Cảnh báo dấu hiệu kinh doanh đa cấp trái phép ở ứng dụng hoàn tiền mua sắm

Theo Cục Cạnh tranh và Bảo vệ Người tiêu dùng (Bộ Công Thương) vừa đưa ra cảnh báo về hình thức mua sắm hoàn tiền (cashback). Đây là việc người mua hàng được hoàn lại một phần tiền khi mua sắm qua thẻ ngân hàng, ví điện tử hoặc ứng dụng mua hàng.

Mô hình này giúp các trang thương mại điện tử B2C (doanh nghiệp bán cho khách hàng) thu hút khách hàng mua sắm hoặc giới thiệu cho người tiêu dùng khác, qua đó mở rộng hệ thống.

Tuy nhiên, qua quá trình theo dõi và thu thập thông tin, Cục Cạnh tranh và Bảo vệ Người tiêu dùng nhận thấy nhiều trang web và ứng dụng quảng cáo giá trị hoàn tiền/chiết khấu cho mỗi giao dịch rất hấp dẫn, lên đến 80-100%, thậm chí cao hơn, cho cả bên bán và bên mua.

Nhưng thực tế, các mức hoàn này chỉ có giá trị tích điểm trên hệ thống nội bộ, khi quy đổi ra tiền mặt thì tỷ lệ không đáng kể, chỉ khoảng 0,05-0,1%/ngày.

Bên cạnh đó, việc tích điểm trên hệ thống nội bộ của những website và ứng dụng này thường liên quan đến một số loại tiền điện tử, ví điện tử như Gem, CBP, Silling, USDT, ETH, ONE, VNDC... Ngoài mua sắm tiêu dùng, hệ thống cho phép người tham gia đầu tư và trao đổi điểm số nội bộ tương ứng với những loại tiền ảo này, dù pháp luật Việt Nam chưa công nhận.

Đồng thời, các tài khoản tham gia trong hệ thống được sắp xếp theo tầng, cấp, nhánh. Hệ thống đưa ra các hình thức huy động vốn hoặc mời gọi người tham gia nộp tiền nâng cấp tài khoản để được hưởng hoa hồng và quyền lợi hấp dẫn theo số tiền nộp vào của những người tuyến dưới.

Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng đánh giá mô hình hoạt động này không rõ ràng, minh bạch và có dấu hiệu biến tướng, sử dụng mô hình kinh doanh đa cấp trái phép. Do đó, để hạn chế những rủi ro về tài chính và pháp lý, Cục cảnh báo người dân không nên tham gia đầu tư và phát triển hệ thống cho những trang web và ứng dụng thương mại điện tử này.

Theo Điều 217a Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi năm 2017, những tổ chức, cá nhân có dấu hiệu kinh doanh đa cấp như trên có thể bị xử lý hình sự với mức phạt đến 5 tỷ đồng hoặc 5 năm tù giam.

Kinh doanh đa cấp là hoạt động kinh doanh sử dụng mạng lưới người tham gia gồm nhiều cấp, nhiều nhánh. Trong đó, người tham gia được hưởng hoa hồng, tiền thưởng và lợi ích kinh tế khác từ kết quả kinh doanh của mình và của những người khác trong mạng lưới.

Hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp phải được đăng ký theo quy định của Nghị định số 40/2018/NĐ-CP.