Giảm lãi suất cho vay, biên lợi nhuận NIM của các ngân hàng vẫn sẽ cao hơn trước đại dịch?

Báo cáo cập nhật ngành ngân hàng vừa công bố của Công ty Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) cho hay tăng trưởng tín dụng tháng 6 đạt 6,5% so với đầu năm, tương đương với mức tăng trưởng 15,2% so với cùng kỳ năm trước. Ở chiều ngược lại, số dư huy động tăng 4,1% so với đầu năm và 13,2% theo năm.

Chuyên gia của VDSC cho rằng mức độ tăng dường như được đẩy mạnh so với một tháng trước đó, thể hiện qua độ dốc cao hơn so với tháng 5/2021. So với số liệu công bố tính đến ngày 21/6 (tăng trưởng tín dụng và huy động lần lượt là 5,5% và 3,1% so với đầu năm), cơ sở tín dụng và tiền gửi đều tăng mạnh 1% chỉ trong vài ngày cuối tháng 6.

Tính từ đầu năm, tăng trưởng tín dụng đã cải thiện so với năm ngoái với sự hỗ trợ của nền so sánh thấp, với độ dốc trong tăng trưởng nửa đầu năm 2021 gần như tương đương với năm 2019. Trong khi đó, tăng trưởng huy động cũng theo kịp tốc độ của năm ngoái. Chênh lệch tăng trưởng tín dụng và tiền gửi cũng đạt mức dương kể từ tháng 5 năm 2021.

VDSC dự báo rằng nền tảng thanh khoản tốt đủ tạo ra chênh lệch tăng trưởng tín dụng - huy động dương kéo dài trong 1-1,5 năm. Do vậy, công ty chứng khoán này không cho rằng chênh lệch hiện tại phản ánh sự thiếu hụt thanh khoản.

Do dịch bùng phát, nhiều biện pháp giãn cách đã được áp dụng. Một số ngân hàng lo ngại về rủi ro tín dụng gia tăng ở phía khách hàng và dự báo tình hình này sẽ duy trì trong quý III/2021. Tuy nhiên, một số doanh nghiệp vẫn công bố lợi nhuận tăng trưởng mạnh và hoạt động ổn định trong buổi họp nhằm kêu gọi giảm lãi suất. Do vậy, VDSC cho rằng ảnh hưởng của dịch là không đồng đều.

Nói cách khác, có thể có tác động “kiểu chữ K”: các thành phần kinh tế bị ảnh hưởng với thời gian và độ mạnh yếu khác nhau. Điều này dẫn đến tình trạng cầu tín dụng vẫn ổn định ở một số vùng và ngành nghề, mà nguồn lực đang được phân bổ vào. Bất động sản ở trong số đó.

Trong quý III, khảo sát cho thấy các ngân hàng thương mại thận trọng về tăng trưởng tín dụng hàng năm vì các diễn biến đại dịch có vẻ phức tạp, trong khi dự báo tăng trưởng huy động không thay đổi so với trước đó. Cuộc khảo sát phản ánh dự báo lần lượt là 11,2% và 9,6% cho tăng trưởng tín dụng và huy động.

Tuy nhiên, VDSC cho rằng trừ khi được phê duyệt mở rộng hạn mức tín dụng lần thứ 3, tăng trưởng tín dụng có khả năng rơi vào khoảng 9,5-10,5% so với đầu năm vào cuối quý III. Hiện tại, nguồn cầu vẫn duy trì tại một số thành phần kinh tế, nhưng các thủ tục giấy tờ đang bị ảnh hưởng, dẫn đến hạn chế trong giải ngân. Trong khi đó, hoạt động gửi tiền vẫn có thể thực hiện online dễ dàng.

Bình luận về vấn đề cắt giảm lãi suất cho vay, VDSC cho rằng tác động đối với các ngân hàng thương mại nhìn chung ở mức trung bình, nhưng sẽ có áp lực ngắn hạn.

Nhìn lại, trong năm ngoái, khi đợt giảm lãi suất xảy ra, các ngân hàng thương mại đã tiến hành hạ lãi suất huy động như một công cụ chủ chốt để giữ biên lợi nhuận NIM (sau điều chỉnh rủi ro), duy trì tăng trưởng bảng cân đối và phù hợp lãi suất điều hành mới.

Một số tổ chức tài chính, bao gồm các ngân hàng và công ty tài chính tiêu dùng, cũng cắt giảm chi phí hoạt động để đạt được mức hiệu quả khi chi phí tín dụng và NIM chịu nhiều áp lực. Ban đầu, NIM (quy theo năm) giảm do chênh lệch trong thời gian tái định giá. Tuy nhiên, ngành ngân hàng đã sớm chứng kiến NIM tăng mạnh do cơ cấu tiền gửi thay đổi. Điều này dẫn đến việc các ngân hàng niêm yết công bố tăng trưởng lợi nhuận vượt trội từ quý IV/2020 cho đến quý II/2021.

"Ở thời điểm hiện tại, chúng tôi nghĩ rằng diễn biến đang có phần tương tự. NIM quy năm có thể sẽ bị áp lực trong ngắn hạn, khả năng là trong vòng một quý dựa trên kỳ hạn tái định giá của các ngân hàng lớn. Tuy nhiên, chúng tôi không cho rằng chi phí hoạt động có thể giảm xuống mức thấp hơn mà có thể bền vững do CIR của ngành và một số ngân hàng đã giảm rất nhiều, một phần lớn trong đó đến từ việc giảm quy mô nhân sự. Ngoài ra, chúng tôi không kỳ vọng sẽ có sự chuyển dịch trong cơ cấu tiền gửi lần này.

Ngược lại, động lượng tăng của chi phí tín dụng có thể không quá đáng kể dựa trên sự hỗ trợ của Thông tư 03, tốc độ mở rộng bảng cân đối ở mức trung bình do hạn mức tín dụng được cấp chưa đạt kỳ vọng", chuyên gia của VDSC nêu nhận định.

Tóm lại, VDSC dự báo biên lợi nhuận NIM sẽ bị ảnh hưởng tiêu cực trong ngắn hạn và sự phục hồi sau khi tái định giá sẽ không đáng kể so với năm ngoái. Nhìn chung, NIM (quy theo năm) dự kiến vẫn có thể bền vững tại mức cao hơn trước đại dịch, nhưng thấp hơn mức đỉnh trong trong giai đoạn quý IV/2020 tới quý II/2021.