Vụ án liên quan ông Tất Thành Cang và đồng phạm: Vì sao phải điều tra đồng phạm 'tham ô tài sản'?

Theo đó, 1 trong 3 lý do Viện KSND TP. HCM (VKS) đề nghị Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP. HCM (CQĐT) làm rõ: có hay không vai trò đồng phạm “tham ô tài sản” của các cá nhân nguyên là thành viên HĐQT và ban kiểm soát (BKS) Công ty Cổ phần phát triển Nam Sài Gòn (Sadeco) trong việc nhận tiền thù lao, khen thưởng của Sadeco.

Theo hồ sơ vụ án, bị can Tề Trí Dũng (Tổng giám đốc, thành viên HĐTV Công ty TNHH MTV phát triển công nghiệp Tân Thuận - IPC, 100% vốn nhà nước), Chủ tịch HĐQT Sadeco (công ty con của IPC), với vai trò chủ mưu, đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn thực hiện các hành vi phát hành 9 triệu cổ phần Sadeco cho Công ty Nguyễn Kim mà không thông qua đấu giá, đấu thầu, gây thiệt hại cho nhà nước 1.103 tỷ đồng. CQĐT đề nghị VKS truy tố Tề Trí Dũng, Tất Thành Cang và 17 bị can khác phạm tội “vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát lãng phí”.

Xài quỹ chung cho mục đích cá nhân

Đối với Tề Trí Dũng và Hồ Thị Thanh Phúc (nguyên Tổng giám đốc Sadeco), CQĐT còn đề nghị VKS truy tố 2 bị can này về tội “tham ô tài sản”, do bị can có hành vi duyệt chi trái quy định nguồn tiền thù lao, quỹ khen thưởng HĐQT, BKS tại Sadeco, sau đó tự chiếm đoạt hơn 1,7 tỷ đồng (theo quy định, tham ô số tiền này sẽ có khung hình phạt 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình - PV).

Hành vi phạm tội thể hiện, từ tháng 12/2017, HĐQT Công ty Sadeco gồm 9 thành viên, trong đó có 5 thành viên đại diện cổ đông nhà nước: Tề Trí Dũng, Hồ Thị Thanh Phúc (đại diện vốn IPC), Huỳnh Phước Long (đại diện vốn Văn phòng Thành ủy TP. HCM), Trần Công Thiện (đại diện vốn Công ty TNHH MTV đầu tư và xây dựng Tân Thuận); Phạm Xuân Trung (Phó tổng giám đốc IPC, đại diện vốn IPC), đến tháng 3/2017 thì Trần Đăng Linh, Phó tổng giám đốc IPC, thay thế.

Trong 5 cá nhân trên, chỉ riêng Hồ Thị Thanh Phúc là thành viên HĐQT chuyên trách, được hưởng các khoản thù lao, tiền lương, tiền thưởng do Sadeco chi trả. Các cá nhân còn lại đều là thành viên HĐQT không chuyên trách, khi nhận thù lao, tiền thưởng phải nộp về đơn vị cử đại diện vốn.

Tuy nhiên, khi về làm chủ tịch HĐQT, với mục đích sử dụng nguồn tiền còn dư cuối năm cho mục đích cá nhân và không phải nộp IPC, Văn phòng Thành ủy, Tề Trí Dũng chỉ đạo và ký duyệt danh sách chi tiền cho thành viên HĐQT, BKS sử dụng và hợp thức hóa bằng nghị quyết của HĐQT sử dụng nguồn tiền này làm kinh phí hoạt động.

Tùy tiện chia chác

Việc tùy tiện duyệt chi nguồn thù lao kéo dài trong nhiều năm. Cụ thể, năm 2016, Tề Trí Dũng duyệt chi dưới danh nghĩa chi kinh phí hoạt động để chiếm đoạt là hơn 990 triệu đồng. Trong đó, Hồ Thị Thanh Phúc được chi khoảng 169 triệu đồng, nhưng thực tế Phúc chỉ được hưởng hơn 8 triệu đồng, số còn lại của Tề Trí Dũng và Phạm Xuân Trung nhận; Tề Trí Dũng nhận thêm hơn 96,6 triệu đồng; Nguyễn Văn Minh (Trưởng BKS Sadeco) được chi hơn 106 triệu đồng bằng chuyển khoản vào cá nhân; Huỳnh Phước Long và Trần Công Thiện, mỗi người được chi hơn 96,6 triệu đồng bằng chuyển khoản vào tài khoản cá nhân.

