức sự kiện tại 88 trung tâm thương mại cùng loạt ưu đãi từ Winmart, The Body Shop…, Xanh SM tung mã khuyến mãi cho khách hàng sử dụng dịch vụ, còn Vinpearl áp dụng chính sách tri ân với du khách lựa chọn phương tiện di chuyển thân thiện môi trường.
Trụ cột tri thức xanh nhấn mạnh vai trò của giáo dục và nghiên cứu khi VinUni tổ chức hội thảo về chuyển đổi xanh trong kỷ nguyên AI, Vinmec triển khai Tuần lễ “Môi trường và bệnh lý dị ứng đường thở” với dịch vụ test miễn phí, còn Quỹ Vì Tương Lai Xanh tổ chức tọa đàm quy tụ các chuyên gia trong và ngoài nước.
Cuối cùng, ở trụ cột tiết kiệm năng lượng – giảm phát thải, Vincom cam kết tắt điều hòa sớm 15 phút mỗi ngày, Vinpearl ưu tiên sử dụng vật liệu tái chế, và Green Future triển khai chương trình “Thu xe xăng, lên đời xe xanh”, hướng tới giảm phát thải từ giao thông.
TS. Lê Thái Hà, Giám đốc Điều hành Quỹ Vì Tương Lai Xanh, cho rằng chiến dịch này “không đơn thuần là tập hợp những hoạt động riêng lẻ, mà là một chiến lược tổng thể bao trùm bốn khía cạnh phát triển bền vững. Mục tiêu là góp phần bảo vệ bầu khí quyển – nền tảng sự sống của nhân loại”
Các chuyên gia đều thống nhất rằng bảo vệ bầu trời xanh không chỉ là nhiệm vụ của Chính phủ hay một số tổ chức, mà là trách nhiệm chung của toàn xã hội. Từ chính sách, công nghệ đến sáng kiến doanh nghiệp và hành động của từng người dân, tất cả đều cần sự gắn kết.
Bà Nguyễn Thị Thiên Phương nhấn mạnh: “Mục tiêu trả lại bầu trời xanh cho Việt Nam không còn là viễn cảnh xa vời. Với quyết tâm chính trị, sự đồng hành của doanh nghiệp và cộng đồng, mục tiêu này đang dần trở thành hiện thực”.
Trong bức tranh chung đó, các chiến dịch cộng đồng được xem là mảnh ghép bổ trợ cho chính sách vĩ mô, góp phần thay đổi hành vi xã hội và thúc đẩy tiêu dùng bền vững. Các chuyên gia nhận định, khi Chính phủ đầu tư vào hạ tầng, công nghệ và khung pháp lý; doanh nghiệp triển khai sáng kiến xanh, cộng đồng lan tỏa lối sống thân thiện môi trường, mục tiêu phát triển kinh tế xanh và kiểm soát ô nhiễm không khí của Việt Nam có cơ sở để tiến gần hơn.
Tags:
(VNF) - Việc thành lập Quỹ Đầu tư Xanh Quốc gia tại Việt Nam sẽ tạo niềm tin cho các thành phần kinh tế trong quá trình chuyển đổi xanh, đặc biệt là khối kinh tế tư nhân vốn đã được khẳng định là “một động lực quan trọng nhất” của nền kinh tế.
(VNF) - Bà Vũ Kim Hạnh, Chủ tịch Hội doanh nghiệp Hàng Việt Nam chất lượng cao, nhấn mạnh chuyển đổi xanh không còn là lý thuyết, mà là hành động sống còn.
(VNF) - Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cho rằng, việc đóng góp và hưởng thụ thành quả từ quá trình chuyển đổi xanh, vừa là trách nhiệm vừa là quyền lợi của tất cả các quốc gia, dân tộc theo tinh thần cùng làm, cùng hưởng, cùng thắng và cùng phát triển
(VNF) - Hải Phòng có thể thu về 120-250 triệu USD/ năm,với giá tín chỉ carbon trung bình 40 - 50 USD/tấn CO2 trên thị trường quốc tế.
(VNF) - Bổ sung rong biển vào khẩu phần thức ăn có thể giúp vật nuôi giảm tới 90% khí metan tạo ra, mở hướng đi đầy tiềm năng để chăn nuôi tiến vào nền kinh tế carbon thấp. Đây là một trong những vấn đề được các chuyên gia nhấn mạnh tại tọa đàm “Đổi mới trong nông nghiệp và thực phẩm” thuộc Tuần lễ Khoa học và Công nghệ VinFuture 2025.
(VNF) - UBND tỉnh Hà Tĩnh đã ban hành hai quyết định chính thức giao Công ty Cổ phần Năng lượng VinEnergo làm nhà đầu tư của hai dự án điện gió ngoài khơi có tổng mức đầu tư hơn 39.000 tỷ đồng tại khu vực Kỳ Anh. Đây là nhóm dự án điện gió lớn nhất được phê duyệt tại Hà Tĩnh tính đến thời điểm hiện tại.
(VNF) - Việt Nam đang tiến hành một bước rà soát quan trọng trước khi xem xét khởi động dự án điện hạt nhân tại Ninh Thuận và các dự án trong tương lai.
(VNF) - Ngân hàng Chính sách xã hội giảm lãi suất nhiều chương trình tín dụng, hỗ trợ người dân khôi phục sản xuất sau mưa bão, áp dụng từ 1/12/2025.
(VNF) - Đưa ra lời khuyên về việc thực hiện ESG với doanh nghiệp, chuyên gia cho rằng các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, nên bắt đầu thực hiện từ các dự án nhỏ với chi phí thấp.
(VNF) - Việt Nam đang thúc đẩy chuyển đổi số và chuyển đổi xanh nhằm hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững. Đây vừa là cơ hội để đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng lực cạnh tranh và khẳng định vị thế quốc gia trong chuỗi giá trị toàn cầu, vừa là thách thức lớn đối với doanh nghiệp và cơ quan quản lý về thể chế, nguồn lực, hạ tầng công nghệ và năng lực nhân sự.
(VNF) - Theo ông Vũ Thái Trường, Trưởng phòng Biến đổi khí hậu và Môi trường - UNDP Việt Nam, trong việc thúc đẩy kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam, thách thức lớn nhất là khoảng cách giữa chính sách và thực thi. Chính sách đã rất tiến bộ, nhưng doanh nghiệp và địa phương cần thêm công cụ, dữ liệu và hướng dẫn cụ thể để triển khai.
(VNF) - Thay vì tập trung tạo ra lượng lớn tín chỉ carbon giá rẻ, Việt Nam nhấn mạnh việc phát triển tín chỉ chất lượng cao nhằm bảo đảm lợi ích quốc gia và nâng cao vị thế trên thị trường quốc tế.
