Hàng không ứng phó với mùa dịch: Có nên áp giá sàn?
Đức Thọ -
27/08/2021 15:47 (GMT+7)
(VNF) - Trước tác động của dịch Covid-19, các hãng hàng không tại Việt Nam đang trải qua cuộc đua giảm giá vé chưa từng có trong lịch sử. Chính những chính sách giá vé 0 đồng, vé “siêu giảm giá” mùa dịch đã vô tình làm các hàng hàng không thêm cạn kiệt nguồn vốn.
"Khó chồng khó" vì kinh doanh dưới giá vốn
Chuyên gia kinh tế TS Nguyễn Minh Phong cho biết: Chưa bao giờ thị trường hàng không trong nước lại chứng kiến mặt bằng giá vé máy bay rẻ như hiện nay. Hơn 1 năm qua, các hãng liên tục cuộc đua vé rẻ, bán thấp hơn giá thành, dẫn tới dù lượng vé bán ra tăng lên song doanh thu phục hồi chậm.
Cụ thể, khách đặt vé từ Hà Nội đi Đà Lạt dịp nghỉ lễ 30/4; 1/5 trên trang chủ Bamboo Airways chỉ 48.000 đồng cho chiều đi và chiều về là 69.000 đồng (chưa bao gồm thuế). Cùng thời điểm khảo sát, giá vé đi Đà Nẵng vào dịp nghỉ lễ 30/4, 1/5 của Vietnam Airlines là 109.000 đồng cho mỗi chiều; của Vietjet Air là 39.000 đồng cho mỗi chiều và của Bamboo Airways là 36.000 đồng cho mỗi chiều (chưa bao gồm thuế).
Giá vé giảm là hệ quả của nhiều nguyên nhân, trong đó, trước hết phải kể đến việc thị trường quốc tế đóng cửa, các hãng hàng không trong nước gần như phải dừng hoàn toàn các hoạt động khai thác quốc tế (vốn chiếm trung bình khoảng 60% năng lực khai thác) và dịch chuyển khai thác sang nội địa - vốn cũng suy giảm về nhu cầu, dẫn đến thực trạng dư thừa tải cung ứng tại Việt Nam.
Hơn thế nữa, một số hãng vẫn tiếp tục đưa tàu bay vào khai thác, tăng thêm khoảng 10 tàu so với giai đoạn tháng 3/2020 khi dịch Covid-19 bắt đầu bùng phát tại Việt Nam, tương ứng tăng khoảng 4-5% đội tàu bay của tất cả các hãng hàng không. Vì các lý do này, nguồn lực tàu bay của các hãng dư thừa trong giai đoạn vừa qua trung bình ở mức khoảng 40% số tàu (tính theo số giờ khai thác).
Cũng do dư thừa tải cung ứng quá lớn nên để có thể duy trì, giành thị phần, các hãng liên tục hạ giá bán xuống thấp để lấy dòng tiền khiến tỷ suất lợi nhuận/doanh thu của tất cả các hãng hàng không tụt rất mạnh.
Đến quý I/2021, tính theo lợi nhuận gộp từ bán hàng, Vietnam Airlines vẫn lỗ khoảng 3.904 tỷ đồng và Vietjet cũng đối diện tình trạng tự. Trong báo cáo tài chính tháng 6/2021, chính Bamboo Airways lần đầu tiên thừa nhận mức lỗ 156 triệu USD (khoảng 3.588 tỷ đồng), con số này cao gấp 3 lần mức lỗ gộp cùng kỳ 2019.
Ngoài sự suy giảm chung về nhu cầu đi lại của toàn thị trường, việc phần lớn các hãng hàng không “đại hạ giá” vé, thậm chí bán dưới giá thành đã khiến tình trạng thua lỗ thêm trầm trọng.
Bộ GTVT vào cuộc
Theo thông tin từ Bộ Giao thông vận tải (GTVT), trong tháng 8/2021, tổ công tác của Bộ làm việc với các hãng hàng không Việt Nam về việc chấp hành các quy định pháp luật về Luật Cạnh tranh, Luật Giá đối với giá dịch vụ vận chuyển hàng không nội địa đang khẩn trương thu thập tài liệu và làm việc với các hãng bay trong nước theo đúng lộ trình đề ra.
