Hệ thống điểm cơ sở là gì?

Hệ thống điểm cơ sở (basing-point system) là một cách định giá hàng hóa trong đó nhiều người bán hàng khác nhau trên một thị trường thỏa thuận với nhau rằng giá hàng hóa được tính bằng cách cộng một khoản chi phí chuyên chở thỏa thuận vào mức giá cố định. Mức chi phí chuyên chở thỏa thuận được tính dựa trên khoảng cách từ người mua tới địa điểm gần nhất trong số các địa điểm thỏa thuận và được gọi là ''địa điểm cơ sở''.

''Điểm cơ sở'' có thể gần người mua hơn người bán và trong trường hợp này, khách hàng trả ít hơn mức chi phí vận chuyển ''thực sự'', hoặc xa hơn và trong trường hợp này khách hàng trả nhiều hơn mức chi phí vận chuyển thực sự. Hậu quả của hệ thống này là tất cả các nhà sản xuất đều bán hàng với giá ''cung ứng'' bằng nhau cho khách hàng của mình. Như vậy, đương nhiên lợi nhuận ròng của nhà sản xuất sẽ thay đổi cùng với mức chi phí vận chuyển mà anh ta phải chịu. Hệ thống này thường được áp dụng khi:

- Chỉ có một ít người bán (tức thị trường thiểu quyền)

- Phương pháp sản xuất sử dụng nhiều tư bản, máy móc (có chi phí cố định cao)

- Nhu cầu biến động theo không gian và thời gian.

- Chi phí vận chuyển chiếm tỷ trọng lớn trong giá thành.

Những đặc tính trên đặc trưng cho ngành thép và vì vậy nó cũng là ngành áp dụng hệ thống này nhiều nhất. Mục tiêu chính của hệ thống điểm cơ sở là làm giảm sự cạnh tranh về giá cả trên thị trường. Vì tỷ trọng chi phí chuyên chở thực sự mà người mua phải trả thay đổi giữa các địa điểm nên trên thực tế, các doanh nghiệp tính giá khác nhau cho sản phẩm của mình khi bán cho người tiêu dùng ở các địa điểm khác nhau (ngược với trường hợp cộng chi phí chuyên chở vào giá sản phẩm). Vì vậy, có thể nói đây là sự phân biệt giá theo không gian.

(Tài liệu tham khảo: Nguyễn Văn Ngọc, Từ điển Kinh tế học, Đại học Kinh tế Quốc dân)