Nguồn thù lao năm 2017 được Tề Trí Dũng duyệt chi sai quy định là hơn 1,2 tỷ đồng. Trong đó, Hồ Thị Thanh Phúc được chi hơn 427 triệu đồng, nhưng thực tế bị can chỉ hưởng hơn 106 triệu đồng, số còn lại là của Tề Trí Dũng; Phạm Xuân Trung được chi khoảng 26,7 triệu đồng, Trần Đăng Linh được chi hơn 80 triệu đồng.

Hơn 213,7 triệu đồng của Tề Trí Dũng được Trần Mạnh Khôi (Phó BKS Sadeco) ký nhận thay, sau đó giao lại trực tiếp cho Dũng; Nguyễn Văn Minh được chi hơn 58,7 triệu đồng; Huỳnh Phước Long và Trần Công Thiện mỗi người được chi hơn 106,8 triệu đồng bằng chuyển khoản vào tài khoản cá nhân.

Tương tự, đối với quỹ khen thưởng HĐQT và BKS, năm 2017, Tề Trí Dũng nhiều lần ký duyệt chi quỹ cho các thành viên HĐQT, BKS và nhân viên văn phòng HĐQT dưới danh nghĩa chi kinh phí hoạt động (nhưng không có chứng từ chứng minh) vào các dịp lễ, tết hơn 5,3 tỷ đồng.

Trong đó, chỉ duy nhất lần chi thưởng Tết dương lịch 2017, hơn 413 triệu đồng là chuyển về tài khoản Văn phòng Thành ủy; số còn lại đều chi cá nhân. Năm 2018, quỹ khen thưởng được chi dưới danh nghĩa kinh phí hoạt động nhưng không có chứng từ chứng minh là hơn 1,8 tỷ đồng.

Từ tháng 4/2018, Sadeco không tiếp tục chi tiền từ nguồn quỹ này, đây cũng là thời điểm Thanh tra TP. HCM tiến hành thanh tra toàn diện hoạt động của IPC.

Thực hiện hành vi tương tự nhau

Quá trình điều tra và xác minh, ngày 26/12/2018, Tề Trí Dũng và toàn bộ các cá nhân liên quan đã chủ động nộp lại đầy đủ các khoản tiền đã thụ hưởng, chiếm đoạt trên. Từ đó, CQĐT xác định hành vi của Tề Trí Dũng và Hồ Thị Thanh Phúc đã phạm vào tội “tham ô tài sản” tại Điều 353 bộ Luật Hình sự; trong đó Tề Trí Dũng là chủ mưu, Hồ Thị Thanh Phúc giữ vai trò đồng phạm giúp sức tích cực, tạo điều kiện để Dũng tham ô hơn 1,7 tỷ đồng.

Đối với các cá nhân liên quan gồm: Phạm Xuân Trung, Trần Đăng Linh, Trần Công Thiện, Huỳnh Phước Long, Nguyễn Văn Minh, CQĐT cho rằng đã có văn bản gửi Văn phòng Thành ủy đề nghị cung cấp về các quy chế tài chính của Văn phòng Thành ủy, cung cấp bổ sung các quy định về việc người đại diện vốn góp nộp các khoản thù lao, tiền thưởng về Văn phòng Thành ủy… để điều tra xác minh làm rõ có được quyền hưởng các khoản thù lao, tiền thưởng tại Sadeco hay không.

Tuy nhiên, đến nay chưa có kết quả trả lời; thời hạn điều tra đã hết, không thể hoàn thành việc điều tra kết luận hành vi của các cá nhân trên. Do đó, ngày 8/1/2021, CQĐT tách hành vi có dấu hiệu sai phạm của các cá nhân này để điều tra làm rõ và đề xuất xử lý sau.

Tuy nhiên, theo VKS, Tề Trí Dũng, Hồ Thị Thanh Phúc và các cá nhân trên đều thực hiện hành vi tương tự nhau, là một khối thống nhất với nhau. Vì vậy, một là nhập xử lý luôn trong vụ án này, trường hợp chưa thể thì tách nguyên nhóm hành vi ra để xử lý sau, tránh sót lọt tội phạm.