“Mặc dù tình hình dịch Covid-19 đang diễn ra rất phức tạp nhưng chúng tôi vẫn sẽ cố gắng tổng hợp báo cáo kết quả làm việc với các hãng hàng không Việt Nam về Bộ GTVT trong quý III/2021”, một lãnh đạo Vụ Vận tải – Bộ GTVT cho biết.
Trước đó, vào giữa tháng 6/2021, Bộ trưởng Bộ GTVT đã có Quyết định số 1118/QĐ – BGTVT về việc thành lập tổ công tác làm việc với các hãng hàng không Việt Nam về việc chấp hành các quy định pháp luật về Luật Cạnh tranh, Luật Giá đối với giá dịch vụ vận chuyển hàng không nội địa.
Mặc dù trong tiêu đề chỉ là “lập tổ công tác để làm việc” nhưng tại Quyết định số 1118, ngoài đại diện Cục Hàng không Việt Nam – cơ quan quản lý nhà nước chuyên ngành, các thành viên khác của đoàn làm việc theo Quyết định số 1118 còn đến từ Cục Quản lý cạnh tranh và bảo vệ người tiêu dùng (Bộ Công thương); Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính). Trong số này, Cục Quản lý cạnh tranh và bảo vệ người tiêu dùng góp 2 thành viên là lãnh đạo Cục và lãnh đạo Phòng điều tra và xử lý hành vi cạnh tranh không lành mạnh.
Được biết, Tổ công tác sẽ phải báo cáo kết quả làm việc về Bộ GTVT, trong đó làm rõ việc chấp hành các quy định pháp luật về Luật Cạnh tranh, Luật Giá đối với giá dịch vụ vận chuyển hàng không nội địa của các hãng hàng không Việt Nam; kiến nghị, đề xuất cấp có thẩm quyền về phương án xử lý các tồn tại, vướng mắc (nếu có).
Cần phải nói thêm rằng, trong Quyết định số 1118, Bộ GTVT không nói rõ lý do thành lập tổ công tác. Tuy nhiên, trong văn bản đề nghị các bộ, ngành cử cán bộ tham gia tổ công tác, Bộ GTVT cho biết việc lập tổ công tác là để thực hiện ý kiến chỉ đạo của lãnh đạo Chính phủ về việc giao Bộ GTVT chủ trì, phối hợp với Bộ Công thương, Bộ Tài chính làm việc với các hãng hàng không tại Việt Nam về việc chấp hành các quy định của Luật Cạnh tranh, Luật Giá về giá bán vé máy bay.
Trên thực tế những nghi ngại về việc xuất hiện tình trạng vi phạm các quy định pháp luật về Luật Cạnh tranh, Luật Giá đối với giá dịch vụ vận chuyển hàng không nội địa đã xuất hiện từ khá lâu nhưng thực sự rõ nét hơn khi thị trường hàng không trong và ngoài nước phải gánh chịu những tác động bất lợi của dịch Covid-19 (từ tháng 1/2020 đến nay).
Nên chăng áp dụng hệ thống giá sàn vé máy bay?
Hiện hệ lụy dễ nhìn thấy của việc liên tục hạ giá bán xuống thấp để lấy dòng tiền chính là những con số thua lỗ khổng lồ trên các bản báo cáo tài chính của phần lớn các hãng hàng không trong nước.
Việc bán phá giá vé máy bay trong bối cảnh các hãng hàng không đang gặp áp lực lớn về tài chính hoàn toàn có thể gây ra sự sụt giảm doanh thu trầm trọng, tồi tệ hơn là lâm vào tình trạng phá sản khi doanh thu không bù đắp nổi chi phí hiện hữu.
Mặc dù Chính phủ và các bộ ngành liên quan đã có nhiều giải pháp tháo gỡ khó khăn cho ngành hàng không nhưng do dịch bệnh kéo dài và phức tạp, các hãng bay vẫn có xu hướng tiếp tục thua lỗ và cần sớm có thêm các giải pháp, đặc biệt là giải pháp liên quan đến doanh thu.
