(VNF) - Nếu theo đúng kế hoạch, Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi vào 2026 và có hiệu lực vào năm 2027, tức sau 10 năm kể từ thời điểm Bộ Tài chính đề xuất xây dựng dự thảo luật. Theo bà Vũ Thu Hà, Phó tổng giám đốc Dịch vụ tư vấn thuế, Deloitte Việt Nam, việc chậm trễ trong sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống của người dân, từ đó tác động lên tăng trưởng của nền kinh tế.
Hoãn đẻ vì…thuế
Đầu năm 2024, chị Hồng Yến (Hà Nội) vui mừng khi nhận được thông báo tăng lương. Tuy nhiên, chỉ sau tháng đầu nhận mức lương mới, chị Yến đã phải “than trời” khi khoản lương tăng gần đúng bằng số tiền nộp thuế. “Thu nhập tăng thì tiền đóng thuế cũng tăng theo. Chưa kể lương tăng một phần thì giá cả hàng hóa tăng đến vài phần nên dù có thêm thu nhập thì cũng đâu lại vào đấy”, chị Yến cho hay.
Anh Quốc Trọng (Hà Nội) cũng đau đầu khi tháng nào cũng phải chắt bóp chi tiêu dù thu nhập của cả hai vợ chồng hơn 30 triệu đồng/tháng. “Tiền nhà, tiền học của con cùng với ti tỉ thứ tiền khác khiến vợ chồng tôi buộc phải cắt giảm được gì thì cắt giảm, thậm chí là tạm ‘cắt’ luôn việc sinh đứa thứ hai vì sợ không kham nổi”, anh nói.
Theo thống kê tình hình thị trường lao động Việt Nam năm 2023 của Tổng cục Thống kê, thu nhập bình quân tháng của người lao động là 7,1 triệu đồng, tăng 6,9%, tương ứng tăng 459.000 đồng so với năm 2022. Tuy nhiên, cùng với đà tăng về thu nhập bình quân, giá cả nhiều mặt hàng tiêu dùng cũng tăng mạnh. Chỉ riêng trong năm 2023, nhiều mặt hàng thiết yếu như lương thực tăng tới 6,85%, điện sinh hoạt tăng 4,86% so với năm trước đó. Bên cạnh đó, chi phí giáo dục như học phí, tiền sách vở, chi phí y tế cũng tăng một cách chóng mặt. Nhiều người dân phải “thắt lưng buộc bụng” khi mà “ngay cả mức lương 12 triệu đồng/tháng cũng không đủ sống tại đô thị” như Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc từng nói.
Mặc dù đời sống của người dân đang còn nhiều khó khăn nhưng số thu từ thuế thu nhập cá nhân (TNCN) vẫn tăng đều. Theo thống kê của Tổng cục Thuế, tổng số thu thuế TNCN năm 2023 đạt trên 155.000 tỷ đồng, trong đó, thuế TNCN từ tiền lương, tiền công chiếm khoảng 70%, tương đương 108.228 tỷ đồng. Điều này cho thấy lực lượng đóng góp chính cho số thu thuế TNCN là những người làm công ăn lương – những người đang phải gồng mình để vượt qua khó khăn về kinh tế sau những năm Covid-19 và lạm phát. “Bao giờ sửa đổi thuế TNCN?” đã trở thành câu hỏi “cửa miệng” của nhiều người mỗi khi nhắc đến thuế TNCN.
Theo kế hoạch, phải tới cuối năm 2025, Chính phủ mới trình Quốc hội dự thảo sửa đổi Luật Thuế TNCN và nếu được thông qua vào năm 2026 thì dự kiến đến năm 2027 mới có hiệu lực. Điều này cũng có nghĩa, nếu tính từ thời điểm Bộ Tài chính đề xuất xây dựng dự thảo để sửa đổi Luật Thuế TNCN, tức năm 2017, đến thời điểm dự kiến khi Luật Thuế TNCN có hiệu lực nếu được Quốc hội thông qua, tức năm 2027, thì lộ trình sửa đổi Luật Thuế TNCN kéo dài tới tận 10 năm.
