Vào cuộc chơi tài sản mã hóa: Ngân hàng đối mặt rủi ro về danh tiếng

Theo các chuyên gia phân tích của Chứng khoán Rồng Việt, Nghị quyết số 05/2025/NQ-CP được xem như dấu mốc mở ra một chương mới mang tính chiến lược trong hành trình mở rộng chuỗi giá trị dịch vụ tài chính của ngành ngân hàng.

Bởi với nguồn lực tài chính vững mạnh, mạng lưới khách hàng rộng khắp cùng hạ tầng công nghệ số phát triển, các ngân hàng được kỳ vọng sẽ trở thành mắt xích quan trọng trong việc vận hành và tối ưu hóa thị trường tài sản mã hóa - lĩnh vực đòi hỏi sự an toàn, chuẩn mực và niềm tin.

Ở chiều ngược lại, cuộc chơi mới này cũng mở ra cơ hội để các ngân hàng Việt hoàn thiện hệ sinh thái tài chính toàn diện, tiến từ các dịch vụ truyền thống như thanh toán, tín dụng, đầu tư, chứng chỉ quỹ, cổ phiếu… đến những dịch vụ mới mẻ như tài sản mã hóa.

Trong trao đổi với Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance, ông Vũ Thành Trung, Phó Chủ tịch HĐQT Ngân hàng TMCP Quân đội (MB) khẳng định: “Hiện tổng giá trị giao dịch của thị trường tài sản mã hóa toàn cầu dao động từ 2 đến 3,5 nghìn tỷ USD, chưa bao gồm phần tài sản thực được token hóa. Dự báo cho thấy đến năm 2030, quy mô tài sản thực được token hóa trên toàn thế giới có thể đạt khoảng 16 nghìn tỷ USD. Với những con số này, rõ ràng, tài sản số là một lĩnh vực tiềm năng rất lớn cho MB nói riêng và hoạt động ngân hàng - tài chính nói chung”.

Theo ông Trung, tài sản mã hóa giúp ngân hàng thu hút thêm khách hàng mới, trẻ, am hiểu công nghệ, những người có nhu cầu đa dạng hóa danh mục đầu tư. Từ đó, ngân hàng có thêm nguồn thu từ phí giao dịch, phí lưu ký và lợi ích từ các sản phẩm mới, chẳng hạn như vay có tài sản đảm bảo bằng tài sản mã hóa.

Song, đại diện MB cũng thừa nhận, đi cùng với cơ hội là thách thức không nhỏ, nhất là trong bối cảnh hành lang pháp lý còn đang trong giai đoạn xây dựng và hoàn thiện.

Phó Chủ tịch HĐQT MB chỉ ra, thách thức và rủi ro đầu tiên mà ngân hàng phải đối mặt khi bước vào cuộc chơi tài sản số là lượng giao dịch cực lớn, tốc độ cao, không ngừng nghỉ đòi hỏi hệ thống xử lý giao dịch cần được thiết kế đặc biệt để bảo đảm xử lý hàng tỷ giao dịch/ngày. Chưa kể, thời gian giao dịch cao điểm thông thường không vào giờ hành chính cho nên các hệ thống giám sát, vận hành cần được thiết kế theo hướng online, hoạt động liên tục, không ngừng nghỉ. Ngân hàng cũng cần có hệ thống máy móc, robotics sẽ cần được ứng dụng triệt để thay cho con người.

Bên cạnh đó, việc tuân thủ nghiêm ngặt thông lệ phòng chống rửa tiền từ nhận biết khách hàng (KYC - Know your customer; Know your Business customer) đến giám sát giao dịch (KYT - Know Your Transaction) cũng là yêu cầu bắt buộc.

“Bất kỳ dấu hiệu cấm vận, rửa tiền, tài trợ khủng bố và vũ khí hủy diệt hàng loạt phải được phát hiện và xử lý kịp thời. Điều này đòi hỏi ngân hàng cần đầu tư kỹ lưỡng vào hệ thống AML/CFT với đặc trưng riêng của việc rà quét trên các mạng blockchain với đặc trưng ẩn danh và giao dịch ngang hàng (P2P)”, đại diện MB cho hay.

Một thách thức khác nằm ở khía cạnh pháp lý, khi khuôn khổ cho thị trường tài sản số vẫn đang trong quá trình hoàn thiện trong giai đoạn thí điểm. Phó Chủ tịch HĐQT Vũ Thành Trung cho biết, dù đã có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, song kinh nghiệm thực tiễn trong lĩnh vực tài sản mã hóa của ngân hàng nói chung còn hạn chế, vẫn đang trong quá trình nghiên cứu và học hỏi thông lệ quốc tế. Do đó, việc ngân hàng lúng túng với các vấn đề pháp lý phát sinh là điều khó tránh khỏi trong giai đoạn đầu.

Tiếp đến là rủi ro về nguồn lực. Ông Trung chia sẻ, tài sản mã hóa là một lĩnh vực tương đối mới với ngân hàng MB nói riêng và ngành ngân hàng nói chung. Lực lượng cán bộ có hiểu biết sâu sắc về Blockchain và tài sản mã hóa chưa nhiều, vẫn trong giai đoạn vừa nghiên cứu, vừa thực hành. Điều này đòi hỏi các ngân hàng cần có tư vấn từ các đơn vị có kinh nghiệm trong nước và nước ngoài trong quá trình xây dựng và triển khai các sản phẩm dịch vụ liên quan.

Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng là rủi ro về danh tiếng khi ngân hàng tham gia vào một thị trường còn nhiều biến động và tiềm ẩn nhiều hoạt động lừa đảo như tài sản mã hóa. “Tham gia thị trường tài sản mã hóa đồng nghĩa với việc ngân hàng phải có quy trình thẩm định, bảo mật và dịch vụ khách hàng phải cực kỳ nghiêm ngặt. Bởi bất kỳ một sai sót nào đều có thể ảnh hưởng đến danh tiếng và niềm tin của khách hàng vào ngân hàng truyền thống”, đại diện MB nhấn mạnh.

Đến nay, nhiều ngân hàng Việt đã bắt đầu định hình chiến lược tham gia thị trường tài sản mã hóa. Một số công ty con đã được thành lập và giao nhiệm vụ phát triển nền tảng và sàn giao dịch tài sản mã hóa.

Trong tháng 9/2025, Ngân hàng TMCP Phát triển Thành phố Hồ Chí Minh (HDBank) đã tham gia thành lập CTCP Sàn Giao dịch Tài sản mã hóa HD (HDEX) với vốn điều lệ 200 tỷ đồng. Trong đó, Chứng khoán HD (HDBS), công ty liên kết của HDBank, góp 30 tỷ đồng (15%).

Cùng thời điểm, CTCP Sàn Giao dịch Tài sản mã hóa Lộc Phát Việt Nam (LPEX) cũng chính thức được thành lập. Công ty này có trụ sở đặt tại tòa nhà LPB, số 210 Trần Quang Khải (Hà Nội) - cũng là hội sở của Ngân hàng TMCP Lộc Phát Việt Nam (LPBank).

Ngoài ra còn có CTCP Sàn giao dịch tài sản mã hóa Việt Nam Thịnh Vượng (CAEX) với vốn điều lệ 25 tỷ đồng. Trong danh sách cổ đông của CAEX, CTCP Chứng khoán VPBank (VPBankS) - công ty trong hệ sinh thái của Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank) góp 11% vốn. Trước đó, vào đầu tháng 5/2025, CTCP Sàn giao dịch tài sản mã hóa Techcom (TCEX), doanh nghiệp liên quan đến hệ sinh thái của Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam (Techcombank) - TCBS cũng được thành lập với vốn điều lệ ban đầu là 3 tỷ đồng.

Hay như MB cũng đã ký Biên bản ghi nhớ (MOU) hợp tác kỹ thuật với Dunamu - đơn vị vận hành Upbit - nền tảng tiền điện tử lớn nhất Hàn Quốc.

Trong khi đó, một số ngân hàng khác cũng đã bắt đầu nghiên cứu các dịch vụ liên quan đến tài sản số. Ngân hàng TMCP Hàng Hải Việt Nam (MSB) đã xây dựng, phát triển nền tảng thử nghiệm cho vay thế chấp bằng tài sản số và thử nghiệm thiết kế hành trình tín dụng trực tuyến dựa trên eKYC, AI và tự động hóa. Ngoài ra, ngân hàng còn phát triển giải pháp quản lý tài sản số toàn diện.

Trong trao đổi với VietnamFinance, đại diện MB cho biết, mỗi ngân hàng sẽ có một hướng đi chiến lược và cách tiếp cận riêng với tài sản mã hóa, tùy theo định hướng phát triển.

“Cách tiếp cận của MB là đi theo hướng thận trọng, tập trung vào việc xây dựng nền tảng cốt lõi từ công nghệ, nghiệp vụ, lực lượng cán bộ đến quy định quy trình và tiếp nhận đào tạo chuyển giao. Và khi ra mắt, hệ thống phải hoạt động trơn tru, không vi phạm bất kỳ điểm nào từ thông lệ quốc tế, pháp luật Việt Nam và các thông tư hướng dẫn khác. Mục tiêu của MB là đảm bảo hệ thống được tổ chức và triển khai chặt chẽ, giải quyết được những rủi ro, thách thức đã nêu trên”, ông Vũ Thành Trung nhấn mạnh.

Chia sẻ thêm, đại diện MB cho hay, MB cũng đối diện với những thách thức về cả hiểu biết công nghệ, con người, năng lực quản trị, kinh nghiệm ngành tài sản mã hóa... Do đó, ngân hàng lựa chọn phương án đồng hành cùng một đơn vị lớn, nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực triển khai, vận hành và kinh doanh dịch vụ sàn giao dịch tài sản mã hóa.

“Dự kiến sau khoảng ba năm, khi quá trình chuyển giao hoàn tất, MB sẽ có thể tự tin vận hành an toàn hệ thống và phát triển thêm các sản phẩm, dịch vụ mới, mang lại trải nghiệm và lợi ích tối đa cho khách hàng”, ông Trung cho biết.

Về dài hạn, cùng với sự hoàn thiện của hành lang pháp lý, MB sẽ hướng tới xây dựng một hệ sinh thái số toàn diện hỗ trợ đồng thời tài sản thực truyền thống, tài sản mã hóa và cả tài sản thực được token hóa.

Khi đó, khách hàng của MB có thể phân bổ danh mục đầu tư linh hoạt hơn giữa các loại tài sản, nâng cao khả năng sinh lời dài hạn. Hay như khách hàng cá nhân hay doanh nghiệp có thể sử dụng tài sản số, tài sản mã hóa như một loại tài sản bảo đảm thông thường; thanh toán quốc tế bằng stablecoin,...

Để thúc đẩy sự phát triển lành mạnh của thị trường tài sản số, đại diện MB kiến nghị cần có quy định cho phép ngân hàng hoặc tổ chức đủ điều kiện phát hành stablecoin neo vào đồng VND, giúp nhà đầu tư giao dịch thuận tiện hơn trên nhiều nền tảng và quốc gia. Đồng thời, nên mở rộng đối tượng được phép mở tài khoản giao dịch tài sản mã hóa cho nhà đầu tư trong nước đáp ứng điều kiện pháp luật.