Tại thời điểm tháng 4/2021, giá vé bình quân trên thị trường nội địa chỉ bằng 55% cùng kỳ năm 2019. Giá vé giảm có thể đến từ các chương trình kích thích tiêu dùng của các hãng trong bối cảnh dịch bệnh, hoặc cũng có thể đến từ tình trạng dư thừa nguồn cung, nhưng việc giá vé giảm quá mạnh cũng sẽ khiến bức tranh thị trường trở nên méo mó, gây mất cân đối giữa giá thành và giá bán.
TS. Nguyễn Đức Kiên, Tổ trưởng Tổ Tư vấn kinh tế của Thủ tướng nhận định: “Trong ngắn hạn, người tiêu dùng có thể được lợi khi giá vé giảm, nhưng trong dài hạn, nếu diễn ra tình trạng độc quyền, dù chỉ ở một vài phân khúc, các doanh nghiệp sẽ phải tăng mạnh giá bán để bù đắp tổn thất và tới lúc đó, người tiêu dùng sẽ lại là người chịu thiệt”.
Mặt khác, việc giảm giá cũng tạo ra sự mất cân đối về phát triển giữa ngành hàng không và các ngành vận tải khác khi giá vé máy bay ở nhiều thời điểm còn rẻ hơn đường sắt và đường bộ trong khi thời gian đi lại chỉ mất 2 giờ so với 21-36 giờ cho chặng TP.HCM-Hà Nội. Thực trạng rất phi lý này đã làm biến dạng toàn bộ thị trường vận tải, ảnh hưởng lâu dài đến lợi ích của hãng bay và lợi ích Nhà nước.
Bên cạnh đó, do các cơ quan quản lý chưa thiết lập hệ thống giá sàn đã giúp các hãng bay lao vào cuộc chiến “đại hạ giá cước” đã ảnh hưởng tới mục tiêu phát triển bền vững, lành mạnh của ngành hàng không Việt Nam khi không thể duy trì chất lượng dịch vụ, khả năng cạnh tranh với các hãng hàng không nước ngoài.
TS. Nguyễn Đức Kiên, Tổ trưởng Tổ Tư vấn kinh tế của Thủ tướng
“Thị trường hàng không nội địa đang rất cần có chính sách quản lý, điều tiết giá vé máy bay về tổng thể nhằm chấm dứt cuộc đua giảm giá vô tội vạ “vô tiền khoáng hậu” theo kiểu “tranh mua tranh bán”, giẫm đạp lên nhau tự làm yếu mình, làm méo mó thị trường, trái với lợi ích doanh nghiệp và quốc gia”, TS. Nguyễn Minh Phong đề xuất.
Theo TS. Nguyễn Minh Phong, trong bối cảnh ảnh hưởng nặng nề của đại dịch Covid-19, bên cạnh nỗ lực tự thân của các doanh nghiệp, đã đến lúc Chính phủ nên rà soát lại toàn bộ các quy định trong quản lý ngành để vừa tạo môi trường kinh doanh thuận lợi cho các hãng hàng không tại Việt Nam, vừa đảm bảo cạnh tranh lành mạnh thông qua chất lượng dịch vụ, bằng sản phẩm ưu việt nhằm mang đến khách hàng sản phẩm dịch vụ tốt nhất chứ không phải là hạ giá vé như hiện nay.
Đồng tình với quan điểm này, Tổ trưởng Tổ Tư vấn kinh tế của Thủ tướng cho rằng, với vai trò quản lý nhà nước trong lĩnh vực hàng không, Chính phủ cần cân nhắc giao Bộ GTVT điều chỉnh việc phê duyệt mua tàu bay mới phù hợp với tình hình thị trường trong bối cảnh Covid-19 vẫn tiếp diễn như hiện nay, cũng như khả năng vận hành của các hãng và thực trạng hệ thống hạ tầng đường lăn, nhà ga, kho bãi, dịch vụ mặt đất... để đảm bảo ngành hàng không duy trì và phát triển bền vững.
(VNF) - Tại Nghệ An, xóa đói giảm nghèo gắn với đào tạo nghề được triển khai, đã giúp bà con vùng cao Châu Tiến từng bước xóa nghèo, nâng cao thu nhập và cải thiện chất lượng cuộc sống.
