[Lịch sử tài chính]: Tiền giấy Việt Nam qua các thời kỳ
Bảo Duy -
29/11/2017 09:54 (GMT+7)
(VNF) - Đồng tiền giấy đầu tiên trong lịch sử tiền tệ Việt Nam là "Thông bảo hội sao" (1396) do Hồ Quý Ly phát hành. Hơn 6 thế kỷ trôi qua, tiền giấy Việt Nam đã trải qua những "thăng trầm" và biến động lớn.
Hơn 6 thế kỷ trôi qua, tiền giấy Việt Nam đã trải qua những "thăng trầm" và biến động lớn. (Ảnh minh họa)
Tiền giấy đầu tiên của Việt Nam?
Loại tiền có tên "Thông bảo hội sao" là loại tiền giấy đầu tiên do nhà Hồ phát hành vào năm 1396. Đó là một thời điểm rất sớm so với lịch sử tiền giấy nhưng lúc đó, chính sách ban hành tiền giấy không hề được đánh giá là tiến bộ.
Khi in xong, nhà Hồ hạ lệnh cho người đem tiền đến đổi, cứ 1 quan tiền đồng đổi lấy tiền giấy 1 quan 2 tiền. Cấm hẳn tiền đồng không được cất giữ và tiêu riêng. Ai làm giả phải tội chết, tịch thu điền sản vào Nhà nước.
Thực tế, đến năm 1403 tức sau 7 năm ban hành, tiền giấy vẫn không được ưa dùng, và do Nhà nước cấm tiền đồng, nhân dân buộc phải trao đổi theo hình thức hàng đổi hàng. Nhà nước đã phải định giá tiền giấy cho trao đổi, lập điều luật định tội không tiêu tiền giấy.
Nhà nước ngoài việc dùng pháp luật cưỡng bức còn đưa ra nhiều biện pháp khác cố làm cho đồng tiền đó được lưu hành rộng rãi trong nhân dân.
Theo đó, đồng tiền giấy này đã được đưa vào trong lưu thông một cách triệt để. Tuy nhiên, để tiền giấy ra đời và đi vào đời sống thực tế thời gian đó phải có những tiền đề kinh tế xã hội, phù hợp… Với một thực tế lịch sử chưa cho phép, chính sách tiền giấy của Hồ Quý Ly đã thất bại.
Giấy Bạc Đông Dương
Thời kỳ Việt Nam là một phần Đông Dương thuộc Pháp, đơn vị tiền tệ cả khu vực là Piastre, thường gọi là "bạc". Lúc đầu có đồng bạc Mexico nặng 27,73 gam, sau đó có đồng bạc Đông Dương nặng 27 gam.
Ngân hàng Đông Dương cũng phát hành cả tiền giấy, đó là tờ tiền giấy in hình 3 thiếu nữ với những bộ trang phục truyền thống của 3 nước Lào, Campuchia và Việt Nam.
Tiền giấy sau Cách mạng tháng 8/1945
Sau Cách mạng tháng 8/1945, nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa ra đời, tiền đồng cũng chính thức được in và lưu thông để khẳng định chủ quyền của đất nước tự do. Trước khi Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ra đời, những tờ tiền đầu tiên đều in chữ "Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa" bằng chữ quốc ngữ, chữ Hán và hình Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Mặt sau của tờ tiền thường in các hình ảnh khác về giai cấp Nông - Công - Binh. Các con số ghi mệnh giá đều được viết theo số Ả- Rập hoặc bằng chữ Hán, Lào, Campuchia. Người Việt Nam thời ấy luôn gọi tiền giấy là "giấy bạc Cụ Hồ".
Bắt đầu từ thời điểm này cho tới nay, tiền đã được thay đổi cả về hình thức, chất liệu, mệnh giá đến 7 lần.
Cụ thể, lần thứ nhấtvào ngày 15/5/1947, Chính phủ ra sắc lệnh 48/ SL cho phép lưu hành trong cả nước giấy bạc 1 đồng, 5 đồng, 10 đồng, 20 đồng, 50 đồng, 100 đồng, 500 đồng. Đồng thời Nhà nước thực hiện thu đổi đồng bạc Đông Dương, tỷ lệ 1 đồng Việt Nam lấy 1 đồng bạc Đông Dương
Lần thứ 2 vào ngày 6/ 5/ 1951, tại Sắc lệnh số 15/SL do Chủ tịch Hồ Chí Minh ký chuẩn y việc thành lập Ngân hàng Quốc gia Việt nam để thay thế "Nha ngân khố quốc gia" và "Nha tín dụng sản xuất" trực thuộc Bộ Tài chính.
