Thuế giá trị gia tăng là gì?

Thuế giá trị gia tăng là gì?

Thuế giá trị gia tăng (value added tax) Thường viết tắt là thuế VAT, một loại thuế gián thu mà chính phủ đánh vào phần giá trị tăng thêm của hàng hóa và dịch vụ sau mỗi quá trình sản xuất. Thông thường nó được tình bằng tỷ lệ phần trăm của phần giá trị tăng thêm mà các doanh nghiệp tạo ra. Thuế giá trị gia tăng hiện được sử dụng rộng rãi ở nhiều nước, nước ta cũng đã bắt đầu chuyển sang thực hiện thuế giá trị gia tăng.

(Tài liệu tham khảo: Nguyễn Văn Ngọc, Từ điển Kinh tế học, Đại học Kinh tế Quốc dân)

Thuế giá trị gia tăng (value added tax) được một nhà kinh tế học người Pháp là Maurice Lauré nghĩ ra năm 1954, khi là giám đốc cơ quan thuế của Pháp (Direction générale des impôts), dưới tên gọi taxe sur la valeur ajoutée (TVA trong tiếng Pháp) và áp dụng nó lần đầu từ ngày 10 tháng 4 năm 1954 đối với các doanh nghiệp lớn, và mở rộng theo thời gian tới tất cả các bộ phận kinh tế. Tại Pháp, nó là nguồn thu quan trọng nhất của ngân khố quốc gia, chiếm tới khoảng 45% ngân quỹ này.

Người tiêu dùng cuối cùng của sản phẩm hàng hóa và dịch vụ không thể được hoàn lại VAT khi mua hàng, nhưng các doanh nghiệp thì có thể được hoàn lại VAT đối với nguyên vật liệu và dịch vụ mà họ mua để tạo ra các sản phẩm hay dịch vụ tiếp theo để trực tiếp hay gián tiếp bán cho người sử dụng cuối. Theo cách này, tổng số thuế phải thu ở mỗi công đoạn trong dây chuyền kinh tế là một tỷ lệ cố định đối với phần giá trị gia tăng được công đoạn kinh doanh thêm vào trong sản phẩm, và phần lớn chi phí trong phần thu thuế được sinh ra bởi việc kinh doanh chứ không phải bởi nhà nước. VAT được nghĩ ra bởi vì các mức thuế suất đánh thuế trên doanh số bán hàng rất cao là động cơ để người ta buôn lậu và gian lận. Nó bị phê phán vì lý do nó là một loại thuế lũy thoái.