(VNF) - Tối 22/12, Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa TP. Hà Nội (Hanoisme) phối hợp với Sở Công Thương, Ban Thi đua – Khen thưởng (Sở Nội vụ) TP. Hà Nội đã tổ chức Lễ tôn vinh Doanh nhân, doanh nghiệp Thăng Long năm 2025.
(VNF) - Hệ thống truy xuất nguồn gốc của Bộ Công Thương đi vào vận hành từ hôm nay (23/12/2025), bắt buộc áp dụng đối với một số nhóm hàng hóa từ 1/1/2026.
(VNF) - Thị trường vàng Việt Nam trong năm 2025 đã trải qua một cuộc hành trình đầy kịch tính, đánh dấu sự kết thúc của một kỷ nguyên quản lý cũ và mở ra một giai đoạn mới của sự minh bạch và hội nhập quốc tế.
(VNF) - Không chỉ hỗ trợ sinh kế trước mắt, dự án She Thrives - Vươn Mình do Cargill phối hợp với CARE Quốc tế tại Việt Nam triển khai đã góp phần thay đổi căn bản tư duy thoát nghèo của cộng đồng nông thôn tại Đắk Lắk, từ tâm thế trông chờ hỗ trợ sang chủ động sản xuất, kinh doanh và làm chủ tương lai.
(VNF) - Ngày 19/12, trường TH & THCS Lộc Thịnh đón nhận 30 bộ máy tính PC cùng 2 màn hình TV 65 inch do Tập đoàn Tiến Phước phối hợp với tổ chức xã hội Fly to Sky Charity trao tặng.
(VNF) - Nhờ đa dạng hóa sinh kế kết hợp với tín dụng chính sách, các xã Ea Ning và Dray Bhăng (Đắk Lắk) đã tạo điều kiện cho người dân nâng cao thu nhập, ổn định cuộc sống và từng bước thoát nghèo, hướng tới phát triển kinh tế – xã hội bền vững.
(VNF) - Những ngày cuối năm, miền Tây Nghệ An bừng sáng với một cảnh tượng khiến bất cứ ai đi qua cũng phải ngỡ ngàng: cánh đồng hoa hướng dương bạt ngàn, vàng rực như biển nắng trải dài bất tận. Không chỉ là điểm đến, nơi đây đã trở thành hiện tượng trên mạng xã hội, thu hút hàng nghìn lượt check-in và chia sẻ mỗi ngày.
(VNF) - Những con bò giống, nguồn vốn mồi và niềm tin đang trở thành nền tảng giúp người dân Xuân Mai xây dựng sinh kế bền vững. Giải pháp này không chỉ hỗ trợ thoát nghèo mà còn tạo “đê mềm” bảo vệ họ trước nguy cơ tái nghèo sau thiên tai.
(VNF) - Sáng 22/12/2025, Giải Cờ Tướng Các Danh Thủ Quốc Tế, Cúp Phương Trang lần VII đã chính thức khai mạc tại FUTA Residence – Đà Nẵng Times Square, mở màn cho mùa giải năm 2025 với sự tham dự của các danh kỳ hàng đầu khu vực châu Á.
(VNF) - Dù có lộ trình hạn chế xe xăng, Yamaha Việt Nam vẫn tích cực ra mắt sản phẩm mới để giữ thị phần, tạo "cú hích" cho dịp mua sắm cao điểm cuối năm.
(VNF) - Trong khuôn khổ Diễn đàn Phát triển bền vững ngành xây dựng Việt Nam (VSCF) diễn ra ngày 19/12 vừa qua, Flamingo Maison 108 - giai đoạn đầu của đại dự án Flamingo World Islands Ho Nui Coc do Flamingo Holdings phát triển tại Thái Nguyên - đã vinh dự đón nhận Chứng chỉ Công trình Xanh EDGE từ Tổ chức Tài chính quốc tế (IFC), thuộc nhóm Ngân hàng Thế giới.
(VNF) - PNJ định hướng chiến lược CSR trên nền tảng 'Sống Đẹp', với mục tiêu lan tỏa tinh thần này đến từng cá nhân, gia đình, các cặp đôi cũng như toàn xã hội.