Mặc dù phía Chính phủ liên tục chỉ đạo, giao Bộ Tài chính nghiên cứu, đề xuất điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh trong tính thuế TNCN để hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn cho đời sống của người dân thế nhưng đến nay, sửa đổi Luật Thuế TNCN vẫn chỉ đang trong giai đoạn…chờ.
Ảnh minh hoạ
Giảm trừ sao cho phù hợp?
Trao đổi với Đầu tư Tài chính - VietnamFinance, bà Vũ Thu Hà, Phó tổng giám đốc Dịch vụ tư vấn thuế, Deloitte Việt Nam, nhận định: “Bất cứ chậm trễ nào trong việc thay đổi các chính sách thuận lợi hơn về kê khai và nộp thuế cũng sẽ ảnh hưởng tới các khía cạnh lập kế hoạch tài chính, đầu tư, tiết kiệm, tiêu chuẩn sống và tăng trưởng kinh tế. Chính vì thế, việc các cơ quan ban ngành sớm có các chính sách thuận lợi và phù hợp hơn về thuế để tạo đòn bẩy thúc đẩy tăng trưởng tiêu dùng và đầu tư, mang lại hiệu ứng tích cực cho nền kinh tế”.
Ở thời điểm hiện tại, Luật Thuế TNCN bộc lộ nhiều hạn chế so với thực tiễn, đặc biệt là mức giảm trừ gia cảnh. Cụ thể, theo quy định hiện tại, mức tính giảm trừ gia cảnh sẽ được xem xét điều chỉnh khi chỉ số giá tiêu dùng (CPI) biến động vượt quá mức 20%. Tuy nhiên, bà Vũ Thu Hà nhận định, “việc chỉ sử dụng CPI để xem xét điều chỉnh mức GTGC có thể chưa hoàn toàn phản ánh khách quan mức sống của người lao động”.
Bên cạnh CPI, bà Hà cho rằng cần cân nhắc thêm những yếu tố khác để đảm bảo tính toàn diện và khách quan, ví dụ: các yếu tố về mức tăng trưởng kinh tế, GDP bình quân đầu người, mức thu nhập đầu người bình quân, chi tiêu hộ gia đình, tỷ lệ lạm phát dự kiến hàng năm…
Bà Vũ Thu Hà, Phó tổng giám đốc Dịch vụ tư vấn thuế, Deloitte Việt Nam.
Ngoài ra, theo đề xuất của bà Hà, để đảm bảo mức giảm trừ gia cảnh phù hợp với biến động thị trường và thực tiễn mức sống người dân, Bộ Tài chính cần có lộ trình rà soát và thay đổi định kỳ (ít nhất 2 năm/lần), thay vì đợi đến khi CPI biến động vượt 20% như hiện tại.
Quan sát thực tiễn từ nhiều nước trong khu vực, Phó tổng giám đốc Dịch vụ tư vấn thuế của Deloitte cho rằng Việt Nam có thể áp dụng thêm các hình thức giảm trừ gia cảnh khác sao cho phù hợp với tình hình thực tế.
Nhiều quốc gia trong khu vực như Singapore, Malaysia, Thái Lan… hiện áp dụng giảm trừ các chi phí sinh hoạt thực tế như chi phí khám sức khỏe, chi phí tiền học cho con, tiền điện, tiền nước…. Đơn cử, người nộp thuế tại Malaysia, ngoài mức giảm trừ cá nhân, còn được hưởng hơn 20 khoản giảm trừ khác, từ chi phí chăm sóc cha mẹ, tiền mua thiết bị hỗ trợ người thân khuyết tật, học phí cho bản thân đến chi phí tế, vaccine... Tương tự, tại Thái Lan, tiền lãi vay mua nhà trả góp, tiền bảo hiểm nhân thọ, học phí cho con, làm từ thiện, tiền cho thuê nhà đất, tiền tác quyền... cũng được trừ vào thu nhập chịu thuế.
“Đây là hình thức giảm trừ thực tiễn, phản ánh trực tiếp mức sống của người nộp thuế vào nghĩa vụ thuế TNCN phải nộp và nên được áp dụng tại nước ta”, bà Hà nhận định.
