Doanh nghiệp ô tô phản ứng mạnh quanh việc hủy bỏ Thông tư 20

Đồng loạt kiến nghị giữ Thông tư

Thông tư 20/2011/TT-BCT quy định về việc nhập khẩu ô tô không chính hãng được Bộ Công thương ban hành tháng 5/2011 hiện đang đứng trước khả năng bị hủy bỏ từ ngày 1/7/2016.  

Vài ngày trước khi Thông tư này hết hiệu lực, Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam, các nhà nhập khẩu chính hãng, Hiệp hội doanh nghiệp châu Âu, Hiệp hội doanh nghiệp Đức, Phòng Thương mại và Công nghiệp Đức tại Việt Nam đã đồng loạt gửi kiến nghị lên Thủ tướng Chính phủ bày tỏ mối lo ngại về những tác động tiêu cực của việc này đối với quyền lợi của người tiêu dùng cũng như các vấn đề về an toàn giao thông, bảo vệ môi trường. 

Các tổ chức này kiến nghị Chính phủ xem xét giữ nguyên và nâng Thông tư 20 lên thành Nghị định hoặc thay thế bằng một Nghị định tương tự khác. 

Theo lý giải của Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA), ô tô là một sản phẩm phức tạp, tích hợp nhiều công nghệ cao, kinh doanh ô tô yêu cầu phải có dịch vụ chuyên nghiệp và duy trì mối quan hệ dài lâu với khách hàng. 

Vì vậy, thông thường việc kinh doanh ô tô phải được ủy quyền bởi nhà sản xuất để nhận hỗ trợ kĩ thuật cần thiết, cũng như cung cấp linh phụ kiện chính hiệu phục vụ cho việc bảo hành, bảo dưỡng và triệu hồi xe khi xảy ra sai sót.

Nếu Thông tư 20 hết hiệu lực và không được thay thế, cánh cửa nhập khẩu xe không chính hãng được mở toang thì "ai sẽ đảm bảo chất lượng xe, dịch vụ khách hàng, các chiến dịch triệu hồi và xử lý sản phẩm thải bỏ nếu những nhà nhập khẩu không chính hãng dừng hoạt động kinh doanh sau đó".

VAMA cũng bày tỏ lo ngại các nhà nhập khẩu không chính hãng sẽ có những hành vi trốn thuế bằng việc khai giá mua bán xe thấp hơn thực tế và thanh toán bất hợp pháp ra nước ngoài, gây tổn thất thuế cho Nhà nước, như những gì đã xảy ra trước khi Thông tư 20 được ban hành.

Phía các nhà nhập khẩu ô tô chính hãng tại Việt Nam (VIVA) cũng có những lý giải tương tự và bổ sung thêm, trong trường hợp bắt buộc phải thu hồi sản phẩm lỗi, chỉ có đơn vị nhập khẩu/phân phối được ủy quyền chính hãng mới có trách nhiệm thực hiện thu hồi và giải quyết các vấn đề liên quan cho khách hàng. Các nhà nhập khẩu không chính hãng không thể làm được công việc này.

Ngoài ra, VIVA cũng đánh giá việc ban hành Thông tư 20 đã tạo được môi trường kinh doanh lành mạnh, hạn chế thị trường ô tô nhập khẩu không chính thức, tạo điều kiện thu hút thêm các nhà đầu tư lâu dài tại Việt Nam cũng như bảo hộ người sản xuất ô tô trong nước.

Với tư cách là một thành viên của VAMA cũng như là doanh nghiệp ô tô số 1 trong nước, Công ty cổ phần ô tô Trường Hải còn có công văn gửi riêng lên Thủ tướng Chính phủ bày tỏ lo ngại về việc hủy bỏ Thông tư 20 sẽ tạo ra sự bất ổn cho thị trường ô tô.