(VNF) - Tuần qua, hàng loạt vụ án kinh tế nghiêm trọng gây chấn động dư luận: Chủ tịch Z Holding bị truy tố sản xuất sữa giả 2.400 tỷ, Chủ tịch Thuận An nộp thêm 47 tỷ khắc phục hậu quả vụ đấu thầu gây thất thoát 120 tỷ. Cùng lúc, Shark Bình, Mr Hunter và hệ thống Thẩm mỹ viện Mailisa cũng bị xử lý vì lừa đảo, trốn thuế.
(VNF) - Giảm nghèo bền vững không dừng ở hỗ trợ trước mắt, mà là trao cho người nghèo “cần câu” để tự vươn lên. Thông qua đào tạo nghề, tạo việc làm và sinh kế ổn định, nhiều địa phương đang chuyển từ cách làm “cho con cá” sang trao cơ hội thoát nghèo lâu dài, đúng với mục tiêu không để ai bị bỏ lại phía sau.
(VNF) - Năm 2025, Việt Nam vào top 10 nước tăng trưởng thương mại điện tử nhanh nhất thế giới, bình quân mỗi người dành 400 USD (khoảng 10,5 triệu đồng) cho mua sắm online.
(VNF) - Sự kiện dự kiến diễn ra vào Thứ Bảy, ngày 10/01/2026 (tức 22/11 năm Ất Tỵ) tại Khách sạn Mường Thanh – Linh Đàm – Hà Nội. Ngày hội Kết nối giao thương dòng họ Hoàng – Huỳnh lần thứ II được kỳ vọng sẽ trở thành sự kiện kết nối doanh nhân quy mô lớn, đánh dấu bước phát triển mới trong hành trình xây dựng cộng đồng doanh nhân Gia tộc Hoàng – Huỳnh vững mạnh và thịnh vượng.
(VNF) - Việc triển khai thị trường điện cạnh tranh tại Việt Nam sau gần 20 năm vẫn chưa đạt như kỳ vọng. TS Nguyễn Quốc Thập – Chủ tịch Hội Dầu khí Việt Nam cảnh báo, cải cách chậm sẽ khiến thị trường khó thu hút đầu tư vào nguồn, hạ tầng và truyền tải điện.
(VNF) - Hiện tượng túi hiệu giả nổi lên như một vấn đề đáng chú ý của ngành thời trang năm 2025. Các sản phẩm bị nghi là hàng fake xuất hiện rộng rãi, từ các “phú bà” trên mạng xã hội cho tới cả những nhà thiết kế nội thất cao cấp.
(VNF) - Theo Bộ Công Thương, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu năm 2025 ước đạt khoảng 920 tỷ USD – mức cao kỷ lục, qua đó đưa Việt Nam gia nhập top 15 cường quốc thương mại toàn cầu và mở ra dư địa tăng trưởng mới cho nền kinh tế.
(VNF) - Giá vàng miếng SJC vẫn giữ ở mức 154,4 - 156,4 triệu đồng/lượng chiều mua vào - bán ra trong khi giá vàng nhẫn không có nhiều biến động tại các nhà vàng.
(VNF) - Tại Nghệ An, xóa đói giảm nghèo gắn với đào tạo nghề được triển khai, đã giúp bà con vùng cao Châu Tiến từng bước xóa nghèo, nâng cao thu nhập và cải thiện chất lượng cuộc sống.
(VNF) - Cuối năm – mùa cam chín rộ ở Hà Tĩnh, những vườn cam trên nhiều vùng đồi như Thượng Lộc, Hương Khê, Vũ Quang, Mai Hoa… đang tạo nên những khoảnh khắc rộn ràng của thu hoạch. Đây là thời điểm chứng kiến sự hội tụ của nắng gió, đất đỏ và bàn tay nông dân, tạo ra những cây cam “siêu quả” độc đáo, không chỉ là đặc sản vùng miền mà còn là sản phẩm của mô hình liên kết nông nghiệp, góp phần thực hiện mục tiêu quốc gia về xóa đói giảm nghèo tại Hà Tĩnh trong những năm qua.