TS Nguyễn Văn Đệ: 'Quy định đấu thầu thuốc, vật tư y tế chưa bao quát hết tình huống phát sinh'

Theo ông Đệ, trong quá trình thực hiện đấu thầu, áp kết quả thầu tại cơ sở KCB tư nhân, có tình trạng ép buộc, gây rào cản tiêu cực, khiến cho cơ sở KCB tư nhân luôn bị động và lệ thuộc kết quả trúng thầu thuốc, VTYT tập trung, ảnh hưởng đến công tác KCB của cơ sở y tế tư nhân.

Cụ thể, đối với quy định được tham gia mua thuốc, VTYT tập trung (cấp quốc gia, cấp địa phương, đàm phán giá) tại địa phương nơi đóng trụ sở, thực tiễn trong nhiều năm qua cho thấy, hầu hết các các cơ sở y tế tư nhân chủ yếu có quy mô nhỏ, không đủ năng lực, kinh nghiệm để tự chủ động tổ chức đấu thầu thuốc, VTYT, do vậy hàng năm, các đơn vị chủ yếu vẫn đang áp dụng giá trúng thầu thuốc, VTYT tập trung do Sở Y tế địa phương tổ chức cho các cơ sở y tế công lập.

Tuy nhiên trong giai đoạn giao thầu hàng năm, không phải Sở Y tế các tỉnh, thành nào cũng hoàn thành việc đấu thầu thuốc, VTYT theo đúng quy định và kế hoạch được cấp có thẩm quyền chỉ đạo, mà luôn xảy ra tình trạng kéo dài việc đấu thầu thuốc, VTYT hoặc phải gia hạn thời gian sử dụng kết quả thầu thuốc, VTYT của năm liền kề. Chính điều này gây nên tình trạng thiếu, hết thuốc và VTYT phục vụ bệnh nhân, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động KCB của cơ sở y tế và quyền lợi của bệnh nhân BHYT.

Ngoài ra còn có trường hợp, các nhà thầu dù đã trúng thầu nhưng lấy lý do khách quan để không cung ứng đủ thuốc, VTYT theo đúng cam kết, để xảy ra tình trạng thiếu thuốc, VTYT tại cơ sở KCB tư nhân.

Đối với việc tự tổ chức lựa chọn nhà thầu cung cấp thuốc, VTYT theo quy định tại Luật Đấu thầu, các văn bản hướng dẫn Luật đấu thầu. Điều này khó thực hiện bởi hầu hết cơ sở KCB tư nhân có quy mô nhỏ, ít kinh nghiệm, không đủ năng lực để tổ chức đấu thầu thuốc, VTYT nên hầu hết đều phụ thuộc vào kết quả mua thuốc, VTYT tập trung của địa phương, kết quả mua thuốc, VTYT tập trung cấp quốc gia, kết quả đàm phán giá hoặc kết quả trúng thầu của các cơ sở y tế công lập tuyến tỉnh trên cùng địa bàn.

Với quy định được áp dụng hình thức mua sắm trực tiếp theo quy định tại Khoản 1 Điều 24 Luật Đấu thầu số 43/2013/QH13, việc mua sắm thuốc trực tiếp chỉ được cơ sở KCB tư nhân thực hiện khi mặt hàng thuốc, VTYT đã được trúng thầu, và việc lựa chọn doanh nghiệp cung ứng thuốc, VTYT phải đáp ứng các điều kiện: là mặt hàng có cùng hoạt chất, hàm lượng, đường dùng, dạng bào chế, tên thương mại, nhà sản xuất, nước sản xuất, số đăng ký...

Tuy nhiên, do quy định không được áp thầu rộng rãi của các cơ sở y tế của các địa phương khác nên cơ quan BHXH không thanh toán chi phí thuốc, VTYT từ nguồn quỹ BHYT cho người bệnh BHYT và người bệnh buộc phải tự chi trả tiền thuốc, VTYT BHYT do cơ sở KCB tư nhân mua sắm trực tiếp.

Ngoài ra, theo quy định, nhà thầu phải có thông báo công khai là không đủ năng lực cung cấp thuốc. Điều này nằm ngoài mong muốn của nhà thầu, bởi sẽ ảnh hưởng tới hồ sơ năng lực đấu thầu trong các gói thầu mới.