“Tuy nhiên, do nhiều người Việt Nam vẫn thường thanh toán các chi phí dịch vụ nhiều bằng tiền mặt, chưa có thói quen xuất hóa đơn cho cá nhân. Trong khi để áp dụng cơ chế giảm trừ chi phí nói trên, việc lưu trữ đầy đủ hóa đơn hợp lý, hợp lệ làm cơ sở giảm trừ là vô cùng quan trọng. Ngoài ra, việc xác minh và đối chiếu của cơ quan thuế đối với các chi phí này cũng phát sinh thêm các thủ tục hành chính và nguồn lực. Do vậy, để áp dụng hình thức giảm trừ này, cần cân nhắc xây dựng cơ chế quản lý về hành chính rõ ràng, minh bạch, tối ưu áp dụng công nghệ thông tin nhằm đảm bảo phù hợp quy định đồng thời giảm thiểu các thủ tục hành chính”, bà Hà khuyến nghị.
Bên cạnh mức giảm trừ chi phí sinh hoạt thực tế, đại diện của Deloitte Việt Nam cho rằng Bộ Tài chính còn có thể tham khảo thêm mức giảm trừ cố định (áp dụng mức giảm trừ riêng cho từng đối tượng nộp thuế dựa trên các tiêu chí như độ tuổi, tình trạng sinh sống, khả năng lao động) hay mức giảm trừ lũy tiến (tương ứng với từng bậc thuế suất lũy tiến) mà các quốc gia khác đang áp dụng.
Ngoài giảm trừ gia cảnh, theo bà Hà, Luật thuế TNCN hiện hành tại Việt Nam đang tập trung chủ yếu vào việc thu thuế đối với các cá nhân có thu nhập từ tiền lương, tiền công thông qua cơ quan chi trả thu nhập trong khi nền kinh tế số lại đang phát triển mạnh mẽ, tạo ra nhiều sản phẩm, dịch vụ, ngành nghề mới.
“Với sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế kỹ thuật số như hiện nay, các cơ chế pháp lý và giải pháp quản lý liên quan tới các sản phẩm, tài sản, dịch vụ mới cần phải được cập nhật liên tục để tránh thất thu cho Ngân sách nhà nước", bà Hà nói.
Đơn cử như quy định hiện hành về thuế TNCN chưa đề cập rõ ràng về việc những tài sản ảo như tiền số, crypto, bitcoin nên hiện nay, cơ chế thu thuế đối với các cá nhân có phát sinh giao dịch tài sản ảo chưa rõ ràng và chưa thể thực thi được, đại diện Deloitte Việt Nam cho hay.
(VNF) - Quỹ đất xanh tại các thành phố lớn đang dần thu hẹp, đặt ra thách thức với các cơ sở giáo dục trong việc xây dựng môi trường học tập lành mạnh. Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance đã có cuộc trò chuyện với bà Lê Nguyễn Trung Nguyên – Tổng giám đốc Hệ thống Giáo dục Victoria School về cách tiếp cận mô hình xanh, các cân nhắc về chi phí và vận hành, cũng như những khó khăn thực tế khi áp dụng tại môi trường đô thị Việt Nam.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng, trí tuệ nhân tạo (AI) phải đi trong một “hành lang hẹp” giữa hỗn loạn và kiểm soát, giữa tự do và nỗi sợ hãi. Nhiệm vụ của chúng ta là định hướng bằng sự khôn ngoan và trách nhiệm. Một nhà nước mạnh phải bảo vệ những giá trị nhân văn, trong khi một xã hội cởi mở phải khuyến khích sáng tạo và đối thoại.
(VNF) - TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ương
(CIEM) cho rằng, nếu không có đột phá mạnh mẽ về thể chế và nâng cao năng suất, chất lượng,
nền kinh tế Việt Nam sẽ khó thoát khỏi vòng luẩn quẩn tăng trưởng theo chiều rộng.
(VNF) - Bà Đào Thị Thu Thủy, Giám đốc chương trình MBA, Chánh văn phòng Tổ chức Khoa học và Chuyên gia Việt Nam toàn cầu (AVSE Global) khẳng định, khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò trung tâm trong hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số mà Việt Nam hướng tới trong những thập niên tới, nhờ vàosức mạnh của động lực nội sinh, tính linh hoạt cao, khả năng tạo việc làm lớn
và sức cạnh tranh ngày càng gia tăng.
