World Bank: 'Rào cản thương mại có thể đưa thế giới quay lại thời kỳ khủng hoảng kinh tế'

"Tăng cường áp đặt thuế quan trên phạm vi thế giới sẽ có những hậu quả bất lợi lớn cho thương mại toàn cầu", báo cáo của World Bank cho biết. "Việc thuế nhập khẩu bị đẩy lên mức tối đa có thể gây ra sự suy giảm trong dòng chảy thương mại toàn cầu, lên tới 9% theo kết quả tính toán. Đây là mức tương tự như thời điểm xảy ra cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu hồi năm 2008 - 2009".

Canada, Mexico, và EU đang lên kế hoạch triển khai việc “trả đũa” lại Hoa Kỳ bằng thuế nhập khẩu, nhằm đáp lại tuyên bố của chính quyền Tổng thống Donald Trump vào thứ Năm tuần trước rằng các quốc gia đồng minh sẽ không được miễn thuế thép và nhôm.

Cuộc “đối đầu” giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới do Nhà Trắng khởi xướng, dựa trên nhũng cáo buộc về sự "không công bằng" trong quyền sở hữu trí tuệ và thặng dư thương mại lớn của Mỹ với Trung Quốc. Hai nước đang đàm phán liên tục với mục tiêu giảm bớt căng thẳng và thương lượng lại về mức thuế.

Trong khi đó, các cuộc đàm phán sửa đổi Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA) đã thất bại trong việc đưa ra các thỏa thuận toàn diện. Điều đó khiến cho NAFTA và những lợi ích về giao thương giữa các nước thành viên – bao gồm Hoa Kỳ, Canada, và Mexico -  bị đe dọa.

Các khu vực bị ảnh hưởng đáng kể khi chủ nghĩa bảo hộ tăng cường sẽ là các thị trường mới nổi và các nền kinh tế đang phát triển, World Bank cho biết. Các lĩnh vực như nông nghiệp và chế biến thực phẩm nằm trong số những ngành bị thiệt hại nặng nề nhất.

“Và bất kỳ trở ngại nào đối với hoạt động thương mại ở Trung Quốc hay Mỹ sẽ dẫn đến sự tiêu cực đáng kể lan tỏa sang phần còn lại của thế giới, thông qua các kênh thương mại, tài chính, và thị trường hàng hóa.

Sự manh nha của một cuộc chiến tranh thương mại toàn diện, cùng với những rủi ro, bất trắc xuất phát từ việc thay đổi chính sách kinh tế quan trọng ở các nền kinh tế lớn sẽ ảnh hưởng xấu đến thị trường tài chính trên toàn thế giới. Ngân hàng Thế giới lưu ý rằng xu hướng tự do hóa thương mại đã bị chậm lại trong thời gian qua, với số lượng thỏa thuận thương mại mới được ký kết trong năm 2017 đạt mức thấp nhất trong vòng 18 năm qua.

Cảnh báo của World Bank cũng lặp lại dự báo của S&P Ratings và ECB, khi cả hai tổ chức cùng dự đoán mức tăng trưởng toàn cầu sẽ giảm 1% nếu các rào cản thuế quan tiếp tục được thực hiện. Điều đó cho thấy có nhiều ảnh hưởng tiêu cực hơn là tích cực từ một cuộc chiến tranh thương mại.

Một số nhà phân tích thị trường đã dự đoán sự khởi đầu của một cuộc suy thoái khác tại Hoa Kỳ trong vòng hai năm tới, với nợ công leo thang, lãi suất tăng, một số yếu tố chu kỳ khác, cùng với căng thẳng thương mại được nhấn mạnh như là một nguyên nhân chính. Giám đốc điều hành J.P. Morgan Chase, Jamie Dimon, cho rằng chính sách thương mại của ông Trump “có thể phá hỏng thành tựu của sự phục hồi kinh tế hiện tại”.

Nhưng một số nhà kinh tế duy trì rằng nỗi lo lắng của thế giới đang bị thổi phồng quá mức. Julien Lafargue, chiến lược gia cổ phiếu của châu Âu tại J.P. Morgan Private Bank, nói: "Tôi không nghĩ rằng chúng ta đang tiến đến một cuộc chiến thương mại. Đây có lẽ là những chiến thuật thương lượng của Tổng thống Mỹ".

Trưởng phòng chiến lược ngoại hối của HSBC, David Bloom, cũng đồng tình với Lafargue: "Những điều này từng xảy ra dưới thời Tổng thống Bush và cuối cùng chúng ta cũng đâu có cuộc chiến nào? Tôi nghĩ mọi người đang hơi thái quá”.

Cựu Tổng thống Hoa Kỳ George W. Bush cũng đã từng ban hành thuế thép vào năm 2002 như một biện pháp chống bán phá giá, tuy nhiên ông đã hủy bỏ thuế này vào cuối năm sau. Các nghiên cứu của Ủy ban Thương mại Quốc tế Hoa Kỳ (ITC) và các nhóm khác cũng cho thấy những gì rào cản thương mại lấy đi lớn hơn rất nhiều những gì nó mang lại, bởi GDP và việc làm sẽ là các chỉ số bị giảm mạnh nhất.