'Tàu tốc hành' ngân hàng vào không gian số

Những con số biết nói

Trong trao đổi mới đây về chuyển đổi số trong ngành ngân hàng, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Phạm Tiến Dũng cho rằng thời gian qua, các ngân hàng đã chủ động ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số vào các hoạt động ngân hàng, cung ứng các sản phẩm dịch vụ an toàn, tiện ích nhằm gia tăng trải nghiệm cho khách hàng. Nhiều ngân hàng đã chủ động hợp tác các hãng công nghệ lớn (BigTech), các công ty Fintech để nâng cao hiệu quả vận hành qua ứng dụng các công nghệ, giải pháp số tiên tiến. Hợp tác với các đơn vị bán hàng hóa, dịch vụ để cung ứng sản phẩm dịch vụ ngân hàng và ngoài ngân hàng một cách an toàn, thuận tiện, tích hợp sâu vào hành trình số của khách hàng.

“Các ngân hàng cũng thiết lập các trung tâm, đơn vị riêng trong nội bộ nhằm nghiên cứu, đẩy mạnh chuyển đổi số ngân hàng. Bên cạnh đó, còn có mô hình hợp tác giữa ngân hàng với công ty Fintech để cho ra đời các dịch vụ ngân hàng số thế hệ mới (Neobanking) hướng đến tập khách hàng trẻ, năng động, am hiểu công nghệ và chú trọng vào trải nghiệm khách hàng vượt trội chỉ trên kênh số”, ông Dũng cho biết.

Theo khảo sát tại 44 quốc gia do Công ty Nghiên cứu thị trường Statista (Đức) thực hiện, tính đến tháng 8/2022, Việt Nam là quốc gia xếp thứ 2 với tỉ lệ 33,2% người dùng smartphone để thực hiện các giao dịch thanh toán sau Trung Quốc với tỉ lệ 40,4%. Hãng tư vấn chiến lược toàn cầu McKinsey đã đánh giá ngành ngân hàng Việt Nam có mức độ ứng dụng ngân hàng số với tốc độ nhanh nhất trong khu vực. Tăng từ 41% năm 2015 lên đến 82% vào năm 2021, cao hơn mức tăng bình quân 23% của toàn khu vực và thậm chí cao hơn mức tăng bình quân 33% của thị trường mới nổi.

Những con số từ NHNN cho thấy, đến nay, có 95% ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài đã và đang xây dựng, triển khai chiến lược chuyển đổi số tại đơn vị mình. Một số dịch vụ cơ bản đã được thực hiện hoàn toàn trên kênh số như mở tài khoản, thanh toán, chuyển tiền, tiền gửi tiết kiệm...; nhiều ngân hàng đạt tỷ lệ trên 90% giao dịch thực hiện trên kênh số.

Đáng chú ý, các công nghệ của cách mạng công nghiệp (CMCN) 4.0 như: Trí tuệ nhân tạo (AI), tự động hóa quy trình bằng rô-bốt (Robotic process automation), chuỗi khối (Blockchain)... đã được các ngân hàng Việt Nam ứng dụng mạnh mẽ và rộng rãi vào các dịch vụ ngân hàng cốt lõi như thanh toán, tín dụng, nhận tiền gửi.

Trong hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt (TTKDTM), năm 2022 ghi nhận mức tăng trưởng cao so với năm 2021. Cụ thể, giao dịch TTKDTM tăng 89,05% về số lượng và 32% về giá trị; qua kênh Internet tăng 98,54% về số lượng và 50,24% về giá trị; qua kênh điện thoại di động tăng 139,32% về số lượng và 106,54% về giá trị; qua phương thức QR code tăng 225,36% về số lượng và 243,92% về giá trị.

Giao dịch qua POS đạt hơn 623,21 triệu giao dịch với giá trị đạt gần 1,03 triệu tỷ đồng, tăng 51,66% về số lượng và 46,1% về giá trị; giao dịch qua ATM đạt hơn 1,07 tỷ giao dịch với giá trị đạt gần 3,08 triệu tỷ đồng, tương ứng tăng 12,45% về số lượng và tăng 12,5% về giá trị.

Tính đến cuối tháng 12/2022, đã có 3 doanh nghiệp thí điểm cung ứng dịch vụ Mobile Money. Số lượng tài khoản Mobile Money được mở là hơn 2,835 triệu, trong đó số tài khoản đăng ký và sử dụng dịch vụ ở nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa, biên giới và hải đảo là gần 2 triệu tài khoản (chiếm 70,44% tổng số tài khoản). Ngoài ra, đã phát triển được hơn 8,8 nghìn điểm kinh doanh, tổng số đơn vị chấp nhận thanh toán được thiết lập là hơn 15.000 đơn vị. Số lượng giao dịch đạt hơn 19 triệu giao dịch với tổng giá trị khoảng 1.268 tỷ đồng.

