Cần 16 tỷ USD làm đường sắt đô thị, TP.HCM xin cơ chế riêng phát hành trái phiếu quốc tế

Theo UBND TP. HCM, dự thảo Nghị quyết hiện đã quy định một số cơ chế cho phép TP. HCM được linh hoạt trong việc huy động nguồn vốn từ trái phiếu. Cụ thể, thành phố được vay thông qua phát hành trái phiếu chính quyền địa phương, vay từ các tổ chức tài chính trong nước; các tổ chức khác trong nước và từ nguồn vay nước ngoài của Chính phủ về cho thành phố vay lại với tổng mức dư nợ vay không vượt quá 120% số thu ngân sách thành phố được hưởng theo phân cấp.

Tổng mức dư nợ như đề xuất tại dự thảo Nghị quyết có tăng so với mức trần 90% theo Nghị quyết số 54 của Quốc hội trước đây. Tuy nhiên, qua nghiên cứu cụ thể thực tiễn triển khai vừa qua, TP. HCM nhận thấy cơ chế trên chưa phát huy hết hiệu quả của việc phát hành trái phiếu.

Theo quy định của Luật Quản lý nợ công, việc phát hành trái phiếu trên thị trường vốn quốc tế thuộc thẩm quyền Chính phủ (Điều 28). Do đó, TP. HCM chỉ có thể phát hành trái phiếu chính quyền địa phương để huy động vốn trong nước. Muốn vay nước ngoài thì vẫn phải thực hiện quy trình theo pháp luật hiện hành. Như vậy, về cơ bản sẽ không rút ngắn được thời gian thực hiện, chưa tạo sự thông thoáng và chưa nâng cao trách nhiệm của địa phương đối với nguồn vốn trái phiếu trả từ ngân sách thành phố.

Bên cạnh đó, nếu chỉ phát hành trái phiếu trong nước thì số lượng trái chủ tiềm năng ít, lãi suất huy động cũng thường cao hơn việc huy động vốn từ các tổ chức tài chính quốc tế. Do đó, hiệu quả huy động thấp và chi phí huy động cao, tiềm ẩn rủi ro về lãng phí ngân sách. Trong khi đó, nhu cầu vốn đầu tư cho các dự án hạ tầng trọng điểm của TP. HCM là rất lớn.

Riêng đối với hệ thống đường sắt và xe điện công cộng, ngoài các tuyến Metro 1 (1,9 tỷ USD) về cơ bản đã hoàn thành; Metro 2 (giai đoạn 1 là 2 tỷ USD) và Metro 5 (giai đoạn 1 là 1,7 tỷ USD) đã xác định được nguồn vốn từ các nhà tài trợ, còn lại 9 dự án Metro và 3 dự án đường sắt nhẹ với tổng vốn đầu tư dự kiến là 16 tỷ USD hiện chưa xác định được nguồn vốn đầu tư.

UBND TP. HCM cho rằng nếu chỉ phát hành trái phiếu trong nước thì không thể huy động được nguồn vốn lớn và rẻ để có thể triển khai các dự án này. Do đó, UBND TP. HCM đề xuất Chủ tịch Quốc hội xem xét và ủng hộ bổ sung cơ chế cho phép TP. HCM được phát hành trái phiếu chính quyền địa phương ra thị trường quốc tế để thực hiện hoàn thành đồng bộ các tuyến đường sắt đô thị. Công ty Đầu tư tài chính nhà nước TP. HCM là tổ chức phát hành theo ủy quyền của UBND thành phố.