Ngay khi ra đời, theo sắc lệnh số 19/SL và 20/SL ngày 12/5/1951, Ngân hàng quốc gia Việt Nam đã chính thức phát hành đồng tiền giấy thay cho đồng tiền Tài chính, đổi 10 đồng tiền Tài chính ăn 1 đồng tiền Ngân hàng Quốc gia. Đây là một cuộc đổi tiền diễn ra tới 20 tháng, dài nhất trong lịch sử đổi tiền của ngân hàng Việt Nam,
Lần thứ 3, vì tiền Ngân hàng Quốc gia đầu tiên được in ra năm 1951 là để đổi đồng Tài chính trước đó nên hầu hết những người có tiền đổi là thuộc khu vực công chức hưởng lương từ ngân sách Nhà nước nên đến tháng 2/1959, Chính phủ quyết định phân phối lại thu nhập và đã đổi tiền lần thứ 2 với tỷ lệ 1 đồng mới ăn 1.000 đồng cũ.
Với giá trị mới này, vào thời điểm từ tháng 2/1959 đến tháng 10/1960, 1 đồng Ngân hàng Quốc gia bằng 1,36 rúp (Liên Xô) và cũng tương đương 1,2 USD. Cuộc đổi tiền năm 1959 được đánh giá là "ngoạn mục" nhất trong lịch sử tiền tệ Việt Nam.
Đến tháng 10/ 1961 đồng tiền Ngân hàng Quốc gia ở miền Bắc được đổi tên thành đồng tiền Ngân hàng Nhà nước Việt nam (NHNN VN) với cùng một mệnh giá để tránh trùng tên với đồng tiền Ngân hàng Quốc gia ở miền Nam của chính phủ Sài Gòn.
Lần thứ 4, trong 3 năm đầu sau ngày miền Nam giải phóng, để có một thời gian đệm cần thiết và quan trọng, 2 miền vẫn dùng 2 đồng tiền khác nhau: Miền Bắc vẫn là tiền Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, miền Nam tiếp tục dùng tiền của chính quyền cũ. Ngày 3/5/1975, chính quyền cách mạng tiếp quản Ngân hàng Quốc gia của Nguỵ quyền Sài Gòn và vẫn sử dụng đồng tiền của chế độ cũ trong lưu thông để không gây rối loạn trong lưu thông tiền tệ ở miền Nam những ngày đầu giải phóng.
Tờ bạc 200 với dòng chữ răn đe "Hình phạt khổ sai những kẻ nào giả mạo giấy bạc do Ngân hàng Quốc gia Việt Nam phát hành ra".
Ngày 6/6/1975 - 5 tuần sau ngày giải phóng, Chính phủ cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam đã ra Nghị định số 04/PCT - 75 về thành lập Ngân hàng Quốc gia Việt Nam do Ông Trần Dương làm Thống đốc. Đến ngày 22/ 9/1975, Chính phủ cách mạng lâm thời Cộng hoà miền Nam Việt Nam đã tổ chức cuộc đổi tiền trên quy mô toàn miền Nam để đưa đồng tiền mới lấy tên là "Tiền Ngân hàng Việt Nam" (còn gọi là Tiền giải phóng) vào lưu thông với tỷ lệ 1 đồng Ngân hàng Việt Nam bằng 500 đồng tiền của chế độ cũ và tương đương với 1 USD.
Lần thứ 5, ngày 2/5/1978, Nhà nước CHXHCN Việt Nam công bố đổi tiền lần thứ 3 trên phạm vi toàn quốc, thống nhất tiền tệ cả nước với tỷ lệ 1 đồng tiền Ngân hàng Nhà nước cũ ở miền Bắc hoặc 0,8 đồng tiền Giải phóng ở miền Nam ăn 1 đồng Ngân hàng Nhà nước mới.
Lần thứ 6, năm 1985, trước diễn biễn phức tạp của nền kinh tế và tình hình khan hiếm nghiêm trọng tiền mặt trong thanh toán, Nhà nước công bố đổi tiền theo tỷ lệ 10 đồng thống nhất đổi 1 đồng tiền mới phục vụ cho cuộc cách mạng về giá cả và lương. Ngân hàng đã ban hành các loại tiền 10, 20, 50 đồng. Nhà nước lại phải công bố đổi tiền theo tỷ lệ 10 đồng tiền cũ ăn 1 đồng tiền mới.
Tiền đồng những năm 1985.