"Các doanh nghiệp sẽ tham gia nhập khẩu ồ ạt dẫn đến tồn kho, nhập siêu và có thể phải bán lỗ do không kiểm soát được cung cầu gây thiệt hại cho bản thân doanh nghiệp, cộng đồng doanh nghiệp và nền kinh tế".

Vì thế, Công ty Trường Hải kiến nghị ngay khi Thông tư 20 hết hiệu lực thì Chính phủ phải có ngay các giải pháp, quy định để chống gian lận thương mại, chuyển giá khi nhập khẩu ô tô, ổn định thị trường và thể hiện chính sách nhất quán trong điều hành.

Các nhà nhập khẩu không chính hãng dọa kiện

Trái ngược với các lý giải trên, các doanh nghiệp nhập khẩu ô tô không chính hãng cho rằng Thông tư 20 chỉ tạo ra lợi ích cho một nhóm nhỏ, làm cho người tiêu dùng bị thiệt hại và làm méo mó thị trường kinh doanh ô tô trong nước.

Công văn của các nhà nhập khẩu trên gửi lên Thủ tướng Chính phủ gồm các nội dung phản bác lý giải của VIVA xung quanh việc hủy bỏ Thông tư 20. 

Theo đó, các nhà nhập khẩu không chính hãng cho rằng từ khi Thông tư 20 ra đời đến nay, giá xe ngày càng đắt mà người tiêu dùng lại có thể chỉ mua được hàng lỗi mốt hoặc hàng tồn của hãng.

Còn đối với các loại phụ tùng thì các doanh nghiệp nhập không chính hãng khẳng định họ cũng cung cấp được đầy đủ phụ tùng chính hãng có hóa đơn xuất xứ rõ ràng.

Ngoài ra, các doanh nghiệp này cũng cho rằng lý giải của VIVA "để thu hút đầu tư nên không cho các doanh nghiệp khác được nhập khẩu nhằm bảo hộ sản xuất trong nước" là một sự ngụy biện và chủ quan. Vì sau 25 năm, công nghiệp ô tô Việt Nam có tỉ lệ nội địa hóa rất thấp. Nếu chỉ dựa vào bảo hộ để kinh doanh thì khi hết bảo hộ, các doanh nghiệp sẽ quay sang nhập khẩu, giống như những gì công ty Sony đã từng làm trước kia.

Các doanh nghiệp nhập khẩu không chính hãng cũng bày tỏ sự bức xúc khi bị các nhà nhập khẩu chính hãng nói mình làm thất thu thuế của nhà nước. 

"Chúng tôi có thể khởi kiện sự đặt điều trắng trợn này. Vì ô tô nhập về Việt Nam đều theo bảng giá do Tổng cục Hải quan tham khảo các nước sau đó mới áp dụng tại Việt Nam, giá xe chính hãng hay không nhập chính hãng đều được áp như nhau không có sự phân biệt. Thuế nhập về chúng tôi cũng phải nộp ngay tại cửa khẩu trước khi lấy hàng, thế mà công văn của hiệp hội ô tô chính hãng dám vu cáo đặt điều cho chúng tôi".

Vì lẽ đó, các nhà nhập khẩu không chính hãng kiến nghị Chính phủ cần phải kiên quyết loại bỏ những giấy phép con đã hành doanh nghiệp trong nước.

"Chúng tôi không bao giờ xin Chính phủ bảo vệ chúng tôi bằng những văn bản mang tính độc quyền này, chúng tôi chỉ xin Chính phủ cho chúng tôi được làm những gì Chính phủ không cấm, và được cùng nhau cạnh tranh lành mạnh trên chính quê hương Việt Nam mình".

Được biết, trước đó, VCCI và các doanh nghiệp nhập khẩu không chính hãng đã có đề xuất gỡ bỏ Thông tư 20 vì thông tư này trái luật và tạo ra giấy phép con bóp chết nhiều doanh nghiệp cũng như tạo thế độc quyền trên thị trường xe.