Phó chủ tịch VASB: 'Cần kiểm tra mỗi lần tăng vốn của doanh nghiệp chưa đại chúng'

Đóng góp tham luận cho hội thảo "Khơi thông dòng vốn cho thị trường bất động sản Việt Nam" (do Tạp chí Reatimes và Viện Nghiên cứu bất động sản Việt Nam tổ chức), bà Hoàng Hải Anh, Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký VASB, cho rằng cần có sự đầu tư thích đáng về công cụ cũng như nguồn nhân lực cho bộ máy giám sát, cảnh báo vi phạm để có thể phát hiện và ngăn chặn hành vi vi phạm khi chưa đến mức độ cao. Do đó, tổ chức bộ máy này không chỉ ở Ủy ban Chứng khoán Nhà nước mà ở cả các Sở giao dịch chứng khoán, Sở Tài chính của các tỉnh, các tổ chức hành nghề chứng khoán… dưới sự điều phối, quản lý của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước.

Đặc biệt, vị trí pháp lý của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cũng cần tương xứng để có thể điều phối và phối hợp được với Sở Tài chính hoặc Sở Kế hoạch và Đầu tư các tỉnh trong hoạt động giám sát tuân thủ của các công ty đại chúng ngày càng nhiều, đa dạng ngành nghề và trải dài trên địa bàn cả nước.

Bà Hải Anh cũng cho biết nhiều doanh nghiệp khi chưa đại chúng đã thực hiện tăng vốn nhiều lần để đạt mức vốn điều lệ lớn nhưng thực tế không góp đủ hoặc chỉ đối phó góp đủ. Khi chưa đại chúng, doanh nghiệp chỉ thực hiện đăng ký kinh doanh thông qua hệ thống phòng đăng ký kinh doanh của Sở Kế hoạch và Đầu tư, không thuộc sự quản lý của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước. Mỗi lần tăng vốn, doanh nghiệp không được kiểm tra hay kiểm toán vốn. Sau khi đạt mức vốn ảo mong muốn thì tiến hành đại chúng hóa và niêm yết.

Về vấn đề này, VASB cho rằng cần thiết phải có kiểm tra hay kiểm toán vốn mỗi lần tăng vốn của doanh nghiệp chưa đại chúng. Thực tế, Luật Doanh nghiệp có quy định các cổ đông phải góp đủ vốn trong vòng 90 ngày kể từ ngày đăng ký tăng vốn điều lệ, nếu không sẽ phải làm thủ tục giảm vốn. Nhưng do chưa có cơ quan giám sát, kiểm tra việc này nên vẫn phổ biến diễn ra việc tăng vốn ảo liên tiếp. Khi doanh nghiệp đã niêm yết thì cơ quan chức năng rất khó có thể kiểm tra lại thực tế từng lần tăng vốn trước đó khi doanh nghiệp chưa đại chúng.

Bên cạnh đó, VASB đề xuất công ty đại chúng để có thể niêm yết, cần thiết và bắt buộc phải thông qua IPO ra công chúng theo đúng thủ tục quy định.

Ngoài ra, quy định về trách nhiệm của công ty kiểm toán cần được quy định chặt chẽ hơn. Hiện nay, pháp luật mới chỉ quy định chung cho toàn bộ các hoạt động niêm yết và chào bán chứng khoán ra công chúng, cần thiết phải có các quy định với mức độ chặt chẽ khác nhau (trong đó có tiêu chuẩn của công ty kiểm toán báo cáo tài chính) đối với việc niêm yết ở các bảng khác nhau, mức độ quy mô doanh nghiệp khác nhau. Chẳng hạn ở bảng niêm yết HoSE, với quy mô vốn hóa công ty 1.000 tỷ đồng bắt buộc phải được kiểm toán bởi Big4 hoặc công ty kiểm toán có tiêu chuẩn cao hơn.