Tiền giấy Việt Nam thế kỷ XX
Các tờ tiền giấy cotton có mệnh giá 10.000 đồng và 20.000 đồng được in năm 1990, tờ 50.000 đồng được phát hành từ 15/10/1994 còn tờ 100.000 đồng từ ngày 1/9/2000. Trong khi đó, tiền xu có một vài năm xuất hiện trên thị trường nhưng không phù hợp với phong cách tiêu tiền của người Việt Nam, nên nhanh chóng bị xếp thành loại vật dụng lưu niệm.
Tiền polymer Việt Nam
Tiền polymer tại Việt Nam được Ngân hàng Nhà nước Việt Nam phát hành năm 2003, có giá trị lưu hành song song với các đồng tiền cũ, với mục tiêu đáp ứng nhu cầu lưu thông tiền tệ về cơ cấu mệnh giá (thêm loại tiền có mệnh giá lớn), chủng loại. Tiền polymer có nhiều ưu điểm, như: khó làm giả, độ bền cao, không thấm nước, thích hợp sử dụng trong các thiết bị hiện đại như ATM, máy đếm tiền.
Tiền polymer 500.000 đồng có mệnh giá cao nhất.
Kể từ khi tiền polymer được đưa vào sử dụng, bắt đầu từ ngày 1/9/2007, tiền giấy mệnh giá 50.000 đồng và 100.000 đồng cũ đã hết giá trị lưu hành, và từ ngày 1/1/2013, các loại tiền cotton mệnh giá 10.000 đồng, 20.000 đồng cũng đã ngừng lưu hành trên lãnh thổ Việt Nam. Hiện nay chỉ còn các tờ tiền giấy mệnh giá nhỏ dưới 5.000 đồng (1.000 đồng, 2.000 đồng, 5.000 đồng…) còn giá trị lưu hành tại Việt Nam.
(VNF) - Bộ Tài chính đánh giá, 65% số DN thuộc nhóm tài chính vốn FDI, trong đó có các DN bảo hiểm (DNBH) nhân thọ lợi nhuận âm nhiều năm nhưng vẫn tiếp tục mở rộng kinh doanh. Chuyên gia cho rằng, có nghi vấn “chuyển giá” nhưng với tầm nhìn về 1 thị trường bảo hiểm tiềm năng có thể nhiều DN chấp lỗ để chiếm chỗ, chờ thời
(VNF) - Được đánh giá là thị trường có tính chất “cô đặc” cao và cạnh tranh gay gắt, đặc biệt sau khi chịu ảnh hưởng từ thiệt hại của cơn bão số 3. Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Anh Tuấn, Phó chủ tịch Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam, bảo hiểm phi nhân thọ còn rất nhiều dư địa để tăng trưởng
(VNF) - Người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện đã đủ tuổi nghỉ hưu, nhưng thời gian đóng bảo hiểm xã hội còn thiếu không quá 5 năm (60 tháng) thì được đóng một lần cho đủ 15 năm để hưởng lương hưu.
(VNF) - Ngày 21/2/2025, Bảo hiểm Agribank Chi nhánh Thăng Long - phối hợp với Agribank chi nhánh huyện Lục Nam (Bắc Giang) tiến hành chi trả quyền lợi bảo hiểm Bảo an tín dụng với số tiền hơn 1 tỷ đồng cho 3 gia đình khách hàng.
(VNF) - Techcombank dự kiến thành lập công ty bảo hiểm nhân thọ (TCLife) với vốn điều lệ tối thiểu 1.300 tỷ đồng, đồng thời bỏ ra 285 tỷ đồng nhằm tăng sở hữu tại bảo hiểm phi nhân thọ kỹ thương (TCGIns)
(VNF) - Thị trường tài chính tiêu dùng năm 2024 đã khởi sắc, nhiều công ty báo lãi lớn. Các chuyên gia dự báo thị trường này sẽ tăng trưởng tốt trong năm 2025 bởi tăng trưởng kinh tế tích cực và dư địa cho vay mảng tiêu dùng còn rất lớn.
(VNF) - Không chỉ dành cho người trụ cột, nhiều bố mẹ hiện nay đã tham gia bảo hiểm nhân thọ (BHNT) cho các con rất sớm, từ 15 ngày tuổi. Theo chuyên gia, việc này nếu lựa chọn đúng thì “một mũi tên, trúng ba đích”
(VNF) - Đại diện Bảo hiểm Agribank cho rằng phát triển các hoạt động bảo hiểm vào khu vực nông nghiệp - nông dân - nông thôn cần sự phối hợp chặt chẽ giữa Chính phủ, doanh nghiệp, các HTX và nhà nông.
