Bộ trưởng Lê Minh Hoan: ‘Xung đột, mâu thuẫn xảy ra khi nhà nước thu hồi đất nhưng bồi thường chưa đúng mức’

Thảo luận về Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan cho biết, đã có nhiều phản ứng, xung đột, mâu thuẫn khi Nhà nước thu hồi đất nhưng chưa bồi thường, hỗ trợ đúng mức cho người dân.

Vì vậy, theo ông Hoan, cần làm rõ như thế nào là bảo đảm người có đất bị thu hồi có chỗ ở, đảm bảo thu nhập và điều kiện sống bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ.

"Bồi thường bằng hoặc tốt hơn tưởng đơn giản những nhức nhối nhất. Theo đó, dù chính quyền địa phương rất nỗ lực, quan tâm chế độ cho người dân bị thu hồi đất nhưng vẫn bị người dân phản ứng, xung đột, mâu thuẫn. Lý do là bởi ngôi nhà với người dân bị thu hồi không chỉ là không gian sinh hoạt, sinh kế mà còn gắn với làng xóm, tập quán sinh hoạt… Vào khu tái định cư cuộc sống đảo lộn, hàng xóm mới, nghề nghiệp mới", ông Hoan nói.

Bộ trưởng Bộ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn dẫn chứng kinh nghiệm quốc tế, trước khi các nhà đầu tư nước ngoài làm dự án sẽ khảo sát xã hội học, tâm lý học, dân tộc học… rất kỹ. Ngoài ra, họ còn điều tra về tình trạng việc làm, lứa tuổi, sức khỏe, học vấn… của từng người dân để có phương án hỗ trợ hiệu quả. Đây mới là khâu quyết định chứ không phải chỉ dựa vào đơn giá.

"Đầu xuôi đuôi mới lọt. Khi làm dự án phải có những lớp tập huấn cho đội ngũ giải phóng mặt bằng để chuẩn bị kỹ và tốt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho người dân", Bộ trưởng Hoan đề nghị.

Đồng tình với ý kiến của Bộ trưởng Lê Minh Hoan, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho biết, cuộc sống người dân bằng hoặc tốt hơn sau khi thu hồi đất phải hiểu là tốt hơn về cả về sinh kế, học tập, sản xuất, cộng đồng văn hóa… chứ không chỉ tốt hơn về hạ tầng kỹ thuật. Ví dụ dân tộc Mông có tập tục, thói quen ở trên núi cao, nếu tái định cư đưa họ xuống dưới thấp sẽ không hợp lý

Vì vậy, theo ông Khánh, dự thảo Luật cần phân cấp cho địa phương. Lãnh đạo địa phương phải lắng nghe ý kiến người dân, điều tra xã hội học, các hình thức bố trí tái định cư cũng cần linh hoạt, không quy định cứng nhắc, đảm bảo cho cuộc sống sau tái định cư của người dân.