(VNF) - TS. Nguyễn Bá Hùng, Chuyên gia kinh tế trưởng ADB tại Việt Nam, cho rằng Việt Nam cần thay đổi mô hình tăng trưởng, bởi mô hình dựa nhiều vào mở rộng nguồn lực đã bộc lộ hạn chế. Để duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, nền kinh tế cần chuyển dịch sang hướng chú trọng hiệu quả và đổi mới sáng tạo.
(VNF) - Trong bối cảnh pháp luật còn chồng chéo, việc phân định rủi ro kinh doanh
thông thường và hành vi vi phạm hình sự không hề dễ dàng. Điều này đặt ra yêu
cầu cấp thiết phải hoàn thiện thể chế để bảo vệ doanh nghiệp, doanh nhân, đồng
thời giữ nghiêm kỷ cương pháp luật. Tạp chí Đầu tư Tài chính đã có cuộc trao
đổi với luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch SB Law, về vấn đề này.
(VNF) - Theo nữ tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo, chuyện "giải cứu" HoSE cho thấy khu vực tư nhân hoàn toàn có đủ năng lực thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ then chốt.
(VNF) - Từ câu chuyện của VEAM, có thể thấy Nhà nước cần đứng ra tạo điều kiện hơn nữa cho các doanh nghiệp tư nhân phát triển ngành ô tô - xe máy Việt Nam.
(VNF) - Theo ông Hồ Đức Thắng - Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số Quốc gia, việc đưa AI vào giảng dạy ngay từ bậc tiểu học là bước đi táo bạo, song để “đi nhanh mà chắc”, cần một lộ trình thận trọng, khả thi và đặt an toàn cũng như chất lượng giáo dục lên hàng đầu.
(VNF) - Bà Natalie Nguyễn – Chuyên gia hơn 20 năm kinh nghiệm trong ngành bán dẫn quốc tế cho rằng Việt Nam đang đứng trước một “cửa sổ cơ hội” hiếm hoi để chen chân vào bản đồ bán dẫn thế giới, nếu có chiến lược đúng và hành động kịp thời.
(VNF) - Ông Chu Thúc Đạt - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo nhận định: "Đổi mới sáng tạo không thể chỉ dừng lại ở nghiên cứu hàn lâm mà phải được thương mại hóa, tạo ra giá trị thực tiễn. Chuyển giao công nghệ trở thành chiếc cầu nối giúp đưa ý tưởng và kết quả nghiên cứu ra thị trường, giải quyết các bài toán của quốc gia, ngành và địa phương, đồng thời mở ra dòng chảy giá trị mới cho doanh nghiệp".
(VNF) - Theo TS. Lương Minh Huân - Viện trưởng Viện Phát triển doanh nghiệp VCCI, để xây dựng nền công nghiệp tự chủ và hùng cường, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao năng lực, đồng thời có sự phối hợp chặt chẽ giữa Nhà nước, hiệp hội và các tổ chức hỗ trợ trong việc mở rộng khả năng tham gia vào chuỗi cung ứng nội địa và toàn cầu.
(VNF) - AI và công nghệ được xem là “ánh sáng” của thời đại mới, mở ra cơ hội giúp Việt Nam bứt phá. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, song hành với khát vọng đi nhanh, đất nước phải bảo đảm an sinh xã hội, đầu tư cho con người và thu hẹp khoảng cách công nghệ, nếu không sẽ tạo ra những bất bình đẳng mới.
(VNF) - Theo Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Mạnh Hùng, chiến lược phát triển AI của Việt Nam là “vừa nhanh, vừa an toàn, vừa nhân văn”. AI phải phục vụ con người, là trợ lý cho con người, không thay thế tư duy, giá trị và trách nhiệm của con người với tầm nhìn tầm nhìn AI sẽ trở thành “hạ tầng trí tuệ” của quốc gia.
(VNF) - Đại tướng Lương Tam Quang - Bộ trưởng Bộ Công an cảnh báo: Trí tuệ nhân tạo có thể bị lợi dụng vào các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, gây bất ổn xã hội, hoặc dẫn tới các dạng chiến tranh phi truyền thống trong không gian mạng, thông tin và dư luận
(VNF) - Theo ông Nguyễn Văn Hậu - CEO NetVietTV, Chủ tịch VSBC, AI đang bùng nổ toàn cầu, nhưng tại Việt Nam, tỷ lệ người dùng AI đúng cách chưa tới 5%. Nguyên nhân không nằm ở “prompt chưa hay” mà ở chỗ chưa có tư duy hệ thống, thiếu chiến lược dữ liệu và dễ sa vào trào lưu FOMO.