Hoàn thiện pháp lý, chú trọng an toàn

Theo NHNN, trong thời gian tới, cơ quan quản lý sẽ tiếp tục rà soát, hoàn thiện khuôn khổ pháp lý tạo cơ chế thuận lợi cho hoạt động chuyển đổi số ngân hàng.

Trước mắt, hoàn thiện trình Chính phủ ban hành Nghị định về TTKDTM và Nghị định về Cơ chế thử nghiệm có kiểm soát hoạt động công nghệ tài chính trong lĩnh vực ngân hàng; rà soát, sửa đổi văn bản pháp lý như: Luật Các tổ chức tín dụng (TCTD), Luật NHNN, các nghị định, thông tư hướng dẫn,... để thúc đẩy hơn nữa hoạt động chuyển đổi số ngành ngân hàng.

Bên cạnh đó, chú trọng hoàn thiện hạ tầng công nghệ phục vụ chuyển đổi số, tăng cường kết nối, hợp tác với các ngành, lĩnh vực khác nhất là kết nối với Cơ sở dữ liệu (CSDL) quốc gia về dân cư, CSDL căn cước công dân, các CSDL chuyên ngành khác nhằm tạo dựng hệ sinh thái số và cung ứng các dịch vụ an toàn, thuận tiện cho khách hàng. Cụ thể, sẽ phối hợp với Bộ Công đẩy nhanh tiến độ triển khai Đề án 06 của Thủ tướng Chính phủ.

Cùng với đó, tập trung nâng cấp, hoàn thiện hạ tầng công nghệ và tăng cường đảm bảo an ninh, an toàn và hoạt động liên tục các hệ thống thanh toán và hệ thống thông tin quan trọng của ngành ngân hàng. Đồng thời, ứng dụng công nghệ để phát triển sản phẩm, dịch vụ ngân hàng số phục vụ người dân đi đôi với đảm bảo an ninh, an toàn hoạt động ngân hàng, các giao dịch ngân hàng số, thanh toán số.

Với các TCTD, các đơn vị công nghệ, theo Phó Thống đốc Phạm Tiến Dũng cần xây dựng chiến lược chuyển đổi số với các mục tiêu, nhiệm vụ và lộ trình cụ thể, có trọng tâm trọng điểm, phù hợp với nhu cầu, năng lực và tiềm lực của từng ngân hàng. Đầu tư nâng cấp hạ tầng công nghệ thông tin, triển khai ứng dụng các giải pháp đảm bảo an ninh, bảo mật trong hoạt động ngân hàng. Đẩy nhanh kết nối, khai thác thông tin CSDL quốc gia về dân cư, CSDL căn cước công dân gắn chip theo Đề án 06 để phục vụ định danh, xác thực khách hàng và làm sạch dữ liệu tại ngân hàng.

Phó Thống đốc cũng định hướng ứng dụng mạnh mẽ các công nghệ số vào hoạt động ngân hàng để cung ứng các sản phẩm, dịch vụ ngân hàng trên nền tảng số; chú trọng tạo lập quan hệ đối tác, hợp tác kinh doanh từ đó thiết lập hệ sinh thái số, kết nối dịch vụ ngân hàng số với nhiều dịch vụ số khác trong nền kinh tế, đa dạng hóa sản phẩm dịch vụ, tăng tính tiện ích và gia tăng trải nghiệm khách hàng; đẩy mạnh hợp tác kết nối, tận dụng năng lực công nghệ của các công ty công nghệ, Fintech.

Chú ý xây dựng các chính sách thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao, nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực phục vụ cho hoạt động chuyển đổi số ngành ngân hàng. Ngoài ra, đồng hành với xu hướng chuyển đổi số là việc nhiều dịch vụ tiền tệ - ngân hàng truyền thống được nghiên cứu, phát triển trên cơ sở công nghệ số như CBDC, Mobile Money…

Trước những vấn đề mới này, NHNN cho biết sẽ luôn theo dõi phát triển của các mô hình, giải pháp kinh doanh đổi mới sáng tạo trong ngành để kịp thời có các biện pháp đảm bảo an ninh, an toàn, quyền và lợi ích hợp pháp của khách hàng. Đồng thời nghiên cứu đề xuất để tạo thuận lợi về cơ chế, chính sách, quy định cho hoạt động đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực ngân hàng, cung ứng các sản phẩm, dịch vụ ngân hàng an toàn, thuận tiện.