Doanh nghiệp tranh cãi quyết liệt về điều kiện kinh doanh ô tô

Giấy chứng nhận kiểu loại là rất cần thiết

Thời gian qua, sau khi Nghị định 116 và Thông tư 03 được ban hành, Văn phòng Chính phủ đã nhận được một số phản ánh, kiến nghị của doanh nghiệp, cơ quan báo chí liên quan đến khó khăn, vướng mắc, bất cập tại 2 văn bản trên, nhất là trong lĩnh vực nhập khẩu ô tô.

Phát biểu tại cuộc họp, ông Trần Bá Dương, Chủ tịch HĐQT Công ty Thaco Trường Hải, cho rằng quy định về bản sao giấy chứng nhận kiểu loại không chỉ riêng cho xe nhập khẩu mà xe sản xuất trong nước cũng phải xuất trình giấy này.

Quy định này có từ năm 2006; đến năm 2011 thì Bộ Giao thông Vận tải đưa quy định này vào Thông tư 31 (15/4/2011), sau khi Nghị định 116 ra đời thì có Thông tư 03 để thay thế Thông tư 31 này.

"Thực hiện quy định này không có khó khăn gì", ông Dương nói và cho biết, ở Châu Âu có quy định này, vì bảng BMW và Mini cung cấp từ mẫu bảng của châu Âu. Mini quy định tới 200 trang, của Peugeot khoảng 100 trang.

Ông Dương cũng cho rằng tác dụng của giấy chứng nhận này giống như lý lịch của một chiếc xe, nói về công nghệ cũng như các tính năng của xe, được chứng thực bằng cơ quan được ủy quyền chứ không phải bằng phương thức quảng cáo, marketing của các thương hiệu.

"Giấy chứng nhận kiểu loại là rất cần thiết, trong điều kiện khi xe nhập khẩu về chưa có đủ điều kiện về kiểm định. Giấy chứng nhận kiểu loại, mỗi hãng xe chứng nhận khác nhau, không nên bác bỏ giấy này mà cần tiến hành nhanh để rà soát lại các biểu mẫu của giấy chứng nhận kiểu loại, để có được bộ chứng nhận kiểu loại của Việt Nam", ông Dương nói.

Theo ông Dương, việc thiếu hụt xe hiện nay do chiến lược kế hoạch của các nhà sản xuất, lắp ráp ô tô ở Việt Nam đã chuyển một phần từ sản xuất, lắp ráp trong nước sang nhập khẩu nguyên chiếc năm 2018, nhưng khi nhập lại vướng các quy định dẫn đến thiếu hụt một lượng xe ở thị trường.

Liên quan đến đường thử, ông Dương cho rằng: "Hiện 1 động cơ của Việt Nam mới áp dụng EURO 4, so với 1 động cơ không đạt thì chênh lệch không nhỏ và để đạt EURO 4 thì không đơn giản. Các xe kiểm định thì đạt nhưng khi sản xuất ở bên kia đưa về thì lại không đạt. Vậy nên ta phải kiểm định khí thải".

"Với sự tự trọng của tôi, tôi không xin sự ưu đãi và Nghị định 116 cũng không dành ưu đãi gì cho doanh nghiệp trong nước", ông Dương nói và cho rằng quá trình soạn thảo Nghị định 116, các doanh nghiệp và đặc biệt Hiệp hội VAMA luôn được tham dự các cuộc họp để góp ý. Bản chính thức được ban hành cũng không thay đổi so với phiên bản cuối hồi tháng 6, phiên bản này cũng đã gửi cho các hiệp hội để tham khảo.

"Như thế không công bằng giữa các doanh nghiệp tích cực tuân thủ và các doanh nghiệp ỉ lại rồi đưa ra các lý do để không thực hiện. Hãy tích cực cùng Bộ Giao thông Vận tải đưa vào những điều kiện cụ thể trong Thông tư 03 để thực thi ngay. Nếu không thì vào tháng 4 đã nhập khẩu được xe rồi", ông Dương trình bày.

Đồng quan điểm, ông Lê Ngọc Đức, Tổng Giám đốc Hyundai Thành Công, nhấn mạnh rằng nếu ô tô sản xuất trong nước phải qua thử nghiệm thì xe nhập khẩu cũng phải thử nghiệm. Còn giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại là cơ sở đầu tiên để các cơ quan nhà nước và cả người tiêu dùng đánh giá xem chiếc xe nhập khẩu có đáp ứng được yêu cầu hay không.

