Doanh nghiệp đại diện là gì?

Doanh nghiệp đại diện (representative firm) là một khái niệm do Alfred Marshall sử dụng để phân tích thị trường.

Doanh nghiệp đại diện là tổ chức kinh doanh giả định, chứ không phải đơn vị sản xuất thực tế. Đây là khái niệm trừu tượng, nó không dựa vào đơn vị kinh doanh điển hình của thời kỳ nào đó và chỉ là đại biểu về mặt chi phí bình quân, chứ không phải về quy mô doanh nghiệp.

Marshall lý luận rằng hầu hết doanh nghiệp đều có thể lợi dụng ưu thế về hiệu quả quy mô nội sinh để cắt giảm chi phí, điều mà đến lượt nó lại đem lại sự phát triển của các doanh nghiệp cá biệt và bản thân mỗi ngành. Ngoài ra, khi các doanh nghiệp càng lớn, hiệu quả quy mô ngoại sinh ngày càng trở nên quan trọng. Doanh nghiệp đại diện có thể tận dụng những hiệu quả như thế ở mức trung bình.

Marshall đã vấp phải một loạt khó khăn trong phân tích của mình và trở lại sử dụng phép loại suy nổi tiếng trong kinh tế học, tức dựa vào tính tương tự giữa một doanh nghiệp và một cái cây. Các doanh nghiệp cũng trải qua nhiều giai đoạn như một cái cây: nảy mầm, lớn lên, trưởng thành và chết đi. Các doanh nghiệp mới ra đời sẽ thay thế doanh nghiệp đã biến mất để cung cấp hàng hóa và dịch vụ. Do vậy, các doanh nghiệp này cho chúng ta biết đường cung của toàn ngành.

Cho nên, một ngành có thể đạt được sự cân bằng (giống như khu rừng), nhưng từng doanh nghiệp tạo thành ngành (giống như các cây) không bắt buộc phải như vậy. Vì lý do đó, doanh nghiệp đại diện có thể được coi là cái cây điển hình trong rừng cây.

(Tài liệu tham khảo: Nguyễn Văn Ngọc, Từ điển Kinh tế học, Đại học Kinh tế Quốc dân)