NHNN ‘mở rộng cửa’ hơn cho hoạt động giám sát hệ thống thanh toán

Phân biệt rõ giám sát hệ thống thanh toán và giám sát ngân hàng

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) mới đây đã đưa ra dự thảo Thông tư Quy định về giám sát các hệ thống thanh toán.

"Ngân hàng Trung ương với vai trò là cơ quan quản lý về hoạt động thanh toán, cần phải tiến hành hoạt động giám sát không chỉ đối với các hệ thống thanh toán quan trọng mà còn cả dịch vụ thanh toán bán lẻ", phía NHNN nhấn mạnh.

Theo NHNN, từ năm 2008, NHNN đã bắt đầu triển khai hoạt động giám sát các hệ thống thanh toán thông qua việc theo dõi hoạt động của hệ thống ATM; giám sát định kỳ các hệ thống thanh toán khác trong nền kinh tế và tổng hợp, trình Thống đốc báo cáo hoạt động thanh toán 6 tháng, năm.

Từ năm 2012, Đơn vị giám sát của NHNN đã phối hợp với tổ chức vận hành Hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng Quốc gia cài đặt phần mềm phục vụ việc hàng ngày theo dõi hoạt động và trực tiếp khai thác số liệu giao dịch của Hệ thống; định kỳ hàng tháng có báo cáo trình Phó Thống đốc phụ trách.

Năm 2014, NHNN đã ban hành Chiến lược giám sát các hệ thống thanh toán tại Việt Nam giai đoạn 2014-2020 (theo Quyết định số 1490/QĐ-NHNN). Theo đó, hoạt động giám sát các hệ thống thanh toán đang được triển khai theo quy định, lộ trình tại Chiến lược giám sát.

"Như vậy, chức năng giám sát các hệ thống thanh toán không phải là chức năng mới. Trên thực tế, các hoạt động giám sát được quy định tại dự thảo Thông tư đã được NHNN triển khai", phía NHNN cho hay.

Tuy nhiên, theo NHNN, hiện tại, trách nhiệm của tổ chức vận hành hệ thống thanh toán và cung ứng dịch vụ thanh toán an toàn, hiệu quả cũng như nhiệm vụ, quyền hạn của Đơn vị giám sát trong hoạt động giám sát các hệ thống thanh toán tại Việt Nam chưa được quy định tại văn bản quy phạm pháp luật nào; chưa phân biệt rõ chức năng giám sát các hệ thống thanh toán và giám sát ngân hàng.

Điều này dẫn đến trong quá trình triển khai, việc phối hợp với các đơn vị liên quan còn gặp nhiều khó khăn, Đơn vị giám sát phải có công văn yêu cầu đối với từng vụ việc phát sinh, gây chậm trễ và giảm hiệu quả của việc giám sát.

"Do đó, NHNN cần thiết phải nghiên cứu, ban hành một văn bản quy phạm pháp luật để quy định một cách tổng thể, toàn diện về hoạt động giám sát các hệ thống thanh toán", NHNN nói về lý do xây dựng Thông tư.

Vietcombank và BIDV vận hành 2 hệ thống thanh toán quan trọng

Theo NHNN, ngành ngân hàng Việt Nam hiện có 4 hệ thống thanh toán quan trọng. Thứ nhất là Hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng Quốc gia do NHNN vận hành.

Thứ hai là Hệ thống thanh toán ngoại tệ do Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) vận hành.

Thứ ba là Hệ thống thanh toán tiền giao dịch chứng khoán do Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) vận hành.

Thứ tư Hệ thống bù trừ, chuyển mạch giao dịch tài chính do Công ty Cổ phần Thanh toán Quốc gia Việt Nam (NAPAS) vận hành.

Ngoài ra 4 hệ thống trên, hệ thống thanh toán quan trọng còn bao gồm các Hệ thống thanh toán khác theo quy định của Ngân hàng Nhà nước trong từng thời kỳ.

Đây là hệ thống thanh toán có vai trò chủ đạo trong việc phục vụ nhu cầu thanh toán của các chủ thể trong nền kinh tế, có khả năng gây lan truyền rủi ro hệ thống, làm ảnh hưởng đến sự ổn định, an toàn và hiệu quả của các hệ thống thanh toán khác và hệ thống tài chính.

Việc giám sát hệ thống thanh toán tập trung vào các hệ thống quan trọng trên, tuy nhiên vẫn không bỏ qua các hệ thống thanh toán khác, nhất là hệ thống thanh toán nội bộ của các tổ chức tín dụng.

Được biết, Vụ Thanh toán thuộc NHNN sẽ thực hiện trách nhiệm của Đơn vị giám sát các hệ thống thanh toán.