Ngân hàng phải bảo đảm hệ thống ATM hoạt động thông suốt

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã ra Thông tư 44/2018/TT-NHNN sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 36/2012/TT-NHNN của Thống đốc NHNN quy định về trang bị, quản lý, vận hành và đảm bảo an toàn hoạt động của máy giao dịch tự động.

Cụ thể, Thông tư số 44/2018/TT-NHNN sửa đổi, bổ sung quy định để hướng dẫn đối với trường hợp triển khai, lắp đặt, thay đổi địa điểm, thay đổi thời gian, chấm dứt hoạt động ATM khác địa bàn tỉnh, thành phố nơi đặt trụ sở hoặc chi nhánh của tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán trực tiếp quản lý ATM nhằm phù hợp hơn với thực tế hoạt động của các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán... Thông tư sửa đổi các quy định nhằm đơn giản hoá chế độ báo cáo định kỳ thuộc phạm vi chức năng quản lý của NHNN.

Theo đó, Thông tư quy định các ngân hàng cần có trách nhiệm bố trí lực lượng trực để kịp thời phát hiện, khắc phục sự cố ATM ngừng hoạt động. Trường hợp ATM ngừng (hoặc dự kiến ngừng) hoạt động quá 24 giờ, ngân hàng phải báo cáo theo quy định của NHNN về chế độ báo cáo thống kê áp dụng đối với tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài và thông báo rộng rãi cho khách hàng trong ngày làm việc tiếp theo kể từ khi phát sinh ATM ngừng (hoặc dự kiến ngừng) hoạt động quá 24 giờ;

Cung cấp thông tin, phối hợp với cơ quan công an, chi nhánh NHNN trên địa bàn nơi triển khai, lắp đặt ATM và các tổ chức liên quan trong việc đảm bảo ATM hoạt động an toàn, thông suốt; phòng, chống tội phạm liên quan đến hoạt động ATM và điều tra, xử lý khi phát hiện tội phạm công nghệ cao, trộm cắp, cướp, phá hoại ATM.

Đồng thời, các ngân hàng có trách nhiệm phải thường xuyên cập nhật, thông báo các thủ đoạn trộm cắp tiền từ ATM và hướng dẫn khách hàng biện pháp giao dịch an toàn tại ATM như niêm yết tại nơi đặt ATM, trên màn hình ATM hoặc các hình thức khác.

Trong thời hạn 10 ngày làm việc trước ngày triển khai, lắp đặt, thay đổi địa điểm, thay đổi thời gian, chấm dứt hoạt động ATM, các ngân hàng phải thông báo cho NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (gọi tắt là chi nhánh NHNN) trên địa bàn nơi triển khai, lắp đặt ATM theo Mẫu số 1 (đối với ATM) hoặc theo Mẫu số 2 (đối với ATM lưu động) ban hành kèm theo Thông tư này.

Trong thời hạn 10 ngày làm việc trước ngày triển khai, lắp đặt, thay đổi địa điểm, thay đổi thời gian, chấm dứt hoạt động ATM khác địa bàn tỉnh, thành phố nơi đặt trụ sở hoặc chi nhánh của tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán trực tiếp quản lý ATM, ngân hàng phải thông báo cho chi nhánh NHNN trên địa bàn nơi triển khai, lắp đặt ATM và chi nhánh NHNN trên địa bàn nơi đặt trụ sở hoặc chi nhánh trực tiếp quản lý ATM theo Mẫu số 1 (với ATM) hoặc theo Mẫu số 2 (với ATM lưu động) ban hành kèm theo Thông tư này.

Thông tư 44 mới được NHNN ban hành cũng sửa đổi, bổ sung quy định về trách nhiệm của chi nhánh NHNN trên địa bàn nơi tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán đặt ATM. Theo đó, chi nhánh NHNN trên địa bàn có đặt ATM có trách nhiệm kiểm tra, xử lý vi phạm theo thẩm quyền đối với hoạt động ATM trên địa bàn; định kỳ hoặc đột xuất lựa chọn kiểm tra một số ATM trên địa bàn, lập biên bản kiểm tra ATM theo nội dung hướng dẫn tại Mẫu số 3 ban hành kèm theo Thông tư này;...

Thông tư cũng sửa đổi, bổ sung trách nhiệm của Vụ Thanh toán, đó là: tiếp nhận, tổng hợp và báo cáo Thống đốc NHNN về tình hình hoạt động ATM theo quy định.

Thông tư này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 18/02/2019.

Theo số liệu mới nhất từ NHNN, tính đến cuối tháng 9/2018, trên toàn quốc có khoảng 18.173 ATM và khoảng 294.500 POS (tăng tương ứng 4,5 % và 13% so với cùng kỳ năm 2017) được lắp đặt.

Về phát triển công nghệ, dịch vụ thanh toán, trong 9 tháng đầu năm 2018, số lượng giao dịch thanh toán nội địa qua thẻ đạt gần 167 triệu giao dịch (tăng 21% so với cùng kỳ năm 2017) với giá trị giao dịch đạt 442.000 tỷ đồng.

Số liệu thống kê cho thấy mặc dù tỷ trọng giao dịch rút tiền mặt tại ATM vẫn tăng qua các năm, nhưng tốc độ tăng trong năm 2018 có xu hướng giảm dần (tỷ lệ số lượng, giá trị giao dịch rút tiền mặt qua ATM 9 tháng đầu năm 2017 so với cùng kỳ năm 2016 là 17% và 22%, trong khi đó tỷ lệ này 9 tháng đầu năm 2018 so với cùng kỳ năm 2017 là 12% và 16%).