Nhiều vụ án chết người tại TP. HCM liên quan đến tín dụng đen

Thiếu tướng Phan Anh Minh cho biết từ năm 2014, Công an TP đã xác định có một số đối tượng, chủ yếu từ miền Bắc vào TP. HCM hoạt động tín dụng đen. Vi phạm liên quan tín dụng đen không phải là lớn nhưng vấn đề là hậu quả phát sinh sau đó lại rất nặng nề. Năm 2014, bình quân mỗi tháng có 1 vụ phạm pháp hình sự từ hệ quả của việc cho vay trái pháp luật nhưng hiện nay có thể lên đến 4 vụ/tháng.

Thế nhưng theo Thiếu tướng Phan Anh Minh, do các hoạt động cho vay ngoài điều chỉnh của pháp luật nên các hoạt động thu hồi nợ phát sinh tranh chấp, có hoạt động vi phạm pháp luật nghiêm trọng. Nhẹ nhất là xâm phạm quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở của con nợ và thân nhân con nợ, nặng hơn là cố ý gây thương tích, hủy hoại tài sản, nặng nhất là giết người.

Minh chứng là năm 2018, trên địa bàn thành phố đã xảy ra ít nhất 3 vụ giết người mà nguyên nhân do mâu thuẫn khi cho vay trái pháp luật và đòi nợ không được, ông Minh cho biết.

Hiện qua theo dõi, Công an TP. HCM đã xác nhận 873 đối tượng hoạt động cho vay trái pháp luật và có vi phạm về lãi suất. Trong đó, hơn 2/3 là người không phải cư trú ở địa bàn thành phố, mà chủ yếu từ các tỉnh phía Bắc vào TP. HCM hoạt động. Trong số này có không ít đối tượng đang bị điều tra, đang bị truy nã.

Trong năm 2018, Công an TP. HCM đã phát hiện, lập biên bản 60 nhóm với hơn 320 đối tượng vi phạm về hoạt động tín dụng không phép hoặc vi phạm về lãi suất. Tuy nhiên, hầu hết các đối tượng chỉ bị xử phạt vi phạm hành chính, thậm chí xử phạt vi phạm không đáng kể là đăng ký tạm trú, gây mất trật tự; kể cả vi phạm được lập biên bản mà không thỏa đáng với hành vi là hoạt động kinh doanh có điều kiện về an ninh trật tự nhưng không có giấy chứng nhận đủ điều kiện. Có một số vụ Công an TP. HCM có khởi tố về tội tàng trữ vũ khí quân dụng.

Ngoài ra, trong năm nay Công an quận Tân Phú khởi tố 2 vụ cho vay lãi suất cao. Công an TP. HCM và Công an quận Bình Tân cũng đang củng cố hồ sơ để khởi tố 4 nhóm với tội danh cho vay lãi suất cao.

Tuy nhiên, theo Thiếu tướng Phan Anh Minh, việc xử lý các vụ việc liên quan đến hoạt động này còn vướng mắc. Đặc biệt là trước năm 2018, theo Bộ Luật Hình sự cũ thì gần như không có vụ cho vay lãi suất cao nào có thể xử lý được, vì luật có tình tiết định tội, phải có “tính chất bóc lột”. Trong khi đó, việc xác định “tính chất bóc lột” là rất khó.

Từ năm 2018, quy định mới trong việc xử lý các đối tượng cho vay lãi suất cao, trong đó, quy định lãi suất gấp 5 lần lãi suất cao nhất của luật dân sự (khoảng 8,3%/tháng) là đủ định tội. Tuy nhiên, quy định pháp luật vẫn còn nhiều sơ hở khiến việc xử lý các đối tượng cho vay nặng lãi gặp khó khăn cho lực lượng chức năng.

Ông Minh dẫn chứng, chẳng hạn như trường hợp thu lợi bất chính hơn 30 triệu đồng có thể bị cải tạo không giam giữ nhưng không được bắt giữ, thu lợi trên 100 triệu đồng có thể bị phạt tới 3 năm tù nhưng không được tạm giam…