ĐBQH: 'Công chức không ăn gì cả, vài trăm năm mới mua được nhà'

Ngày 21/11, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự thảo Nghị quyết về thí điểm thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất.

Dự án bỏ hoang, mua bán trên giấy tờ, không có người ở

Phát biểu thảo luận, đại biểu Nguyễn Công Long (đoàn Đồng Nai) cho rằng có rất nhiều vấn đề phải lo, cần được xem xét khi thí điểm nghị quyết này.

Theo đại biểu, thí điểm về đất đai sẽ khác với các chính sách khác. Bởi một khi đã xây dựng các công trình trên đất và đã chuyển đổi mục đích sẽ không có khả năng khắc phục được nữa, và những tác hại, hệ lụy sẽ khôn lường. Đặc biệt, trong bối cảnh nước ta đặt ra nhiều mục tiêu, trong đó có an ninh lương thực, về sử dụng đất đai, việc thí điểm này cần được xem xét kỹ lưỡng.

Đại biểu đoàn Đồng Nai băn khoăn việc thí điểm, ban hành chính sách này sẽ tạo ra mặt bằng pháp lý như thế nào. Quốc hội đã rất kỳ công, ban hành các quy định pháp luật liên quan đến đất đai và bất động sản. Cho đến nay có thể khẳng định nước ta đã hoàn thiện khá cơ bản hệ thống cơ chế pháp lý cho kinh doanh bất động sản, đất đai, nhà ở, quy hoạch.

Theo đại biểu, khi ban hành nghị quyết này, nhà đầu tư không cần phải đáp ứng được yêu cầu của các luật đã ban hành. Như vậy sẽ có 2 mặt bằng pháp lý cho hoạt động kinh doanh bất động sản.

Đại biểu cũng nêu vấn đề cử tri rất quan tâm là hiện trạng các dự án bất động sản ra sao. Trong đó nội dung được nhiều đại biểu nêu là giá bất động sản tăng phi mã; người nghèo, người lao động, người thu nhập thấp, cán bộ công chức rất khó để có thể mua được.

"Người ta tính rằng với một công chức không ăn gì cả thì cũng mất vài trăm năm mới mua được nhà", đại biểu nói và đặt câu hỏi của cử tri là tại sao không có một cơ chế gì để thí điểm, tháo gỡ vướng mắc hiện tại trong nhà ở xã hội? tại sao cơ chế này không áp dụng cả cho nhà ở xã hội mà chỉ áp dụng với nhà ở thương mại?.

Cùng cho ý kiến về nội dung này, đại biểu Đỗ Huy Khánh (đoàn Đồng Nai) nhấn mạnh, đất đai là tài nguyên vô giá, "tấc đất tấc vàng", trong khi đó, tại nhiều đô thị ở các tỉnh, thành phố, nhiều dự án nhà ở thương mại được xây dựng xong nhưng bỏ hoang, không có người ở.

Từ thực trạng này, đại biểu Khánh đặt vấn đề việc mở rộng thí điểm sử dụng đất cho dự án nhà ở thương mại có hợp lý hay không, khi tình trạng bỏ hoang vẫn diễn ra. Trong khi đó, nhu cầu thực tế là nhà ở xã hội, nhà ở dành cho người thu nhập thấp cần được quan tâm hơn.

"Nhu cầu thực là nhà ở xã hội, tại sao chúng ta không dành quỹ đất, không ban hành các Nghị quyết để phát triển nhà ở xã hội, đáp ứng nguyện vọng của người thu nhập thấp, công nhân, những đối tượng không đủ tiền để mua nhà ở thương mại?", ông Khánh bày tỏ băn khoăn.

Theo đại biểu Đỗ Huy Khánh, ở một số địa phương, người thu nhập thấp, công nhân bốc thăm "5 lần 7 lượt" với mong muốn mua căn nhà ở xã hội dưới 50m2, nhưng chưa được, do nguồn cung hạn chế. Trong khi đó, ở nhiều đô thị, nhà ở thương mại xây xong không có người ở.

"Dự án bỏ hoang, mua bán chỉ có trên giấy tờ để kiếm lời, không có người ở", ông Khánh nêu thực tế và cho rằng với các dự án bỏ hoang như vậy, thì việc mở rộng thí điểm có phù hợp hay không? Do đó, ông Khánh đề nghị Quốc hội, cơ quan soạn thảo cân nhắc các vấn đề nêu trên.

Góp ý về dự thảo nghị quyết, đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) cho biết, thời gian qua tình hình bất động sản diễn biến phức tạp. Một số trường hợp xây dựng nhưng bị sai phạm mà chưa có cơ chế để tháo gỡ làm lãng phí nguồn lực xã hội, đất nước.

Theo ông Hòa, mặc dù không phải ngân sách nhà nước nhưng doanh nghiệp cũng là nguồn lực của xã hội, doanh nghiệp họ cũng phải đi vay ngân hàng, "doanh nghiệp chết kéo theo ngân hàng cũng chết". Đây là vấn đề quan trọng và cần thiết để ban hành dự thảo nghị quyết này.

Thí điểm cả nước để đảm bảo công bằng

Giải trình ý kiến của các đại biểu nêu, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đỗ Đức Duy cho biết theo quy định tại luật Đất đai 2024, nhà đầu tư làm nhà ở thương mại chỉ được thỏa thuận chuyển nhượng đất ở, đang có quyền sử dụng đất thì trong đó phải có đất ở.

Còn với phương thức Nhà nước thu hồi đất cho dự án, luật Đất đai 2024 quy định chặt chẽ hơn trước, chỉ thực hiện với dự án có quy mô đất từ 20 ha trở lên.

"Đối với dự án nhà ở thương mại có quy mô đất dưới 20 ha, theo quy định hiện hành sẽ không thể tiếp cận đất đai vì không thuộc diện nhà nước thu hồi đất cũng không thuộc diện nhận chuyển quyền hoặc chuyển đổi mục đích sử dụng đất nếu như trong diện tích ấy không có đất ở", ông Duy nêu và cho biết mục đích ban hành nghị quyết là nhằm tháo gỡ vướng mắc này, tăng khả năng tiếp cận đất đai cho dự án nhà ở thương mại.

Về phạm vi thực hiện thí điểm, ông Duy cho biết khó khăn vướng mắc nói trên xảy ra với tất cả các địa phương trên cả nước, nhất là các địa phương mà thị trường bất động sản quy mô không lớn, không có nhiều dự án quy mô từ 20ha trở lên. Do đó, cần phải cho thí điểm trên phạm vi cả nước mới đảm bảo công bằng, đồng bộ, khắc phục cơ chế xin cho.

"Nếu chỉ áp dụng cho một số tỉnh thì các tỉnh còn lại nếu nhà đầu tư có nhu cầu sẽ không có phương thức thực hiện", ông Duy phân tích.