"Ở Việt Nam, xe ô tô là 1 loại tài sản lớn với người dân, là phương tiện tham gia giao thông. Nếu không có giấy chứng nhận kiểu loại hoàn toàn có thể đưa xe đến các trung tâm thử nghiệm quốc tế và khi đó xe đưa về Việt Nam, Cục đăng kiểm mới có căn cứ đánh giá xem xe có hồ sơ đó với với xe đưa ra kiểm nghiệm có đúng là 1 hay không", ông Đức nói.

Ông Phạm Văn Dũng, Chủ tịch HĐQT Công ty Ford Việt Nam, lại cho rằng yêu cầu về giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại đặt ra là không phù hợp với thông lệ quốc tế.

Bởi các nước không cấp giấy chứng nhận cho xe xuất khẩu mà chỉ cấp cho xe sản xuất trong nước, nên để thực hiện được sẽ "rất tốn kém và phức tạp". Yêu cầu kiểm tra từng lô và phương pháp thử đặt ra trong Nghị định 116 cũng được cho là chỉ "của riêng Việt Nam". 

Dẫn chứng, ông Dũng cho biết Ford đang có một lô xe 100 chiếc nhập từ Mỹ bị "ách" lại ở cảng và mỗi ngày phải chi khoảng 1.000 USD mà không dám nhập vào Việt Nam do vướng quy định và lo ngại rủi ro không đạt yêu cầu.

Đề nghị tạm hoãn thực hiện Nghị định 116 về ô tô

Về phía các liên doanh vừa sản xuất ô tô và nhập khẩu xe hơi Việt Nam, nhiều ý kiến cho rằng Nghị định 116 gây khó dễ cho họ.

Theo ông Toru Kinoshita, Tổng giám đốc Toyota Việt Nam, một số quy định hành chính trong Nghị định 116 không phù hợp, bởi những quy định này đã làm gián đoạn và gần như ngưng toàn bộ hoạt động nhập khẩu ô tô từ tất cả các nước.

"Điều này sẽ làm thu hẹp việc mở rộng thị trường ô tô và rõ ràng là với một số phân khúc ô tô có dung lượng nhỏ hoàn toàn không khả thi để tiến hành sản xuất trong nước. Hiện tại, chúng tôi không thể nhập khẩu được những chiếc xe này mặc dù chúng có vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế cũng như kinh doanh ở Việt Nam", ông Toru Kinoshita nói.

Vị này cũng cho rằng Nghị định 116 làm đội thêm nhiều chi phí và tăng thời gian thông quan đối với tất cả các nhà nhập khẩu ô tô dẫn tới việc giá xe tăng cao và kéo dài thời gian chờ đợi của khách hàng.

Đồng thời, Nghị định này cũng tạo ra sự đối xử không công bằng giữa các nhà sản xuất ô tô, giữa doanh nghiệp sản xuất trong nước và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.

Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Dan Kritenbrink cũng cho rằng quy định của Chính phủ cần rõ ràng thống nhất để những nhà sản xuất ô tô nước ngoài biết được các cách thức mà họ cần thực hiện. Có 1 số quy định trong Nghị định gây ra khác biệt giữa nhà sản xuất ô tô và nhập khẩu ô tô trong nước.

"Chúng tôi mong tạm hoãn Nghị định 116 để có thể xem xét lại sao cho rõ ràng hơn cũng như mong Chính phủ Việt Nam giải thích rõ hơn Nghị định này và Thông tư 03 để có thể tiếp tục quá trình xuất khẩu ô tô sang Việt Nam", Đại sứ Hoa Kỳ bày tỏ.

Sau khi lắng nghe 16 ý kiến, phát biểu kết thúc hội nghị, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng khẳng định Nghị định 116 được xây dựng công phu, trước khi ban hành đã lấy ý kiến các doanh nghiệp, các đối tượng tác động.

Bộ trưởng Mai Tiến Dũng nêu rõ Việt Nam là nước đang phát triển, hội nhập sâu rộng, tuân thủ các quy định của luật pháp quốc tế, song Việt Nam cũng cần có bước đi của mình. Việt Nam tạo điều kiện cho các nước xuất khẩu ô tô, nhưng cũng cần bảo đảm nền sản xuất tự chủ.

"Cuối tuần này hoặc đầu tuần sau sẽ họp các Bộ và cơ quan liên quan để xem xét từng khía cạnh, từng vấn đề của Nghị định 116 và Thông tư 03, sau đó đề xuất với Thủ tướng giải pháp sửa đổi, bổ sung cho hợp lý", Bộ trưởng nói.