(VNF) - Theo các chuyên gia, ngoài việc tích cực tuyên truyền để người dân hiểu được ý nghĩa của bảo hiểm TNDS xe máy, chủ động đòi quyền lợi, các doanh nghiệp bảo hiểm (DNBH) cần phải có trách nhiệm chủ động trong việc bồi thường
(VNF) - Việc bồi thường trong bảo hiểm TNDS xe máy trong những năm qua còn nhiều vướng mắc. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia đánh giá rằng, thủ tục bồi thường thực sự “không khó”, khách hàng không được hưởng quyền lợi chỉ đơn giản là chưa bao giờ đi đòi
(VNF) - Mặc dù còn nhiều bất cập trong việc chi trả bồi thường bảo hiểm xe máy, nhưng theo Bộ Tài chính cũng như các chuyên gia, đây là loại hình vẫn nên bắt buộc người dân tham gia
(VNF) - Trong bối cảnh thị trường bảo hiểm không ngừng thay đổi, các doanh nghiệp đổi mới về trải nghiệm khách hàng từng ngày để tạo sự khác biệt. FWD Việt Nam là công ty điển hình trong xu hướng này, không ngừng đổi mới để mang lại môi trường bảo hiểm thân thiện, dễ tiếp cận và giàu giá trị cho khách hàng.
(VNF) - Tính đến hết năm 2024, doanh thu phí bảo hiểm của BIC đạt gần 5.524 tỷ đồng, tăng trên 16% so với cùng kỳ. Trong khi đó, lợi nhuận hợp nhất trước thuế đạt hơn 650 tỷ đồng, tăng trưởng gần 15%
(VNF) - Bảo hiểm nhân thọ (BHNT) là sản phẩm rất cần thiết với mỗi gia đình trong việc bảo vệ tài chính, bảo vệ nguồn thu nhập. Chuyên gia khuyên rằng, dịp Tết là lúc nên xem xét tham gia bởi thuận lợi về tài chính và rủi ro cũng dễ xảy ra hơn bình thường
(VNF) - Năm 2025 được kỳ vọng sẽ đánh dấu giai đoạn phục hồi và tăng trưởng trở lại của thị trường bảo hiểm nhân thọ. Theo dự báo từ Bộ Tài chính, tổng doanh thu phí bảo hiểm nhân thọ trong năm 2025 dự kiến tăng 3%, trong khi nguồn vốn đầu tư trở lại nền kinh tế được ước tính tăng 5,4% so với năm 2024.
(VNF) - Sau khi vượt qua “vùng đáy”, thị trường tài chính tiêu dùng được dự báo tiếp tục thu hút sự quan tâm của khối ngoại nhờ lợi nhuận hấp dẫn. Bản thân các công ty tài chính cũng cân nhắc việc tìm kiếm đối tác chiến lược trong bối cảnh sự cạnh tranh trên thị trường ngày càng gay gắt.
(VNF) - Phong thủy là một bộ môn khoa học cổ truyền của phương Đông, không chỉ mang tính chất tâm linh mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện cuộc sống và quản lý tài chính. Nhiều người tin rằng việc áp dụng nguyên lý phong thủy vào cuộc sống không chỉ thu hút tài lộc mà còn giúp tránh những thất thoát không đáng có.
(VNF) - Mặc dù lợi nhuận sau thuế quý IV/2024 giảm mạnh gần 45% chỉ còn 71 tỷ đồng, doanh thu cả năm 2024 cũng giảm gần 1.000 tỷ đồng so với cùng kỳ nhưng lãi cả năm của bảo hiểm PTI tăng thêm 30% khi đạt 324 tỷ
(VNF) - Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia (UBCTQG), Bộ Công thương mới ban hành Quyết định số 525 xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực cạnh tranh đối với Công ty TNHH Bảo hiểm nhân thọ FWD Việt Nam với số tiền 200 triệu đồng
(VNF) - Bộ Tài chính đánh giá, 65% số DN thuộc nhóm tài chính vốn FDI, trong đó có các DN bảo hiểm (DNBH) nhân thọ lợi nhuận âm nhiều năm nhưng vẫn tiếp tục mở rộng kinh doanh. Chuyên gia cho rằng, có nghi vấn “chuyển giá” nhưng với tầm nhìn về 1 thị trường bảo hiểm tiềm năng có thể nhiều DN chấp lỗ để chiếm chỗ, chờ thời
(VNF) - Dự án xây dựng Cầu Phong Châu mới là công trình theo lệnh xây dựng khẩn cấp, có tổng mức đầu tư 635,3 tỷ đồng. Sau hơn 2 tháng khởi công, nhà thầu thi công đang đẩy nhanh tiến độ để hoàn thành trước kế hoạch.