Cuối năm, lãi suất tiết kiệm đón một đợt tăng mạnh?

Nhịp ngưng khác lạ

Sau giai đoạn tăng nhanh, dồn dập trong quý II, đà tăng của lãi suất huy động gần đây có phần chậm lại. Cụ thể, tháng 4 ghi nhận 15 ngân hàng tăng lãi suất huy động. Tháng 5, con số này tăng vọt lên 20 nhà băng. Đáng chú ý, VIB và ABBank có 4 lần điều chỉnh tăng lãi suất tiền gửi trong tháng 5.

Đà tăng của lãi suất huy động diễn ra mạnh mẽ nhất trong tháng 6 khi có tới 23 ngân hàng tăng lãi suất tiết kiệm, trong đó 12 ngân hàng điều chỉnh tăng 2 lần. Tháng 7, lãi suất huy động được điều chỉnh tăng tại 19 ngân hàng thương mại.

Nhưng từ tháng 8, đà tăng của lãi suất tiền gửi tại các ngân hàng thương mại có dấu hiệu chậm lại. Trong tháng 8, chỉ có 15 ngân hàng tăng lãi suất huy động, trong đó có 6 ngân hàng tăng lãi suất tiết kiệm 2 lần. Tháng 9, chỉ còn 12 ngân hàng tăng lãi suất, với mức tăng nhẹ từ 0,1 - 0,5 điểm phần trăm.

Tuần đầu tiên của tháng 10 chỉ ghi nhận 3 ngân hàng tăng lãi suất huy động là LPBank, Bac A Bank và Eximbank. Thị trường ghi nhận một ngân hàng giảm lãi suất là Techcombank. Đã 1 tuần trôi qua (từ ngày 7-15/10), thị trường lãi suất huy động bỗng trở nên im ắng lạ thường, không ghi nhận ngân hàng nào điều chỉnh lãi suất. Hiện mức lãi suất huy động theo niêm yết cao nhất là 6,15%/năm được áp dụng tại Ngân hàng NCB với kỳ hạn từ 18-60 tháng.

Một số ngân hàng khác đang áp dụng mức lãi suất tiền gửi 6,1%/năm như Ngân hàng SHB niêm yết cho tiền gửi trực tuyến kỳ hạn từ 36-60 tháng, Saigonbank niêm yết cho kỳ hạn 36 tháng, Dong A Bank áp dụng cho kỳ hạn 18-36 tháng, HDBank niêm yết cho tiền gửi kỳ hạn 18 tháng.

Mức lãi suất huy động 6%/năm được Ngân hàng Đại Dương (OceanBank) niêm yết cho tiền gửi kỳ hạn 18-36 tháng, Dong A Bank niêm yết cho kỳ hạn 13 tháng, HDBank áp dụng cho tiền gửi kỳ hạn 15 tháng, Saigonbank niêm yết cho tiền gửi kỳ hạn 13-24 tháng, BVBank áp dụng cho tiền gửi kỳ hạn 18-24 tháng, BaoVietBank niêm yết cho kỳ hạn 18-36 tháng.

Diễn biến tăng lãi suất huy động chủ yếu đến từ một số ngân hàng nhỏ. Trong khi đó, nhóm ngân hàng thương mại có vốn nhà nước (Vietcombank, BIDV, VietinBank và Agribank) vẫn áp dụng biểu lãi suất huy động ở mức thấp lịch sử.

So với cuối năm 2023, lãi suất huy động hiện giảm 12 điểm cơ bản. Tính trung bình từ đầu năm tới nay, lãi suất huy động ở mức 4,94%/năm, vẫn thấp hơn rất nhiều so với các năm trước, bao gồm cả năm diễn ra dịch Covid-19 (5,85%/năm).

Theo giới phân tích, lãi suất huy động có xu hướng giảm nhiệt trong bối cảnh tăng trưởng tín dụng có dấu hiệu chậm lại sau giai đoạn bứt phá mạnh vào cuối quý II. Thêm vào đó, áp lực lạm phát và động thái hỗ trợ thanh khoản cho thị trường cũng khiến đà tăng của lãi suất huy động chậm lại. Công ty Chứng khoán MB (MBS) cho rằng đà tăng của lãi suất huy động đang có dấu hiệu chững khi lãi suất liên ngân hàng giảm nhiệt và thanh khoản thị trường duy trì ở mức dồi dào.

Tính tới ngày 17/9, lãi suất cho vay giảm 86 điểm cơ bản so với cuối năm 2023. Lãi suất cho vay duy trì ở mức thấp tiếp tục thúc đẩy tăng trưởng tín dụng trong thời gian tới.

Sẽ tăng nhẹ vào cuối năm?

Giới chuyên gia nhận định, đà tăng lãi suất tiền gửi chững lại trong bối cảnh áp lực lạm phát và áp lực thanh khoản hệ thống đã vơi bớt sau những nỗ lực can thiệp của Ngân hàng Nhà nước (NHNN). Tuy nhiên, vẫn còn áp lực tăng nhẹ đối với lãi suất huy động nhằm thu hút vốn để hỗ trợ tăng trưởng tín dụng.

