Dự kiến lỗ 600 tỷ, đường sắt xin miễn 200 tỷ phí hạ tầng

Khó tứ bề, đường sắt dự kiến lỗ hơn 600 tỷ

Ghi nhận của phóng viên tại ga Hà Nội những ngày trung tuần tháng 5, khách đi tàu khá vắng. Ban ngày chỉ có 2 chuyến tàu khách Thống nhất nhưng chủ yếu là khách đi chặng ngắn, buổi tối có thêm 3 chuyến tàu nữa nhưng cũng không kín chỗ.

Ông Lê Quang Dân, Trưởng phòng kinh doanh Công ty Cổ phần Vận tải đường sắt Hà Nội, cho biết mặc dù đã dỡ bỏ giãn cách trong vận tải nhưng ngành đường sắt vẫn hạn chế chạy tàu vì không có khách.

Mặt khác, do gói 7.000 tỷ đồng cải tạo, nâng cấp tuyến đường sắt Hà Nội - TP. HCM bắt đầu đi vào giai đoạn thi công, hạn chế năng lực tàu thông qua nên các doanh nghiệp vận tải phải đợi có được biểu đồ chạy tàu mới để xây dựng kế hoạch phù hợp.

Ông Trần Thế Hùng, Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Vận tải và thương mại đường sắt (Ratraco) cho biết thêm thời gian chạy tàu tuyến Bắc - Nam cũng bị kéo dài thêm khoảng 24 giờ so với hiện nay. Với đặc thù khai thác các nguồn hàng có giá trị cao, đòi hỏi thời gian giao nhận đúng giờ như hàng sữa, bách hóa tiêu dùng, trái cây tươi và hải sản vận chuyển bằng container lạnh… công ty sẽ khó cạnh tranh được phương tiện đường bộ về thời gian, mặc dù hiện công ty đã thực hiện vận chuyển trọn gói từ kho đến kho, từ cửa đến cửa để giảm thời gian giao hàng.

Ông Phan Quốc Anh, Phó tổng giám đốc Tổng công ty Đường sắt Việt Nam, cho biết ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 và triển khai thi công các công trình thuộc gói 7.000 tỷ đồng theo kế hoạch, dự báo kết quả sản xuất vận tải đường sắt năm 2020 sụt giảm nghiêm trọng. Dự kiến, doanh thu hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp vận tải đường sắt chỉ đạt hơn 3.200 tỷ đồng, giảm 35,6% so với cùng kỳ năm 2019, tương ứng giảm 1.783,8 tỷ đồng. Trong đó, riêng doanh thu vận tải chỉ đạt 2.668,6 tỷ đồng, giảm 37,5% cùng kỳ, tương ứng giảm 1.601,4 tỷ đồng. Tình trạng này dẫn đến kết quả sản xuất kinh doanh vận tải dự kiến lỗ hơn 616 tỷ đồng.

Kiến nghị miễn hơn 200 tỷ phí sử dụng hạ tầng chạy tàu

Ông Đào Anh Tuấn, Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Vận tải đường sắt Sài Gòn cho biết, lường trước những khó khăn trong sản xuất kinh doanh hậu Covid-19 và từ việc thi công gói 7.000 tỷ đồng, công ty đã có kế hoạch thắt chặt chi tiêu, giảm chi phí. Tuy nhiên, chi phí cố định năm 2020 vẫn rất lớn.

Trong đó, trích khấu hao tài sản cố định lên đến 120 tỷ đồng, tổng nợ gốc và lãi các dự án đầu tư phải trả hơn 92 tỷ đồng; cùng đó phí sử dụng hạ tầng đường sắt chạy tàu (theo quy định là 8% doanh thu) 89,3 tỷ đồng. Ngoài ra là tiền thuê mặt bằng của Tổng công ty Đường sắt Việt Nam để phục vụ sản xuất như phòng đợi bán vé, kho, bãi hàng... khoảng 20 tỷ đồng. Đây là khoản phải trả hàng năm không phụ thuộc vào sản xuất kinh doanh của đơn vị.

Tương tự, theo ông Trần Thế Hùng, Ratraco chỉ chuyên vận tải hàng hóa nên “đỡ“ hơn, nhưng cũng phải chịu đến 15,2 tỷ đồng phí sử dụng hạ tầng; 2,1 tỷ đồng thuê kho, bãi hàng, văn phòng giao dịch tại ga. Mặt khác, phải trả lãi vay các dự án đầu tư đóng mới toa xe, sửa chữa bãi hàng tăng 32,4% so cùng kỳ năm 2019.

Còn với Công ty Cổ phần Vận tải đường sắt Hà Nội, đơn vị tổ chức chạy tàu trên nhiều tuyến, nhiều lao động nhất trong các doanh nghiệp vận tải cũng chịu gánh nặng chi phí lớn nhất. Theo số liệu thống kê của doanh nghiệp này, năm 2020 phải trích khấu hao tài sản cố định hơn 193 tỷ đồng, phí sử dụng hạ tầng 109 tỷ đồng, chi tài chính (trả nợ gốc, lãi vay) 64 tỷ đồng...

Thông tin thêm với phóng viên, ông Nguyễn Chính Nam, Trưởng ban Kế hoạch kinh doanh, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam cho hay: tổng chi phí sản xuất các đơn vị kinh doanh vận tải đường sắt phải giảm cả năm 2020 dự kiến là 1.132,8 tỷ đồng nhưng vẫn không cân bằng được thu chi năm 2020. Ngay cả nộp ngân sách Nhà nước cũng giảm, ước giảm khoảng 36,4% so với cùng kỳ. Trong đó, dự kiến nộp phí sử dụng hạ tầng năm 2020 là 213,9 tỷ đồng.

Để giảm bớt khó khăn cho các doanh nghiệp vận tải đường sắt, vừa qua Tổng công ty Đường sắt Việt Nam đã kiến nghị Nhà nước cho các doanh nghiệp này được miễn trích nộp ngân sách nhà nước phí sử dụng kết cấu hạ tầng đường sắt 8% trên doanh thu vận tải cả năm 2020.

Ngoài ra, tổng công ty cũng kiến nghị xem xét miễn, giảm khoảng 7,4 tỷ đồng tiền thuê tài sản kết cấu hạ tầng đường sắt quốc gia do Nhà nước đầu tư để phục vụ vận tải đường sắt năm 2020 cho các công ty vận tải đường sắt. “Các công ty vận tải đường sắt vốn đã gặp rất nhiều khó khăn trong việc kinh doanh do phải dừng tàu bởi dịch, doanh thu sụt giảm nghiêm trọng trong khi vẫn phải duy trì đội ngũ nhân sự, văn phòng làm việc để sẵn sàng cho tàu hoạt động trở lại sau mùa dịch. Cộng thêm phải giảm chạy tàu khi thi công gói 7.000 tỷ đồng trong khi vẫn phải duy trì hạ tầng phục vụ vận tải. Vì vậy, đề xuất miễn giảm tiền thuê cho họ là chính đáng”, ông Nam nói.

Trước kiến nghị này của Tổng công ty Đường sắt Việt Nam, vừa qua Bộ Giao thông Vận tải đã có văn bản chỉ đạo Cục Đường sắt Việt Nam nghiên cứu. Trường hợp cần thiết phải sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật về thu phí, lệ phí thì đánh giá tình hình thực hiện, đề xuất sửa đổi, bổ sung, báo cáo Bộ Giao thông Vận tải.