(VNF) - Các chaebol Hàn Quốc sử dụng đòn bẩy tài chính rất cao trong thời kỳ phát triển công nghiệp và cao hơn đáng kể Vingroup của Việt Nam hiện nay - vốn cũng đang dồn lực phát triển mảng công nghiệp.
(VNF) - Theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, việc đánh giá khu vực kinh tế tư nhân hiện nay còn nhiều bất cập khi “gộp chung” doanh nghiệp lớn, nhỏ và hộ kinh doanh để tính toán, từ đó đưa ra kết luận năng suất và hiệu quả thấp.
(VNF) - GS.TS Lê Anh Tuấn – Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Bách khoa Hà Nội nhấn mạnh, để phát triển công nghệ chiến lược và thương mại hóa kết quả nghiên cứu, Việt Nam cần một mô hình hợp tác chặt chẽ giữa nhà nước, viện – trường và doanh nghiệp, trong đó đào tạo nhân lực chất lượng cao là nền tảng then chốt, tạo ra đội ngũ đủ năng lực triển khai chính sách, vận hành công nghệ, và đưa sản phẩm nghiên cứu ra thị trường.
(VNF) - Theo các chuyên gia, Việt Nam cần xây dựng một “sandbox” đủ lớn và thể chế tài chính chuẩn quốc tế để thu hút nhà đầu tư chiến lược, củng cố năng lực pháp lý và thúc đẩy hội nhập tài chính toàn cầu.
(VNF) - 80 năm qua, nông nghiệp Việt Nam đã chứng minh chân lý “phi nông bất ổn” khi vừa là trụ đỡ kinh tế, vừa tạo nên những bước ngoặt đưa kinh tế Việt Nam vươn ra thế giới.
(VNF) - Việt Nam đang chứng kiến sự bùng nổ đầu tư vào lĩnh vực giáo dục. Với quy mô hơn 25 triệu học sinh, sinh viên trên toàn quốc trong năm học 2024 - 2025 và tỷ lệ trường mầm non ngoài công lập vượt trội hơn công lập. Lĩnh vực này không chỉ thu hút dòng vốn trong nước mà còn luồng vốn quốc tế lớn, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục quốc dân.
(VNF) - PGS.TS Nguyễn Hồng Sơn - Phó Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương cho rằng: "Đây có thể coi là thời điểm không thể chậm trễ hơn phải khắc phục những thiếu hụt kể trên, khơi dậy sức mạnh của khu vực kinh tế tư nhân, góp phần thực hiện thành công mục tiêu chiến lược phát triển đất nước đến năm 2030 và 2045 đã được đề ra"
(VNF) - Để kinh tế tư nhân thực sự phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới, PGS.TS Trần Đình Thiên cho rằng: Việt Nam cần một “cuộc đổi mới lần hai”. Theo đó, chỉ với một thể chế minh bạch, môi trường bình đẳng và cơ chế khuyến khích đổi mới sáng tạo, khu vực tư nhân mới có thể phát huy đầy đủ vai trò “động lực quan trọng nhất” của nền kinh tế.
(VNF) - Quỹ đất xanh tại các thành phố lớn đang dần thu hẹp, đặt ra thách thức với các cơ sở giáo dục trong việc xây dựng môi trường học tập lành mạnh. Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance đã có cuộc trò chuyện với bà Lê Nguyễn Trung Nguyên – Tổng giám đốc Hệ thống Giáo dục Victoria School về cách tiếp cận mô hình xanh, các cân nhắc về chi phí và vận hành, cũng như những khó khăn thực tế khi áp dụng tại môi trường đô thị Việt Nam.
(VNF) - Mới đây, Hà Nội đã thông qua nghị quyết phê duyệt chủ trương đầu tư Dự án cải tạo, chỉnh trang và tái thiết công viên tuyến hai bên sông Tô Lịch.