Theo đánh giá của các chuyên gia tại MBS, sự phục hồi của tăng trưởng tín dụng trong bối cảnh sản xuất và đầu tư tăng tốc mạnh hơn trong những tháng cuối năm sẽ phần nào gây áp lực lên thanh khoản hệ thống và có thể dẫn đến việc tăng lãi suất đầu vào. Mặt khác, ngân hàng cũng phải cân bằng lãi suất tiền gửi tiết kiệm với lợi suất sinh lời của các kênh đầu tư khác, đặc biệt là sự áp đảo của vàng trong thời gian qua.

Theo nhận định chung, mặt bằng lãi suất tiền gửi sẽ tiếp tục tăng nhẹ trong 3 tháng cuối năm khi cầu vốn cải thiện trong bối cảnh sản xuất và đầu tư tăng tốc. Song lãi suất huy động khó tăng cao khi Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) bước vào lộ trình hạ lãi suất. Việc Fed hạ lãi suất sẽ giúp Việt Nam có thêm không gian để nới lỏng chính sách tiền tệ.

TS. Cấn Văn Lực cho rằng việc Fed giảm lãi suất USD sẽ góp phần giúp cho Việt Nam ổn định được mặt bằng lãi suất, kể cả lãi suất huy động và cho vay. Đồng quan điểm, PGS.TS Nguyễn Hữu Huân, Trường Đại học Kinh tế TP. HCM, cho biết động thái nới lỏng của Fed đã giúp lãi suất huy động tăng chậm lại. Thậm chí, một số ngân hàng đã điều chỉnh giảm lãi suất huy động từ 0,1-0,3%/năm.

TS Lê Bá Chí Nhân, chuyên gia kinh tế cho rằng, cuối năm luôn được xem là "mùa" cho vay của các ngân hàng. Vì thế, để đáp ứng được nhu cầu vốn, các ngân hàng có thể phải tăng lãi suất để hút tiền gửi. Nhưng việc tăng mạnh lãi suất huy động tại các ngân hàng sẽ khó diễn ra.

MBS dự báo lãi suất huy động kỳ hạn 12 tháng tại các ngân hàng lớn sẽ tăng thêm khoảng 20 điểm cơ bản, dao động từ 5,1-5,2% vào cuối năm nay. Trước đó, trong báo cáo tháng 8, MBS từng dự báo lãi suất huy động sẽ nhích thêm khoảng 50 điểm cơ bản trong nửa cuối năm, đạt mức 5,2-5,5%/năm.

Trong báo cáo mới đây, Công ty Chứng khoán VNDirect nhìn nhận tốc độ tăng lãi suất huy động sẽ chậm lại trong những tháng cuối năm và chủ yếu phụ thuộc vào tốc độ tăng trưởng tín dụng. VNDirect giữ nguyên dự báo lãi suất huy động kỳ hạn 12 tháng bình quân ở mức 5,2-5,3%/năm cho cuối năm nay, thấp hơn mức dự báo 5,3-5,5%/năm công bố trước đó.

Trong khi đó, báo cáo ngành ngân hàng quý III/2024 của công ty Chứng khoán Vietcombank (VCBS) dự báo xu hướng tăng lãi suất trong những tháng còn lại của năm 2024 sẽ khó tiếp tục và có sự phân hóa giữa các ngân hàng. Với nhóm ngân hàng quốc doanh, lãi suất huy động kỳ vọng sẽ đi ngang hoặc thậm chí giảm nhẹ vào cuối năm, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế bị ảnh hưởng bởi các diễn biến thiên tai gần đây. Còn nhóm ngân hàng tư nhân vẫn có áp lực tăng nhẹ lãi suất nhằm củng cố nguồn vốn và đẩy mạnh tăng trưởng tín dụng.

Còn kết quả điều tra về xu hướng kinh doanh của các tổ chức tín dụng quý IV/2024 do Vụ Dự báo, NHNN thực hiện cho thấy, các tổ chức tín dụng dự báo trong quý IV/2024 và cả năm 2024 nhu cầu sử dụng dịch vụ ngân hàng của khách hàng có thể cải thiện tốt hơn so với quý III/2024 và năm 2023, trong đó nhu cầu vay vốn được kỳ vọng cải thiện nhiều hơn nhu cầu gửi tiền và thanh toán.

Các tổ chức tín dụng có xu hướng điều chỉnh tăng nhẹ mặt bằng lãi suất huy động và duy trì mặt bằng lãi suất cho vay ở mức thấp. Tính chung cả năm 2024, các tổ chức tín dụng dự báo mặt bằng lãi suất huy động tăng 0,1 điểm phần trăm và mặt bằng lãi suất cho vay giảm 0,09 điểm phần trăm so với cuối năm 2023. Huy động vốn toàn hệ thống được các tổ chức tín dụng kỳ vọng tăng bình quân 3,2% trong quý IV/2024 và tăng 7,9% trong năm 2024.