Mang tài sản ra nước ngoài: Cuộc 'ly hương' mới của đại gia Việt

Theo Hồ sơ Panama được Hiệp hội Các nhà báo điều tra quốc tế (ICIJ) công bố chính thức hồi tháng 5/2016, Việt Nam có tới 189 cá nhân và tổ chức với 19 công ty vỏ bọc được thành lập ở nước ngoài, chủ yếu là tại những nơi được xem là "thiên đường trốn thuế". Phân nửa trong số này là những cái tên "thuần Việt", còn lại có tên ngoại quốc. Trong số đó có những cái tên doanh nhân, doanh nghiệp khá quen thuộc.

Đến tháng 7/2016, ngay trước thời điểm thông qua lần cuối tư cách của gần 500 đại biểu Quốc Hội, một thông tin bất ngờ được thông báo là Hội đồng bầu cử Quốc gia Việt Nam đã không xác nhận tư cách đại biểu Quốc hội khóa 14 đối với bà Nguyễn Thị Nguyệt Hường, do bà Hường sở hữu quốc tịch Cộng hòa Malta.

Bà Nguyễn Thị Nguyệt Hường được biết đến không chỉ với tư cách một đại biểu Quốc hội trúng cử liên tiếp tại Quốc hội khóa 12 và 13 mà còn là chủ của những khối bất động sản đồ sộ, khu công nghiệp quy mô lớn.

Cộng hòa Malta là một đảo quốc nhỏ giữa Địa Trung Hải, được coi là "thiên đường thuế" tương tự Panama, Cayman… Malta có chính sách nhập cư thông thoáng, không đánh thuế bất động sản, không đánh thuế thừa kế, thuế tài sản hay giá trị tài sản ròng. Đặc biệt, Malta không đánh thuế đối với những tài sản được hình thành ở nước ngoài. 

Một người người muốn nhập quốc tịch Malta tối thiểu phải có trong tay khoảng trên 30 tỷ đồng Việt Nam thông qua việc đóng góp một khoản tiền không hoàn lại vào Quỹ Xã hội và Phát triển quốc gia Malta, mua bất động sản,...

Tờ Times of Malta mới đây cho hay, Đảng Quốc dân Malta đã yêu cầu chính phủ nước này giải thích làm thế nào mà một hộ chiếu Malta lại được bán cho một đại biểu Quốc hội Việt Nam. Theo đó, trường hợp của bà Nguyễn Thị Nguyệt Hường đã "làm dấy lên lo ngại về chất lượng của quá trình thẩm định, mà đáng lẽ phải được thực hiện trước khi trao hộ chiếu Malta".

Đảng Quốc dân Malta cũng cáo buộc Thủ tướng nước này, ông Joseph Muscat, vẫn giữ im lặng cho tới nay về vụ việc. Đảng này yêu cầu ông Joseph Muscat phải giải thích về việc đơn xin cấp hộ chiếu Malta của bà Hường đã được đánh giá, xử lý và chấp thuận ra sao.

Trong hồ sơ ứng cử Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội, bà Nguyễn Thị Nguyệt Hường ghi "không có tiền và tài khoản nước ngoài". Nhưng chính bà sau đó thừa nhận mang quốc tịch Malta, có tài khoản nước ngoài, cổ phiếu quỹ Malta.

Vấn đề không chỉ nằm ở chỗ tư cách đại biểu Quốc hội song song với tư cách "công dân Malta" của bà Nguyệt Hường, mà có lẽ từ vụ việc của bà Hường sẽ không ít người hoài nghi về việc sở hữu tài sản và con đường chuyển tiền ra nước ngoài của nữ đại gia này?

Dư luận cũng từng rúng động trước một thông tin khác trong giới ngân hàng là vụ "siêu lừa" Huyền Như sau khi chiếm đoạt gần 4.000 tỷ đồng tiền gửi của dân, đã chuẩn bị sẵn các thủ tục để làm thẻ xanh đi Mỹ. Để làm thẻ xanh, Huyền Như đã bỏ ra hơn 1,1 triệu USD (khoảng hơn 18 tỷ đồng) nhưng "siêu lừa" này đã bị bắt trước khi có cơ hội dùng đến thẻ xanh trên.

Trong phi vụ "đốt tiền" mua 3 tàu cũ, nguyên Quyền trưởng phòng kinh doanh Vinashinlines Giang Kim Đạt đã chiếm đoạt 19 triệu USD (400 tỷ đồng) tẩu tán ra nước ngoài và mua nhiều căn hộ, biệt thự cao cấp đứng tên người thân

Vì sao Giang Kim Đạt có thể làm được như vậy? Cục trưởng Cục chống tham nhũng chỉ thẳng là do "lỗ hổng pháp lý cùng với việc thực thi pháp luật không nghiêm chính là kẽ hở tạo tham nhũng" và "tài sản thất thoát còn lớn tới mức nào là vấn đề sẽ cần được làm rõ".

Thông tư 35 của Ngân hàng Nhà nước quy định, từng giao dịch chuyển tiền điện tử quốc tế có giá trị trên 1000 USD đều phải được báo cáo tới Cục phòng chống rửa tiền. Tuy nhiên, việc chuyển tiền, tài sản ra nước ngoài vẫn dễ thực hiện thông qua các giao dịch ngầm hoặc đầu tư qua các công ty vỏ bọc ở nước ngoài.

Báo cáo tại Hội nghị toàn quốc tổng kết 10 năm thực hiện Luật Phòng chống tham nhũng diễn ra vào tháng 7/2016 chi biết, trong 10 năm qua, thiệt hại do các vụ án, vụ việc tham nhũng đã gây ra được phát hiện là gần 60.000 tỷ đồng và trên 400 ha đất. Số tiền đã thu hồi cho Nhà nước là 4.676,6 tỷ đồng (gần 8%) và trên 219 ha đất.

Thứ trưởng Bộ Công an Lê Quý Vương cho rằng tài sản nhà nước thiệt hại do tham nhũng gây ra là rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng nhưng kết quả thu hồi chưa được triệt để do tài sản tham nhũng đã được tẩu tán rất tinh vi, được đứng tên người khác. Trong nhiều trường hợp, rất khó xác định tài sản tham nhũng, thậm chí có những khoản không tách bạch được.

Đại diện Thanh tra Chính phủ cho rằng việc kê khai tài sản, thu nhập hiện nay vẫn còn nặng về hình thức. Hầu hết các bản kê khai chưa được kiểm tra, xác minh, kiểm chứng; chưa giúp cho các cơ quan chức năng kiểm soát được những biến động về tài sản của người có chức vụ, quyền hạn. Qua 10 năm chỉ xác minh được 4.859 trường hợp; phát hiện, xử lý kỷ luật 17 người kê khai tài sản không trung thực.